Το Παρασκήνιο στην Μάχη των Αγωγών

Οι αγωγοί πετρελαίου και φυσικού αερίου δεν είναι απλοί χαλύβδινοι σωλήνες που μεταφέρουν ενέργεια από το ένα μέρος στο άλλο. Είναι πολύ ακριβές υποδομές με ιστορία που βρίθει πολιτικών αμφισβητήσεων, διαμαχών και αντιπαλοτήτων αναφορικά με τις τιμές και την πρόσβαση.

«Η πολιτική των αγωγών» είναι τρόπος ζωής για πολλές περιοχές του πλανήτη, από το Πακιστάν και την Ινδία μέχρι τη Μέση Ανατολή και την Ευρώπη. Η ηπειρωτική Ευρώπη εδώ και καιρό προσπαθεί να διαφοροποιήσει τις ενεργειακές της πηγές ώστε να απεξαρτηθεί από τη Ρωσία και να ενισχύσει την ασφάλεια της προσφοράς ενέργειας.

Που πήγε το ευρωπαϊκό σχέδιο κατά της ανεργίας;

Χρειάζεται μόνο μια ώρα για να ταξιδέψει κανείς από το Βερολίνο στις Βρυξέλλες αλλά παρά τη μικρή απόσταση, οι συζητήσεις για τα ευρωπαϊκά θέματα που λαμβάνουν χώρα και στις δύο πόλεις, δεν θα μπορούσαν να είναι πιο διαφορετικές. Μια τέτοια περίπτωση είναι η ιδέα μιας ευρωπαϊκής ασφάλισης κατά της ανεργίας. Η έννοια μιας τέτοιας ασφάλισης θα μπορούσε να βοηθήσει τις χώρες που είναι σε κρίση καθώς θα απορροφούσε μέρος του κόστους από μια απότομη και βαθιά ύφεση. Μια πανευρωπαϊκή ασφάλιση κατά της ανεργίας –αντί μιας εθνικής- θα κάλυπτε το κόστος που συνδέεται με την άνοδο της ανεργίας και θα άφηνε περισσότερα χρήματα στους εθνικούς προϋπολογισμούς για να σταθεροποιηθούν οι οικονομίες στη διάρκεια μιας ύφεσης. Είναι ένας πιθανός τρόπος να γίνει συνείδηση η λεγόμενη «δημοσιονομική ικανότητα (ένας όρος που συναντάται σε αρκετά έγγραφα της ΕΕ) η οποία υποτίθεται ότι θα βοηθήσει τις χώρες του ευρώ να αντιμετωπίσουν τα ιδιοσυγκρασιακά σοκ.

Μια συζήτηση στις Βρυξέλλες…

Στις Βρυξέλλες η ιδέα φαίνεται να κερδίζει έδαφος: το Δεκέμβριο  του 2012 οι «τέσσερις πρόεδροι» ανέφεραν την ιδέα μιας κοινής ασφάλισης κατά της ανεργίας για την ευρωζώνη στον οδικό τους χάρτη «Προς μια πραγματική οικονομική και νομισματική ένωση». Αυτό το χρόνο η Κομισιόν έχει «σηκώσει» το θέμα. στις 2 Οκτωβρίου η Κομισιόν εξέδωσε ένα ανακοινωθέν με τίτλο «ενισχύοντας την κοινωνική διάσταση της οικονομικής και νομισματικής ένωσης», το οποίο περιλαμβάνει μια μακρά αναφορά σε μια ασφάλιση κατά της ανεργίας. Την προηγούμενη εβδομάδα ο οργανισμός απασχόλησης της Κομισιόν και το ίδρυμα Bertelsmann, οργάνωσαν ένα ημερήσιο συνέδριο με επίκεντρο στο εάν μια ευρωπαϊκή ασφάλιση κατά της ανεργίας θα βοηθούσε τις χώρες του ευρώ να αντιμετωπίσουν τα ασύμμετρα σοκ. Και επίσης ο οργανισμός της Κομισιόν δημοσίευσε μια πρόταση για μια κοινή ασφάλιση κατά της ανεργίας στην ΟΝΕ, βασισμένη κατά ένα μεγάλο βαθμό στις δύο μικρές μελέτες που μου ζήτησαν να γράψω το 2012 και στις αρχές του 2013. Αν και η ιδέα αντιμετωπίστηκε με κάποια κριτική, μου φαίνεται ότι λαμβάνει χώρα μια εποικοδομητική συζήτηση στις Βρυξέλλες, και επίσης αυξάνεται η υποστήριξη για την ιδέα.

Το μέλλον των ελληνικών τραπεζών

Στις 10 Νοεμβρίου του 1929, περίπου δύο εβδομάδες μετά τη Μαύρη Πέμπτη και την κατάρρευση του χρηματιστηρίου της Νέας Υόρκης, η Οικονομική Εταιρεία τού Χάρβαρντ υπογράμμιζε με βεβαιότητα ότι μια σοβαρή ύφεση παρόμοια με αυτή του 1920-1921 ήταν εκτός φάσματος πιθανοτήτων. Κανείς δεν γνωρίζει, πέρα από κάποιους ιστορικούς των οικονομικών, το τι είχε γίνει το 1920-1921, ωστόσο οι πάντες γνωρίζουμε για την καταστροφή της Μεγάλης Ύφεσης του 1929, αυτό που οι ειδικοί της εποχής θεωρούσαν απίθανο να συμβεί!

Η οργή για τους χειρισμούς γύρω (και) από τον χρηματοπιστωτικό τομέα αποτυπώνεται στην παράλλαξη του λογότυπου της Τράπεζας Ελλάδος: «Τράπεζα του Βερολίνου»… John Kolesidis / Reuters

Περίπου 80 χρόνια μετά, οι επιτελείς των εγχώριων τραπεζών θεωρούσαν ότι το ενδεχόμενο χρεοκοπίας της Ελλάδας και της μη πληρωμής των ομολόγων βρισκόταν εκτός φάσματος πιθανοτήτων. Το σκεπτικό τους ήταν απλό και πολύ λογικό: η χρεοκοπία μιας χώρας-μέλους της ευρωζώνης θα απελευθέρωνε ανεξέλεγκτες, καταστροφικές δυνάμεις που θα μπορούσαν να οδηγήσουν ακόμα και στην κατεδάφιση της ευρωζώνης. Αυτά τα πράγματα δεν γίνονται, η Ελλάδα δεν θα γίνει η Lehman Brothers της Ευρώπης, διαβεβαίωναν.