Ποιοι ανησυχούν από τυχόν παραχωρήσεις στην Ελλάδα;

Οι φορείς χάραξης πολιτικής στις άλλες χώρες της ευρωζώνης που έλαβαν οικονομική βοήθεια, ανησυχούν για τις παραχωρήσεις προς την Ελλάδα. Ανησυχούν ότι τα εγχώρια ακροατήριά τους θα αμφισβητήσουν τις δημοσιονομικές και διαρθρωτικές προσαρμογές που εφάρμοσαν υπό πίεση από την τρόικα, και ότι ως εκ τούτου θα αυξηθεί η δημοτικότητα των αντιμνημονιακών κομμάτων.

Σε αυτό το άρθρο δεν αναφέρω ποιος θα πρέπει να είναι ο στόχος του πρωτογενούς πλεονάσματος για την Ελλάδα: αυτό θα είναι το αποτέλεσμα μιας διαπραγμάτευσης μεταξύ της Ελλάδας και των επίσημων πιστωτών της και η απόφαση θα είναι τελικά πολιτική. Ενώ βλέπω μια ευκαιρία για ένα κάπως μειωμένο πρωτογενές πλεόνασμα, κατά την άποψή μου μια σωστή μακροπρόθεσμη λύση για το ελληνικό πρόβλημα θα πρέπει να περιλαμβάνει ένα νέο δάνειο από τον ESM (με τις κατάλληλες προϋποθέσεις και διασφαλίσεις). Ωστόσο, ένας μειωμένος στόχος πρωτογενούς πλεονάσματος θα απαιτούσε ένα μεγαλύτερο δάνειο από τον ESM, καθώς και την προθυμία των εταίρων της ευρωζώνης να συμφωνήσουν σε αυτό.

Σε αυτό το άρθρο, αξιολογώ την πιθανή αντίδραση των άλλων χωρών της ευρωζώνης σε πρόγραμμα, σε περίπτωση που η Ελλάδα λάμβανε μείωση του στόχου για το πρωτογενές πλεόνασμα από το τρέχον 4,5% του ΑΕΠ στο 2%-4% περίπου του ΑΕΠ.

Δείχνω τα ακόλουθα σημεία:

Ακόμη και μετά από μια λογική μείωση του στόχου για το πρωτογενές πλεόνασμα,
-το πρωτογενές πλεόνασμα θα παραμείνει υψηλότερο στην Ελλάδα από ό,τι στις άλλες χώρες-μέλη της ευρωζώνης που είναι σε πρόγραμμα.

-η συνολική δημοσιονομική προσαρμογή την περίοδο 2009-2015 θα συνεχίσει να είναι πολύ μεγαλύτερη στην Ελλάδα από ό,τι σε άλλες χώρες με πρόγραμμα.

Άλλες χώρες της ευρωζώνης σε πρόγραμμα υποαπέδωσαν επίσης σε σχέση με τους στόχους του προγράμματός τους, και ως εκ τούτου η Ελλάδα δεν είναι εξαίρεση σε αυτό.

Το πρώτο σχήμα δείχνει ότι από το 2009 μέχρι το 2014, η αλλαγή στο ονομαστικό πρωτογενές ισοζύγιο (ως ποσοστό επί του ΑΕΠ) ήταν περίπου η ίδια στην Ελλάδα και στην Ιρλανδία και πολύ χαμηλότερη στην Πορτογαλία, την Ισπανία και την Κύπρο. Ωστόσο, το ονομαστικό πρωτογενές ισοζύγιο δεν είναι ένας καλός δείκτης για την μέτρηση της δημοσιονομικής προσπάθειας, διότι επηρεάζεται από έκτακτα μέτρα, όπως το κόστος ανακεφαλαιοποίησης τραπεζών και τα έκτακτα έσοδα (ιδιωτικοποιήσεις και η μεταφορά των εκτάκτων κερδών του ευρωσυστήματος στην Ελλάδα, μπορεί επίσης να καταγραφεί μεταξύ των εκτάκτων). Επίσης επηρεάζεται από τον οικονομικό κύκλο (σε μια ύφεση, τα φορολογικά έσοδα υποχωρούν και αυξάνονται οι πληρωμές επιδομάτων ανεργίας. Αφαιρώντας τα έκτακτα μέτρα (τα δεδομένα στο μεσαίο πάνελ του πίνακα) και τόσο τα έκτακτα μέτρα και τις επιδράσεις του οικονομικού κύκλου (δηλαδή το διαρθρωτικό ισοζύγιο, τα στοιχεία στη δεξιά πλευρά του πίνακα), η Ελλάδα έχει σαφώς εφαρμόσει την μεγαλύτερη δημοσιονομική προσαρμογή μεταξύ των χωρών της Ευρώπη που είναι σε πρόγραμμα.

Για το 2014 χρησιμοποιώ τις εκτιμήσεις του Φεβρουαρίου 2015 της Κομισιόν, οι οποίες μπορεί να είναι ανακριβείς, δεδομένου ότι περισσότερα πρόσφατα στοιχεία υποδηλώνουν πως τα δημοσιονομικά έσοδα υποχώρησαν προς το τέλος του 2014. Ωστόσο, ακόμη κι αν η εκτίμηση της Κομισιόν είναι υπερβολική για το πρωτογενές πλεόνασμα του 2014, τα βασικά μου συμπεράσματα εξακολουθούν να ισχύουν καθώς η Ελλάδα έχει υποστεί πολύ περισσότερη δημοσιονομική προσαρμογή από ό,τι οι άλλες χώρες της ευρωζώνης που ήταν σε πρόγραμμα.

Σε ό,τι αφορά το διαρθρωτικό πρωτογενές ισοζύγιο, στο διάστημα 2009-2014 η δημοσιονομική προσαρμογή στην Ελλάδα ήταν περίπου η διπλάσια από ό,τι στην Ιρλανδία, την Πορτογαλία και την Ισπανία και τρεις φορές μεγαλύτερη από ό,τι στην Κύπρο. Οι Nicolas Carnot και Francisco de Castro ανέπτυξαν ένα πιο κατάλληλο μέτρο δημοσιονομικής προσαρμογής που αποκαλούν “διακριτική δημοσιονομική προσπάθεια», η οποία υποδηλώνει την ίδια εικόνα.

Ασφαλώς, η Ελλάδα είχε περισσότερο δημόσιο χρέος και μεγαλύτερο διαρθρωτικό έλλειμμα το 2008 από οποιαδήποτε από τις άλλες τέσσερις χώρες, επομένως έπρεπε να εφαρμόσει μεγαλύτερη προσαρμογή. Αλλά εάν μειωθεί κάπως ο στόχος για το πρωτογενές ισοζύγιο στην Ελλάδα, η συνολική δημοσιονομική προσαρμογή θα παρέμενε ακόμη πολύ μεγαλύτερη στην Ελλάδα από ό,τι στις χώρες της ευρωζώνης που είναι σε πρόγραμμα και οι νέοι στόχοι για πρωτογενή πλεονάσματα το 2015 και τα επόμενα χρόνια, θα είναι επίσης πιθανό να παραμείνουν υψηλότερα από ό,τι στις άλλες χώρες σε πρόγραμμα, όπου το πρωτογενές ισοζύγιο αναμένεται να διαμορφωθεί από -1,3% (Ισπανία), στο +1.6% (Πορτογαλία).

Τέλος, ο Πίνακας 2 εμφανίζει ότι οι άλλες χώρες σε πρόγραμμα υποαπέδωσαν επίσης σε σχέση με τους στόχους των προγραμμάτων τους αναφορικά με τα πρωτογενή πλεονάσματα, επομένως η Ελλάδα δεν αποτελεί εξαίρεση σε αυτό το ζήτημα. Οι Πορτογαλία και Ισπανία σταθερά υποαπέδωσαν σε σχέση με τις απαιτήσεις του προγράμματος 2011-2015, ενώ η Ιρλανδία ήταν εντός στόχων μόνο το 201202013 αλλά υποαπέδωσε το 2011 και το 2014-2015.

Ως εκ τούτου, εάν ο στόχος του πρωτογενούς πλεονάσματος της Ελλάδας μειωθεί κάπως, θα συνιστούσα στους φορείς χάραξης πολιτικής σε άλλες χώρες της ευρωζώνης σε πρόγραμμα, να το δικαιολογήσουν αυτό στο εκλογικό τους σώμα, εξηγώντας ότι η δημοσιονομική προσαρμογή και το επίπεδο του πρωτογενούς πλεονάσματος παραμένουν υψηλότερα για την Ελλάδα. Θα πρέπει επίσης να παραδεχθούν ότι έχασαν τους δικούς τους δημοσιονομικούς στόχους. Επιπλέον, η Ελλάδα είναι ασφαλώς μια “ειδική περίπτωση”: από την αρχή μέχρι το τέλος, το ελληνικό ΑΕΠ κατέρρευσε κατά 26% ενώ η πτώση στην παραγωγή ήταν πολύ μικρότερη σε άλλες χώρες: στο 9% για την Ιρλανδία, στο 7% για την Πορτογαλία και Ισπανία και το 10% για την Κύπρο.

Του Zsolt Darvas

© Copyright Bruegel. Η μετάφραση του κειμένου έγινε από το Capital.gr. Η δημοσίευση της ελληνικής μετάφρασης δεν αποτελεί προϊόν επίσημης συνεργασίας

Μπορείτε να δείτε το κείμενο εδώ:http://www.bruegel.org/nc/blog/detail/article/1580-should-other-eurozone-programme-countries-worry-about-a-reduced-greek-primary-surplus-target/--

ΑΠΟΔΟΣΗ:www.capital.gr