Αποκάλυψη σύντομα New York Times, Paul Krugman

Ξαφνικά είναι εύληπτο πως το ευρώ-αυτό το ελαττωματικό πείραμα νομισματικής ένωσης- μπορεί και να καταρρεύσει. Και δε μιλάμε καθόλου για ένα μακρινό γεγονός κάπου στο μέλλον. Η κατάρρευση μπορεί να επέλθει με εντυπωσιακά γρήγόρους ρυθμούς μέσα στους επόμενους μήνες και όχι μέσα στα επόμενα χρόνια. Και τα κόστη, οικονομικά και ιδιαίτερα τα πολιτικά μπορεί να είναι τεράστια.

Βεβαία αυτό δεν είναι απαραίτητο να συμβεί. Το ευρώ μπορεί ακόμη να διασωθεί; όμως αυτό προϋποθέτει οι ευρωπαίοι ηγέτες κυρίως στη Γερμανία και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να αλλάξουν συμπεριφορά. Καθίσταται αναγκαίο οι ευρωπαίοι ηγέτες να πάψουν να ηθικολογούν και να δουν την πραγματικότητα κατάματα. Πρέπει να μη χρονοτριβήσουν περισσότερο αλλά να προσπαθήσουν να προλάβουν τις εξελίξεις.

Μακάρι να μπορούσα να σας πω ότι είμαι αισιόδοξος.

Η ιστορία έχει ως εξής: Όταν δημιουργήθηκε το ευρώ ένα τεράστιο κύμα αισιοδοξίας κατέκλυσε την Ευρώπη. Αποδείχθηκε όμως ότι ήταν το χειρότερο που θα μπορούσε να συμβεί. Πακτωλός χρημάτων εισέρευσε στην Ισπανία και σε άλλα κράτη που θεωρήθηκαν ασφαλείς επενδύσεις; η εισροή κεφαλαίου προκάλεσε τεράστια εμπορικά ελλείμματα και φούσκες στον στεγαστικό κλάδο. Μετά με την κρίση του 2008 η δεξαμενή κεφαλαίων στέγνωσε προκαλώντας ανισορροπίες σε κράτη που προηγουμένως αναπτύσσονταν.

Σε αυτό το σημείο η απουσία πολιτικής ένωσης έγινε τροχοπέδη. Τόσο η Φλόριντα όσο και η Ισπανία αντιμετωπίσαν στεγαστικές φούσκες, όμως όταν η φούσκα έσκασε στη Φλόριντα, οι συνταξιούχοι στηρίζονταν ακόμη άφοβα στις συντάξεις που έπαιρναν και στην ιατροφαρμακευτική περίθαλψη που λάμβαναν από την Ουάσιγκτον. Η Ισπανία δε λαμβάνει ανάλογη βοήθεια από πουθενά με αποτέλεσμα η φούσκα να έχει μετατραπεί σε δημοσιονομική κρίση.

Η απάντηση της Ευρώπης είναι η αυστηρότητα: Βάρβαρες περικοπές σε μια προσπάθεια να εξασφαλίσουν την διάσωση του χρηματοπιστωτικού τομέα. Ναι, όπως κάθε λογικός οικονομολόγος θα σας έλεγε αυτές οι περικοπές επιδείνωσαν την ύφεση στην Ευρώπη, υπονόμευσαν την εμπιστοσύνη των επενδυτών και οδήγησαν σε πολιτική αστάθεια.

Και τώρα η στιγμή της αλήθειας.

Η Ελλάδα είναι για την ώρα στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος. Οι ψηφοφόροι που είναι δικαιολογημένα εξαγριωμένοι με τις πολιτικές που παρήγαγαν 22 τοις εκατό ανεργία-πάνω από 50 τοις εκατό μεταξύ των νέων- στράφηκαν στις αντιμνημονιακές πολιτικές δυνάμεις. Και επειδή το ελληνικό πολιτικό οικοδόμημα τα τελευταία χρόνια εξαναγκάστηκε να εφαρμόσει αυτές τις καταδικασμένες ορθόδοξες πολιτικές το αποτέλεσμα ήταν η άνοδος των εξτρεμιστών. Ακόμη και αν οι δημοσκοπήσεις διαψευστούν και διαμορφωθεί μια κυβέρνηση συνασπισμού στον επόμενο γύρο των εκλογών η Ελλάδα ούτε θα πρέπει ούτε θα καταφέρει να εφαρμόσει τις πολιτικές που επιτάσσει η Γερμανία και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.

Τώρα τι θα γίνει; Η Ελλάδα αυτή τη στιγμή βιώνει μια αργή διαφυγή κεφαλαίων από τις τράπεζες καθώς ολοένα και περισσότεροι καταθέτες αποσύρουν τα χρήματα τους εν αναμονή της δυνητικής εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ. Για την ώρα η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα δανείζει στις ελληνικές τράπεζες τα απαραίτητα ευρώ, όμως τι θα γίνει αν και πιθανότατα όταν η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αποφασίσει ότι πρέπει να πάψει να συνεχίσει τον δανεισμό. Η Ελλάδα θα αναγκαστεί να εγκαταλείψει το ευρώ και να εκδώσει το δικό της νόμισμα.

Αυτό με τη σειρά του θα οδηγήσει στο ίδιο σπιράλ γεγονότων στον τραπεζικό τομέα της Ισπανίας και της Ιταλίας. Και αν και σε αυτές τις περιπτώσει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αποφασίσει ότι δε θα συνεχίσει να ενισχύει τις ιταλικές και ισπανικές τράπεζες τότε το ευρώ θα καταρρεύσει.

Ωστόσο, η χρηματοδότηση των τραπεζών δεν είναι αρκετή. Η Ιταλία και ιδιαίτερα η Ισπανία έχουν ανάγκη από ελπίδα πως υπάρχει οπτική εξόδου από την ύφεση. Στην πραγματικότητα ο μόνος τρόπο να συμβεί αυτό είναι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να πάψει να έχει εμμονή με τη σταθερότητα των τιμών και να αποδεχτεί αλλά και να ενθαρρύνει πληθωρισμό τριών ακόμη και τεσσάρων μονάδων για αρκετά χρόνια στην Ευρώπη και τη Γερμανία.

Τόσο η Τράπεζα όσο και οι Γερμανοί σιχαίνονται αυτή την προοπτική μα είναι ο μοναδικός τρόπος να διασωθεί το ευρώ. Τα περασμένα χρόνια οι Ευρωπαίοι ηγέτες κατέφυγαν σε ημίμετρα για να αγοράσουν χρόνο αλλά δεν τον χρησιμοποίησαν σωστά. Τώρα ο χρόνος τελείωσε.

Λοιπόν, η Ευρώπη τελικά θα ξεπεράσει αυτές τις δυσχέρειες; Ας το ελπίσουμε-και όχι μονάχα μια κατάρρευση του ευρώ θα είχε αρνητικές επιπτώσεις για τον υπόλοιπο κόσμο αλλά και γιατί το μεγαλύτερο κόστος θα είναι πιθανότητα πολιτικό.

Σκεφτείτε το εξής: Η αποτυχία του ευρώ θα σημάνει την ολοκληρωτική αποτυχία του ευρύτερου Ευρωπαϊκού σχεδίου να φέρει ειρήνη, ευημερία και δημοκρατία σε μια ήπειρο με τρομακτική ιστορία. Θα μπορούσε αυτή η ιστορία να οδηγήσει σε καταστάσεις παρόμοιες με αυτές στην Ελλάδα που θα χαρακτηρίζονται από άνοδο του εξτρεμισμού και παραγκωνισμό της μετριοπάθειας. 

Συνεπώς, η ευρωπαϊκή επιτυχία αφορά όλους μας αν και εναπόκειται στη θέληση των Ευρωπαίων να εξασφαλίσουν αυτή την επιτυχία. Ολόκληρος ο κόσμος αναμένει τις εξελίξεις.

Πηγή The New York Times: http://www.nytimes.com/2012/05/18/opinion/krugman-apocalypse-fairly-soon.html?_r=1&smid=fb-share

Μετάφραση Ελπινίκη Καρακώστα