Πριν από δύο ημέρες ήταν η τρίτη επέτειος της εικονικής αυτοθυσίας του Mohamed Bouazizi, της διαμαρτυρίας του φρουτέμπορα που προκάλεσε μια επανάσταση στην Τυνησία και ενέπνευσε μαζική αναταραχή σε ολόκληρη τη Μέση Ανατολή.
Η αισιοδοξία εκείνων των πρώτων ημερών της κάποτε αδιανόητης επανάστασης σε όλο τον αραβικό κόσμο, υποχώρησε μήνες πριν. Η τραγωδία στη Συρία, η αναταραχή στη Λιβύη και η επιστροφή του στρατιωτικού καθεστώτος στην Αίγυπτο μετά από ένα ταραχώδες πείραμα με την κυβέρνηση υπό την Μουσουλμανική Αδελφότητα, αντιπροσωπεύει τρία καρφιά στο φέρετρο της αραβικής δημοκρατίας. Οι επικριτές λένε ότι οι Άραβες απλώς δεν είναι έτοιμοι για τις ευθύνες της δημοκρατίας. Για τους πραγματιστές, δεν ήταν ποτέ ρεαλιστικό εκείνες οι επαναστάσεις να παράγουν δημοκρατικές πρακτικές και θεσμούς εν μία νυκτί, ιδιαίτερα μέσα σε πολωμένες κοινωνίες που υπέστησαν βάναυσο απολυταρχικό παρελθόν. Η δημοκρατία απαιτεί σκληρή δουλειά για γενιές.
Αλλά δεν έχει χαθεί κάθε ελπίδα για όσους πίστεψαν στην υπόσχεση της Αραβικής Άνοιξης, ιδιαίτερα τους νέους που βγήκαν στους δρόμους για να απαιτήσουν ένα καλύτερο μέλλον. Η Τυνησία, όπου ξεκίνησε η Αραβική Άνοιξη πριν από τρία χρόνια, εξακολουθεί να εμμένει στην προοπτική ενός ειρηνικού δρόμου προς ένα νέο σύνταγμα και μια πολύ σημαντική δεύτερη εκλογική αναμέτρηση, μια κρίσιμη καμπή σε μια δημοκρατική μετάβαση. Εάν μία αραβική χώρα πρόκειται να σπάσει το καλούπι και να υλοποιήσει την αρχική υπόσχεση των επαναστάσεων του 2011, θα είναι η Τυνησία.
Το προηγούμενο Σάββατο, ένας εθνικός διάλογος που χρηματοδοτήθηκε από την κορυφαία εμπορική ένωση της χώρας, ανακοίνωσε μια συμφωνία μεταξύ των κυρίαρχων πολιτικών κομμάτων για το διορισμό του υπηρεσιακού πρωθυπουργού, Mehdi Jomaa. Ο τωρινός υπουργός Εμπορίου και επί μακρόν στέλεχος της γαλλικής ενεργειακής Total, ο Jomaa θα αναλάβει να ηγηθεί μιας ουδέτερης ή τεχνοκρατικής κυβέρνησης που θα επωμιστεί να «τρέξει» τα ζητήματα της χώρας ενώ εγκρίνεται ένα σύνταγμα και οι νέες εκλογές πρόκειται να διεξαχθούν μέχρι το τέλος του 2014. Ο Jomaa έχει περιθώριο τριών εβδομάδων να διορίσει μια νέα τεχνοκρατική κυβέρνηση και να λάβει την έγκριση από την Εθνική Συντακτική Συνέλευση (αν και αυτές οι προθεσμίες τείνουν να αλλάζουν). Άλλες κρίσιμες δουλειές που πρέπει να γίνουν είναι η ολοκλήρωση του συντάγματος, η οποία απαιτεί τα δύο τρίτα των ψήφων από τη Συντακτική Συνέλευση ή από δημόσιο δημοψήφισμα, η δημιουργία μιας ανεξάρτητης εκλογικής επιτροπής και ο ορισμός ημερομηνίας για νέες εκλογές.
Ο διορισμός του Jamaa είναι η πρώτη απτή απόδειξη πολιτικής συμφωνίας στην Τυνησία από τη στιγμή που η πολιτική δολοφονία του κοσμικού αντιπολιτευόμενου Mohamed Brahmi τον Ιούλιο, ξεκίνησε ένα κύμα διαμαρτυριών ενάντια στην ισλαμική κυβέρνηση της Nahda και ένα μποϋκοτάζ της Συντακτικής Συνέλευσης, που ουσιαστικά πάγωσε την πολιτική διαδικασία. Για τους τελευταίους πέντε μήνες, το αριστερό Tunisian General Labour Union έχει εργαστεί για να ξεπεραστεί αυτό το αδιέξοδο μεταξύ του Nahda και της χαλαρά οργανωμένης κοσμικής αντιπολίτευσης –ένα καθόλου αξιοζήλευτο έργο δεδομένης της έλλειψης εμπιστοσύνης και της αμοιβαίας καχυποψίας μεταξύ των δύο ομάδων.
Το Nahda ανησυχεί ότι εάν παραδώσει τώρα την εξουσία, δεν θα τα πάει καλά στις επόμενες εκλογές και τα όργανα του κράτους θα χρησιμοποιηθούν για τη στόχευση μελών της, απαγορεύοντάς της να ανακτήσει την εξουσία ακόμη και εάν εξασφαλίσει τις ψήφους για να το κάνει (η ανησυχία επιτείνεται από την πτώση του Muhammad Morsi στην Αίγυπτο). Η κοσμική αντιπολίτευση της Nahda πιστεύει ότι οι ισλαμιστές έχουν ήδη υπερβεί την θητεία τους κατά ένα έτος (και περισσότερο) –καθώς αρχικά η μετάβαση στόχο είχε να ολοκληρώσει το σύνταγμα μέχρι τον Οκτώβριο του 2012- και θα έπρεπε να είχαν φύγει από τη θέση τους πριν από μήνες. Αυτές οι διαφορές και η δυσπιστία τονίζονται από δύο εκτεταμένες συνεντεύξεις που πήρε η Whasington Post από τον γενικό γραμματέα του Nahda, Rachid Ghannouchi και τον ηγέτη της αντιπολίτευσης, Caid Essebsi.
Παρά αυτή τη δυσπιστία, οι ισλαμιστές και οι κοσμικοί στην Τυνησία αναγνωρίζουν ότι χρειάζεται να συμβιβαστούν προκειμένου η χώρα να προχωρήσει. Καμιά ομάδα δεν έχει τη δύναμη ή τη λαϊκή στήριξη να κυβερνήσει από μόνη της, επομένως το πολιτικό μέλλον της Τυνησίας θα απαιτήσει κάποια μορφή πολυφωνίας. Η συζήτηση τους τελευταίους μήνες ήταν για την ακριβή φύση αυτού του συμβιβασμού, όχι εάν θα πρέπει να υπάρξει συμβιβασμός (για παράδειγμα, πώς ακριβώς το σύνταγμα θα δημιουργήσει μια ισορροπία ανάμεσα σε ένα προεδρικό σύστημα, που θέλουν οι κοσμικοί, και ένα κοινοβουλευτικό σύστημα, που προτιμά η Nahda).
Αν και οι σχέσεις είναι τεταμένες μεταξύ των αντίπαλων παρατάξεων, το πολιτικό αδιέξοδο δεν έχει προκαλέσει ευρεία βία ή αναταραχή. Και η κυβέρνηση του Nahda έχει ξεκινήσει μια αντιτρομοκρατική εκστρατεία εναντίον της βίαιης οργάνωσης σαλαφιστών, Ansar al-Sharia, κηρύσσοντάς την ως τρομοκρατική οργάνωση μετά από μήνες και αφού ήλπιζε ότι ο διάλογος θα είχε εξευμενίσει τα πιο ριζοσπαστικά ισλαμιστικά ξαδέρφια του. Είναι επίσης σημαντικό ότι του εθνικού διαλόγου έχει ηγηθεί ένας τυνησιακός οργανισμός. Οι εξωτερικοί παράγοντες από την Ευρώπη και τη Δύση έχουν ενθαρρύνει τη συνεργασία αλλά έχουν αποφύγει έναν πιο εμφανή ρόλο στη διαμόρφωση αυτού που θα πρέπει να είναι ένας συμβιβασμός του οποίου θα ηγούνται Τυνήσιοι.
Ο διορισμός του Jamaa είναι επομένως το πρώτο σε μια σειρά μέτρων που τα κυρίαρχα πολιτικά κόμματα της χώρας πρέπει να λάβουν εάν η Τυνησία μπορεί να ανακαλύψει εκ νέου την αρχική υπόσχεση της Αραβικής Άνοιξης. Η διαδικασία μπορεί πολύ εύκολα να σταματήσει ή να διακοπεί και πάλι. Το γεγονός ότι διάφορα κοσμικά κόμμα απείχαν της ψηφοφορίας για το διορισμό του, υποδηλώνει ότι ίσως χρειάζεται επιπλέον δουλειά για να οικοδομηθεί εμπιστοσύνη. Αλλά εάν ο Jamaa λάβει την έγκριση για το υπουργικό του συμβούλιο, η πολιτική μετάβαση της χώρας μπορεί να μπει ξανά εντός τροχιάς. Πιο σημαντικό είναι τα κόμματα να συμφωνήσουν σε ημερομηνία για τις εκλογές, έτσι ώστε να μπορούν να μεταφέρουν τις συζητήσεις τους στα όρια μια προεκλογικής εκστρατείας και να επιτρέψουν σε μια προσωρινή τεχνοκρατική κυβέρνηση να επικεντρωθεί στη βελτίωση της δημόσιας ασφάλειας και της οικονομικής συνεργασίας για τους Τυνήσιους πολίτες, τα αιτήματα δηλαδή για τα οποία ξεκίνησαν οι διαδηλώσεις πριν από τρία χρόνια.
Του Ben Fishman
Μπορείτε να δείτε το κείμενο εδώ:http://www.iiss.org/en/politics%20and%20strategy/blogsections/2013-98d0/december-5b5c/arab-spring-612d
ΑΠΟΔΟΣΗ:www.capital.gr
Η αισιοδοξία εκείνων των πρώτων ημερών της κάποτε αδιανόητης επανάστασης σε όλο τον αραβικό κόσμο, υποχώρησε μήνες πριν. Η τραγωδία στη Συρία, η αναταραχή στη Λιβύη και η επιστροφή του στρατιωτικού καθεστώτος στην Αίγυπτο μετά από ένα ταραχώδες πείραμα με την κυβέρνηση υπό την Μουσουλμανική Αδελφότητα, αντιπροσωπεύει τρία καρφιά στο φέρετρο της αραβικής δημοκρατίας. Οι επικριτές λένε ότι οι Άραβες απλώς δεν είναι έτοιμοι για τις ευθύνες της δημοκρατίας. Για τους πραγματιστές, δεν ήταν ποτέ ρεαλιστικό εκείνες οι επαναστάσεις να παράγουν δημοκρατικές πρακτικές και θεσμούς εν μία νυκτί, ιδιαίτερα μέσα σε πολωμένες κοινωνίες που υπέστησαν βάναυσο απολυταρχικό παρελθόν. Η δημοκρατία απαιτεί σκληρή δουλειά για γενιές.
Αλλά δεν έχει χαθεί κάθε ελπίδα για όσους πίστεψαν στην υπόσχεση της Αραβικής Άνοιξης, ιδιαίτερα τους νέους που βγήκαν στους δρόμους για να απαιτήσουν ένα καλύτερο μέλλον. Η Τυνησία, όπου ξεκίνησε η Αραβική Άνοιξη πριν από τρία χρόνια, εξακολουθεί να εμμένει στην προοπτική ενός ειρηνικού δρόμου προς ένα νέο σύνταγμα και μια πολύ σημαντική δεύτερη εκλογική αναμέτρηση, μια κρίσιμη καμπή σε μια δημοκρατική μετάβαση. Εάν μία αραβική χώρα πρόκειται να σπάσει το καλούπι και να υλοποιήσει την αρχική υπόσχεση των επαναστάσεων του 2011, θα είναι η Τυνησία.
Το προηγούμενο Σάββατο, ένας εθνικός διάλογος που χρηματοδοτήθηκε από την κορυφαία εμπορική ένωση της χώρας, ανακοίνωσε μια συμφωνία μεταξύ των κυρίαρχων πολιτικών κομμάτων για το διορισμό του υπηρεσιακού πρωθυπουργού, Mehdi Jomaa. Ο τωρινός υπουργός Εμπορίου και επί μακρόν στέλεχος της γαλλικής ενεργειακής Total, ο Jomaa θα αναλάβει να ηγηθεί μιας ουδέτερης ή τεχνοκρατικής κυβέρνησης που θα επωμιστεί να «τρέξει» τα ζητήματα της χώρας ενώ εγκρίνεται ένα σύνταγμα και οι νέες εκλογές πρόκειται να διεξαχθούν μέχρι το τέλος του 2014. Ο Jomaa έχει περιθώριο τριών εβδομάδων να διορίσει μια νέα τεχνοκρατική κυβέρνηση και να λάβει την έγκριση από την Εθνική Συντακτική Συνέλευση (αν και αυτές οι προθεσμίες τείνουν να αλλάζουν). Άλλες κρίσιμες δουλειές που πρέπει να γίνουν είναι η ολοκλήρωση του συντάγματος, η οποία απαιτεί τα δύο τρίτα των ψήφων από τη Συντακτική Συνέλευση ή από δημόσιο δημοψήφισμα, η δημιουργία μιας ανεξάρτητης εκλογικής επιτροπής και ο ορισμός ημερομηνίας για νέες εκλογές.
Ο διορισμός του Jamaa είναι η πρώτη απτή απόδειξη πολιτικής συμφωνίας στην Τυνησία από τη στιγμή που η πολιτική δολοφονία του κοσμικού αντιπολιτευόμενου Mohamed Brahmi τον Ιούλιο, ξεκίνησε ένα κύμα διαμαρτυριών ενάντια στην ισλαμική κυβέρνηση της Nahda και ένα μποϋκοτάζ της Συντακτικής Συνέλευσης, που ουσιαστικά πάγωσε την πολιτική διαδικασία. Για τους τελευταίους πέντε μήνες, το αριστερό Tunisian General Labour Union έχει εργαστεί για να ξεπεραστεί αυτό το αδιέξοδο μεταξύ του Nahda και της χαλαρά οργανωμένης κοσμικής αντιπολίτευσης –ένα καθόλου αξιοζήλευτο έργο δεδομένης της έλλειψης εμπιστοσύνης και της αμοιβαίας καχυποψίας μεταξύ των δύο ομάδων.
Το Nahda ανησυχεί ότι εάν παραδώσει τώρα την εξουσία, δεν θα τα πάει καλά στις επόμενες εκλογές και τα όργανα του κράτους θα χρησιμοποιηθούν για τη στόχευση μελών της, απαγορεύοντάς της να ανακτήσει την εξουσία ακόμη και εάν εξασφαλίσει τις ψήφους για να το κάνει (η ανησυχία επιτείνεται από την πτώση του Muhammad Morsi στην Αίγυπτο). Η κοσμική αντιπολίτευση της Nahda πιστεύει ότι οι ισλαμιστές έχουν ήδη υπερβεί την θητεία τους κατά ένα έτος (και περισσότερο) –καθώς αρχικά η μετάβαση στόχο είχε να ολοκληρώσει το σύνταγμα μέχρι τον Οκτώβριο του 2012- και θα έπρεπε να είχαν φύγει από τη θέση τους πριν από μήνες. Αυτές οι διαφορές και η δυσπιστία τονίζονται από δύο εκτεταμένες συνεντεύξεις που πήρε η Whasington Post από τον γενικό γραμματέα του Nahda, Rachid Ghannouchi και τον ηγέτη της αντιπολίτευσης, Caid Essebsi.
Παρά αυτή τη δυσπιστία, οι ισλαμιστές και οι κοσμικοί στην Τυνησία αναγνωρίζουν ότι χρειάζεται να συμβιβαστούν προκειμένου η χώρα να προχωρήσει. Καμιά ομάδα δεν έχει τη δύναμη ή τη λαϊκή στήριξη να κυβερνήσει από μόνη της, επομένως το πολιτικό μέλλον της Τυνησίας θα απαιτήσει κάποια μορφή πολυφωνίας. Η συζήτηση τους τελευταίους μήνες ήταν για την ακριβή φύση αυτού του συμβιβασμού, όχι εάν θα πρέπει να υπάρξει συμβιβασμός (για παράδειγμα, πώς ακριβώς το σύνταγμα θα δημιουργήσει μια ισορροπία ανάμεσα σε ένα προεδρικό σύστημα, που θέλουν οι κοσμικοί, και ένα κοινοβουλευτικό σύστημα, που προτιμά η Nahda).
Αν και οι σχέσεις είναι τεταμένες μεταξύ των αντίπαλων παρατάξεων, το πολιτικό αδιέξοδο δεν έχει προκαλέσει ευρεία βία ή αναταραχή. Και η κυβέρνηση του Nahda έχει ξεκινήσει μια αντιτρομοκρατική εκστρατεία εναντίον της βίαιης οργάνωσης σαλαφιστών, Ansar al-Sharia, κηρύσσοντάς την ως τρομοκρατική οργάνωση μετά από μήνες και αφού ήλπιζε ότι ο διάλογος θα είχε εξευμενίσει τα πιο ριζοσπαστικά ισλαμιστικά ξαδέρφια του. Είναι επίσης σημαντικό ότι του εθνικού διαλόγου έχει ηγηθεί ένας τυνησιακός οργανισμός. Οι εξωτερικοί παράγοντες από την Ευρώπη και τη Δύση έχουν ενθαρρύνει τη συνεργασία αλλά έχουν αποφύγει έναν πιο εμφανή ρόλο στη διαμόρφωση αυτού που θα πρέπει να είναι ένας συμβιβασμός του οποίου θα ηγούνται Τυνήσιοι.
Ο διορισμός του Jamaa είναι επομένως το πρώτο σε μια σειρά μέτρων που τα κυρίαρχα πολιτικά κόμματα της χώρας πρέπει να λάβουν εάν η Τυνησία μπορεί να ανακαλύψει εκ νέου την αρχική υπόσχεση της Αραβικής Άνοιξης. Η διαδικασία μπορεί πολύ εύκολα να σταματήσει ή να διακοπεί και πάλι. Το γεγονός ότι διάφορα κοσμικά κόμμα απείχαν της ψηφοφορίας για το διορισμό του, υποδηλώνει ότι ίσως χρειάζεται επιπλέον δουλειά για να οικοδομηθεί εμπιστοσύνη. Αλλά εάν ο Jamaa λάβει την έγκριση για το υπουργικό του συμβούλιο, η πολιτική μετάβαση της χώρας μπορεί να μπει ξανά εντός τροχιάς. Πιο σημαντικό είναι τα κόμματα να συμφωνήσουν σε ημερομηνία για τις εκλογές, έτσι ώστε να μπορούν να μεταφέρουν τις συζητήσεις τους στα όρια μια προεκλογικής εκστρατείας και να επιτρέψουν σε μια προσωρινή τεχνοκρατική κυβέρνηση να επικεντρωθεί στη βελτίωση της δημόσιας ασφάλειας και της οικονομικής συνεργασίας για τους Τυνήσιους πολίτες, τα αιτήματα δηλαδή για τα οποία ξεκίνησαν οι διαδηλώσεις πριν από τρία χρόνια.
Του Ben Fishman
Μπορείτε να δείτε το κείμενο εδώ:http://www.iiss.org/en/politics%20and%20strategy/blogsections/2013-98d0/december-5b5c/arab-spring-612d
ΑΠΟΔΟΣΗ:www.capital.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου