ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ

Εδώ και τέσσερις δεκαετίες η μεγαλόνησος μαρτυρά. Δεν έφτανε η εισβολή και τα όσα διαδραματίστηκαν κατά τη διάρκειά της, ακολούθησε και η πλειάδα των αναλυτών και σωτήρων, εντός και εκτός της νήσου, με τις ατέρμονες εκτιμήσεις και σχέδια για να λύσουν το πρόβλημα. Σαράντα ολόκληρα χρόνια ΟΗΕ, ΕΕ και σύσσωμη η διεθνής κοινότητα ελευθερώνει την Κύπρο. Από ποιον άραγε; Την Τουρκία, τις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ελλάδα, τον κακό εαυτό των Ελληνοκυπρίων, τους Τούρκους έποικους, ή τους Τουρκοκύπριους; Είτε σε μικρό είτε σε μεγάλο βαθμό όλοι τους φέρουν την ευθύνη του αποτελέσματος.

Δεν θα κρυφτώ πίσω από το δαχτυλάκι μου, ήμουν μόλις δέκα ετών όταν συμμετείχα σε ένα πρόγραμμα ανταλλαγής μαθητών και πρώτη φορά επισπεύτηκα την Κύπρο. Το νησί αυτό το αγαπώ και ελπίζω πως σύντομα θα βρει ξανά τις ισορροπίες του και θα ελευθερωθεί από όλους τους παραπάνω. Εντούτοις, η σπουδαιότητα της γεωστρατηγικής του θέσης δύσκολα θα επιτρέψει κάτι τέτοιο.

Διαβάστε περισσότερα

Η θέση της Κύπρου είναι κομβικής σημασίας για όλες τις δυνάμεις που επιθυμούν να ελέγξουν τόσο τη νοτιοανατολική Ευρώπη, όσο και τη Μέση Ανατολή. Με τη Κύπρο διχοτομημένη και ανίσχυρη, οι ΗΠΑ εξασφαλίζουν ένα δορυφόρο για την ασφάλεια του Ισραήλ και τα ενεργειακά αποθέματα της περιοχής, το Ηνωμένο Βασίλειο τις στρατιωτικές του βάσεις και λόγο στις εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή, η Τουρκία την εδαφική της επέκταση και την αποδυνάμωση της Ελλάδας, ενώ η τελευταία ένα δεύτερο Ελληνικό κράτος-σύμμαχο και μείζον πρόβλημα στην εξωτερική της πολιτική.

Πέραν, όμως, των εξωτερικών παραγόντων που διαιωνίζουν τη διχοτόμηση της Κύπρου, υπάρχουν κι άλλοι εσωτερικής φύσεως. Αρχικά, οι ίδιοι οι κάτοικοι του νησιού είτε είναι Ελληνοκύπριοι, Τουρκοκύπριοι, είτε Τούρκοι ή Έλληνες έποικοι πρέπει οι ίδιοι να αποφασίσουν που ανήκουν. Αποτελούν όλοι μαζί ένα έθνος, το Κυπριακό, ή αποτελούν προέκταση του Ελληνικού και του Τουρκικού έθνους;

Το 5^ο σχέδιο Ανάν απέδειξε περίτρανα ότι οι κάτοικοι της Κύπρου και οι ηγεσίες τους, τόσο στο ελεύθερο όσο και στο κατεχόμενο τμήμα της, δεν έχουν ξεκάθαρη απάντηση στο παραπάνω ερώτημα. Τα χρήματα της ένταξης της μεγαλονήσου στην ΕΕ έκαναν τους κατοίκους των κατεχομένων να αισθανθούν περισσότερο Κύπριοι και τους Ελληνοκύπριους να αναρωτηθούν, αν όντως θέλουν να μοιραστούν τον πλούτο τους με τους κάποτε συμπατριώτες τους. Οι γενιές αλλάζουν και όσο συνεχίζει η διχοτόμηση της Κύπρου τόσο θα βαθαίνει το χάσμα και θα χαλαρώνουν οι δεσμοί μεταξύ των Ελληνοκυπρίων και των Τουρκοκυπρίων.

Επισήμως, και οι δυο πλευρές επιδιώκουν την επανένωση της νήσου. Ωστόσο, το ζήτημα είναι κάτω από ποίες προϋποθέσεις αυτή θα λάβει χώρα. Είναι πεποίθηση μου πως μια επανένωση τύπου του συντάγματος του 1960, καθώς και η όποια παραλλαγή αυτού, θα οδηγούσε μαθηματικά και πάλι σε προβλήματα και συγκρούσεις, κρατώντας την Κύπρο αδύναμη και όμηρο των εγγυητριών δυνάμεων. Ποσοστώσεις στην κατανομή της εξουσίας και σε αυτή των εδαφών δεν έχουν χώρο εάν πράγματι επιθυμούμε την ενότητα της Κύπρου. Το ίδιο και ομοσπονδιακά μοντέλα τύπου Τσεχοσλοβακίας και Βοσνίας-Ερζεγοβίνης.

Εάν οι κάτοικοι της Κύπρου και οι ηγεσίες της επιθυμούν ειλικρινά την επανένωση της, τότε σώφρων θα ήταν να γίνει κάτω από το σκήπτρο ενός έθνους, του Κυπριακού. Μακριά από εγγυητές και πρεσβευτές δήθεν «καλής πίστεως». Πλειοψηφίες και μειοψηφίες μόνο τριβές και αναστάτωση θα δημιουργούν. Ας αποφασίσουν οι Κύπριοι για τη μοίρα τους. Όσο και αν φαίνεται ανέφικτο οι δύο ηγεσίες του ελευθέρου και του κατεχόμενου τμήματος έχουν τη δύναμη αν όχι να το πράξουν, τουλάχιστον, να το επιχειρήσουν.

Σε διαφορετική περίπτωση οδηγούμαστε σε οριστική διχοτόμηση της νήσου και τη δημιουργία δύο κρατών-εθνών. Το παραπάνω δεν είναι απαραίτητα κακό, εφόσον πρόκειται για συνειδητή απόφαση των δύο πλευρών και προϋποθέτει την απουσία εγγυητριών δυνάμεων, καθώς και το κλείσιμο των Βρετανικών βάσεων στην Κύπρο.

Το κλειδί στο ζήτημα της Κύπρου δεν είναι ούτε ο ΟΗΕ, ούτε η ΕΕ και εξίσου ούτε η Ελλάδα και η Τουρκία. Ο κυπριακός λαός πρέπει να από φασίσει για την τύχη του και μόνο αυτός. Ειδάλλως, καμία λύση δεν θα είναι απόλυτα δίκαιη και δημοκρατική.

Παναγιώτης Ι. Ψύλλος