Με τον Βρετανό πρωθυπουργό David Cameron να ξεκινάει την εκστρατεία του για μεταρρύθμιση της Ευρώπης ή για περισσότερες απαλλαγές για τη Βρετανία και μια ελληνική χρεοκοπία στον ορίζοντα, οι προσπάθειες της Γερμανίδας Καγκελαριου Angela Merkel να διατηρήσει την Ευρωπαϊκή Ένωση προς τα εμπρός, έχουν γίνει πιο απαιτητικές: μετά από τις προεδρικές εκλογές στην Πολωνία και τις περιφερειακές εκλογές στην Ισπανία, δύο ακόμη χώρες έχουν μετακινηθεί ψηλά στην λίστα των ανησυχιών της με τους Ευρωπαίους εταίρους.
Για να είμαστε σίγουροι, οι ψηφοφόροι έχουν ανταποκριθεί περισσότερο σε εγχώρια ζητήματα και εξέφρασαν την δυσαρέσκειά τους προς τα καθιερωμένα κόμματα στην Πολωνία και την Ισπανία, αλλά για πολλούς πολίτες, η ΕΕ συνδέεται και με τα δύο. Τα συναισθήματα της αποξένωσης με την εθνική πολιτική τάξη εύκολα επεκτείνονται σε μια αρνητική εικόνα σχετικά με την ευρωπαϊκή διαδικασία πολιτικής, η οποία είναι πιο μακριά από τους ανθρώπους, λιγότερο κατανοητή από αυτούς, και ένας παραδοσιακός αποδιοπομπαίος τράγος των πολιτικών συζητήσεων στις οποίες συμμετέχουν οι ψηφοφόροι. Για τους αναλυτές και σχεδιαστές της εκστρατείας, η προφανής αλλαγή των κομματικών συστημάτων στην μετά-διαιρεμένη και προ-ομοσπονδιακή Ευρώπη, παραμένει ακόμη ένα παζλ με πολλά κομμάτια. Έχει γίνει προφανές ότι οι παραδοσιακές κομματικές δομές απονεκρώνονται παντού, συχνά με αργό ρυθμό αντί για μια έκρηξη όπως τα κόμματα του πρώην ανατολικού μπλοκ. Τα πνευματικά προβλήματα ωστόσο, έχουν να κάνουν με το εντελώς ανοιχτό ερώτημα του τι θα αντικαταστήσει αυτές τις δομές.
Η Ανατολική Κεντρική Ευρώπη έχει ζήσει 25 χρόνια πολιτικού κατακερματισμού, με τα κόμματα να ξεπροβάλλουν ή να πεθαίνουν πιο γρήγορα από οποιαδήποτε άλλη στιγμή στην πρόσφατη ιστορία, μαζικές μεταβολές μεταξύ των κομμάτων στις εκλογές, και έναν πολύ πιο αυξημένο ρόλο προσωπικοτήτων στην πολιτική εκστρατεία. Όπως εμφανίζει στην ανάλυσή του ο Piotr Buras για τις πολωνικές προεδρικές εκλογές, η περίοδος της αβεβαιότητας και της ροής δεν έχει τελειώσει ακόμη, και παραμένει άγνωστο πώς θα τελειώσει όταν τελικά τελειώσει.
Στα παλαιά κράτη-μέλη της ΕΕ, τα πράγματα έμοιαζαν καιρό σαν να διέρχονται μια σταδιακή μεταμόρφωση με κάποιες εξελίξεις όπως τη Λίγκα του Βορρά και την άνοδο του Forza Italia του πρώην Ιταλού πρωθυπουργού Silvio Berlusconi. Τώρα έχει γίνει προφανές ότι τα κομματικά συστήματα στην Δύση περνάνε την ίδια θεμελιώδη αλλαγή όπως στην Ανατολή -η διαδικασία μοιάζει διαφορετική. Η παραδοσιακή Ευρωπαϊκή Αριστερά δυσκολεύεται με μια απουσία ελκυστικότητας υπό το πρίσμα της ευρείας δυσαρέσκειας σχετικά με τις προοπτικές μιας καλύτερης ζωής εγγυημένης απο την αναδιανομή του κράτους πρόνοιας. Η κατάκτηση των κυρίαρχων θέσεων από σοσιαλιστές πολιτικούς δεν απολαμβάνει πλέον την νομιμότητα του να σπάσει τον έλεγχο των παλαιών και συντηρητικών ελίτ στην οικονομία και το κράτος. Αντιθέτως, στα μάτια πολλών ανθρώπων, η Αριστερά έχει γίνει άλλο ένα μέρος του κατεστημένου. Στις ημέρες των παραδοσιακών διασπάσεων, οι πελατειακές σχέσεις της Αριστεράς θα μπορούσαν να γίνουν αποδεκτές με το ότι “εμείς” αναλαμβάνουμε από “αυτούς”. Σήμερα αυτό είναι απλώς πατρονάρισμα.
Η παραδοσιακή Ευρωπαϊκή Δεξιά εκπροσωπεί τις παραδοσιακές αξίες, τον καπιταλισμό και (τουλάχιστον στην ήπειρο) κοινωνική δικαιοσύνη συχνά εκδηλωμένη με έναν κάπως πατερναλιστικό τρόπο. Τώρα δυσκολεύεται με την εξαφάνιση του παραδοσιακού κοινωνικού περιβάλλοντος και την ίδια απογοήτευση μεταξύ του εκλογικού σώματος για κοινωνική δικαιοσύνη όπως οργανώνεται από το κράτος πρόνοιας. Η πιο περίπλοκη πρόκλησή της ωστόσο, είναι η διάβρωση της υποστήριξης για τον πραγματιστικό διεθνισμό των συντηρητικών κομμάτων της Ευρώπης. Η ΕΕ ήταν το δικό τους project, και η άνοδος των εθνικιστικών κομμάτων ή των κομμάτων κατά της ΕΕ, έρχεται ως άμεση απειλή εναντίον τους. Ενώ τα θρησκευτικά πιστεύω, οι οικογενειακές αξίες, η ιδεολογία του επιχειρηματία-ιδιοκτήτη ή οι ρόλοι των δύο φύλων έχουν όλα εξαφανιστεί από το προφίλ τους καθώς οι κοινωνίες έχουν εξατομικευτεί, έχουν χάσει το σημείο τους για την εθνική ταυτότητα ή τον πατριωτισμό, στις προσπάθειες για εμβάθυνση της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Τα νέα κόμματα της δεξιάς αποκηρύττουν τον συντηρητικό πραγματισμό στην Ευρώπη και ακόμη στρέφουν την προσέγγιση των ηγετών του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος αναφορικά με την διακυβέρνηση, εναντίον τους. Για τους νέους εθνικιστές που επιδιώκουν να θέσουν την ΕΕ υπό έλεγχο μέσω του κεντρικού ρόλου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, (οι προσπάθειές τους) ειναι χλιαρές, στην καλύτερη περίπτωση. Είναι πολύ ασθενέστερο από το να κόψει τις εξουσίες των Βρυξελλών, να επαναπατριστούν οι αρμοδιότητες και να πάρει ο καθένας την μοίρα στα δικά του, εθνικά χέρια.
Καθώς η παραγωγή της ΕΕ δεν κατορθώνει να φέρει αποτελέσματα στις προσδοκίες πολλών αναφορικά με την ευημερία, οι ευρωπαϊκές αξιώσεις των mainstream κομμάτων τόσο της αριστεράς όσο και της δεξιάς τρικλίζουν, ενισχύοντας το momentum αλλαγής που βρίσκεται σε εξέλιξη, ως συνέπεια της κοινωνικής εξέλιξης. Δεν φαίνεται στον ορίζονται μια τελικά κατάσταση σε αυτή την μετάβαση, αλλά οι ενδείξεις λένε ότι δεν θα περιοριστεί στο περιθωριο. Το πολιτικό κέντρο των περισσότερων χωρών της ΕΕ θα ταραχθεί για τα καλά, θα αμφισβητηθεί και θα καταληφθεί από νέες πολιτικές δυνάμεις προτού μπορέσει να μετεγκατασταθεί.
Το μεγάλο ερώτημα είναι εάν η ΕΕ μπορεί να ξεπεράσει μια τέτοια παρατεταμένη περίοδο ροής. Θα υπάρχει αρκετός χρόνος για τους πολιτικούς ηγέτες να ξαναμάθουν την Ευρώπη όπως θα υψώνεται από τα συντρίμμια των παραδοσιακών κομματικών συστημάτων; Και πώς θα πρέπει να διαχειριστεί η Ευρώπη στη διάρκεια αυτής της περιόδου; Η τρέχουσα σοφία φαίνεται να υποδεικνύει το παιχνίδι εκ του ασφαλούς, αποφεύγοντας συνταγματικές φιλοδοξίες -αν και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προετοιμάζει ακριβώς αυτό- για να αποφευχθεί η μεγάλη αλλαγή της συνθήκης, και να ενισχυθεί ο έλεγχος των κυβερνήσεων των κρατών-μελών. Αυτή η προσέγγιση έχει γίνει πιο δύσκολη για τους πρωταγωνιστές της, με την Γερμανίδα Καγκελάριο να βρίσκεται πρώτη μεταξύ αυτών. Κατά την άποψή της, η Βρετανία δεν θα πρέπει να ενθαρρυνθεί να αποχωρήσει, αλλά επίσης δεν θα πρέπει να διευκολυνθεί με το να βάλει η ΕΕ την όπισθεν. Παρομοίως, η Ισπανία πρέπει να παραμείνει εντός τροχιάς ως η πιο υποσχόμενη περίπτωση δημοσιονομικής πειθαρχίας στο νότο της ΕΕ. Η Πολωνία, τέλος, είναι το κλειδί για να διατηρηθεί η περιστροφική σταθερότητα της ΕΕ. Εάν οι πολωνικές προεδρικές εκλογές μεταφέρουν ένα μήνυμα για το μέλλον της πολωνικής πολιτικής της ΕΕ, η ένταξη της χώρας στο ευρώ έχει μόλις αναβληθεί για τουλάχιστον άλλη μία δεκαετία. Παραμένει κρίσιμο να διασφαλιστεί η θέση της Πολωνίας στο πολιτικό κέντρο της ΕΕ, όπου η Γερμανία βλέπει τον εαυτό της. Και για αυτό, είναι απαραίτητες οι στενές διμερείς σχέσεις μεταξύ των χωρών. Εάν η σχέση που έχουν οικοδομήσει η Γερμανίδα Καγκελάριος Merkel και ο πρόεδρος της ΕΕ, Donald Tusk, δεν κρατήσει, θα καταρρεύσει ένας από τους πυλώνες της γερμανικής αρχιτεκτονικής για την ΕΕ.
του Josef Janning
Μπορείτε να δείτε το κείμενο εδώ: http://www.ecfr.eu/article/commentary_europes_soft_political_revolution_is_germanys_nightmare3042
ΑΠΟΔΟΣΗ: capital.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου