Αυτή την εβδομάδα κλείνουν σαράντα χρόνια από τότε που έξι παραγωγοί πετρελαίου στον Περσικό Κόλπο ψήφισαν την αύξηση της τιμής τού πετρελαίου κατά 70%. Κατά τη διάρκεια των επόμενων δύο μηνών, τα αραβικά μέλη τού Οργανισμού Πετρελαιοπαραγωγών Εξαγωγικών Κρατών (ΟΠΕΚ ) μείωσαν την παραγωγή και σταμάτησαν τις αποστολές πετρελαίου προς τις Ηνωμένες Πολιτείες και άλλες χώρες που υποστήριζαν το Ισραήλ στον πόλεμο του Γιομ Κιπούρ. Μέχρι την στιγμή τής άρσης τού εμπάργκο, τον Μάρτιο του 1974, οι τιμές τού πετρελαίου είχαν σταθεροποιηθεί γύρω στα 12 δολάρια το βαρέλι - σχεδόν τέσσερις φορές πάνω από τις προ κρίσης τιμές. Το 1973, η πετρελαϊκή κρίση έμοιαζε με θρίαμβο για τον ΟΠΕΚ και καταστροφή για τον υπόλοιπο κόσμο. Ο ΟΠΕΚ απολάμβανε το «λαχείο» που είχε κερδίσει και τη νέα του γεωπολιτική επιρροή, ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες και άλλοι εισαγωγείς πετρελαίου είχαν πληγεί από το πρωτοφανές κόστος των καυσίμων και την επώδυνη ύφεση.
Βενζινάδικο στο Πόρτλαντ, στο Όρεγκον, το Νοέμβριο του 1973. (David Falconer / EPA / U.S. National Archives)
Όμως, κατά την διάρκεια των τελευταίων τεσσάρων δεκαετιών, η κατάσταση έχει αντιστραφεί: οι υψηλότερες τιμές τού πετρελαίου από τα κράτη του ΟΠΕΚ έχουν οδηγήσει σε κατακόρυφη αύξηση της διαφθοράς, στασιμότητα και πολιτική καταπίεση. Στον υπόλοιπο κόσμο, το ακριβό πετρέλαιο προκάλεσε αύξηση των επενδύσεων σε εναλλακτικές πηγές ενέργειας και δραστικές βελτιώσεις στην ενεργειακή απόδοση. Η πετρελαϊκή κρίση τού 1973 αποτελεί μια, ακόμη μεγαλύτερη, ειρωνεία. Ο πανικός που προκάλεσε, οδήγησε σε σαρωτικές αλλαγές στην παγκόσμια ενεργειακή πολιτική, στην δεκαετία τού 1970 και του 1980, στο πλαίσιο τής προετοιμασίας για την επικείμενη εξάντληση των παγκόσμιων αποθεμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου, η οποία αποδείχθηκε ότι ήταν απατηλή. Η προσπάθεια να αποφευχθεί η υποτιθέμενη κρίση βοήθησε τις εκτός ΟΠΕΚ χώρες να αντιμετωπίσουν μια πραγματική κρίση, οδηγώντας σε εξοικονόμηση ενέργειας και σε επενδυτικές πολιτικές οι οποίες επέφεραν συμπτωματικά τεράστιες μειώσεις των παγκόσμιων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Τα μέλη τού ΟΠΕΚ που δημιούργησαν την κρίση τού πετρελαίου έδωσαν κατά λάθος στον υπόλοιπο κόσμο μια σωτήρια αρχική ώθηση στον αγώνα για να αποφύγει ή τουλάχιστον να μετριάσει την απειλή τής καταστροφικής κλιματικής αλλαγής.