ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΗΣ ΟΝΟΜΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΠΡΩΗΝ ΓΙΟΥΓΚΟΣΛΑΒΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ (ΠΓΔΜ)

Από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 το ζήτημα της ονομασίας των Σκοπίων όχι μόνο ταλανίζει, αλλά κατά κύριο λόγο μονοπωλεί την Ελληνική Εξωτερική Πολιτική. Ποιος, από τους αδαείς που κυβερνούσαν την δεκαετία του ’50 την Ελλάδα, να φανταζόταν ότι η εκούσια συναίνεση τους να ονομαστεί το νότιο τμήμα της Γιουγκοσλαβίας σε «Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας» θα δημιουργούσε μετά από 40 χρόνια τόσα προβλήματα στην άσκηση της εξωτερικής της πολιτικής.

Το ενδιαφέρον της ιστορίας είναι πως η Ελλάδα αυτοπαγιδεύθηκε όχι μια, αλλά πολλές φορές στην προσπάθεια της να βρει συμμάχους και λύση στο ζήτημα της ονομασίας. Μετά τη διάλυση της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γιουγκοσλαβίας, όταν το ζήτημα άρχισε να λαμβάνει διαστάσεις, η πολιτική ηγεσίας της χώρας μας αντί να σταθμίσει τα δεδομένα, να εκμεταλλευτεί την αδυναμία μιας τόσο νέας και ανίσχυρης κρατικής οντότητας και να δώσει τέλος στο πρόβλημα, περιορίστηκε σε κραυγές αγωνίας και συλλαλητήρια διαμαρτυρίας, επικοινωνώντας όσο πιο λανθασμένα μπορούσε τα δίκαια και τις ανησυχίες της στη διεθνή κοινότητα.

Διαβάστε περισσότερα

Η Ελλάδα έχασε την ιστορική της ευκαιρία να αλλάξει τα δεδομένα του προβλήματος, όταν άφησε τους Αλβανόφωνους της ΠΓΔΜ ανυπεράσπιστους στον εθνικισμό των Σλαβομακεδόνων. Ναι μεν οι δεύτεροι αποτελούν την πληθυσμιακή πλειοψηφία της γειτονικής μας χώρας, όμως δεν αποτελούν τη μόνη πληθυσμιακή ομάδα εντός της. Εάν η χώρα μας είχε έρθει σε συνεννόηση με την ηγεσία των Αλβανοφώνων, τότε το όνομα θα ήταν ζήτημα έκφρασης της εθνικής ταυτότητας των πληθυσμιακών ομάδων των Σκοπίων και όχι της Ελληνικής Εξωτερικής Πολιτικής.

Η ενδιάμεση συμφωνία της Νέας Υόρκης το 1995, ναι μεν κατεύνασε προσωρινά τις οξυμένες σχέσεις των δύο πλευρών και βοήθησε στην οικονομική απόβαση των Ελλήνων επιχειρηματιών στη μικρή αυτή χώρα της βαλκανικής χερσονήσου, ωστόσο μακροπρόθεσμα δεν προσέφερε τίποτε ουσιαστικό στην Ελλάδα, καθώς ουδέποτε τα Σκόπια σεβάστηκαν τη Συμφωνία. Ενώ η χώρα μας εμφανίστηκε διαλλακτική και συμφώνησε στον να βρεθεί σύνθετη ονομασία, που να εμπεριέχεται ο όρος Μακεδονία, η άλλη πλευρά έχοντας την υποστήριξη τόσο των ΗΠΑ όσο και της Τουρκίας εμφανίζεται με κακή πίστη στις διαβουλεύσεις και πνεύμα αδιαλλαξίας. Είναι καιρός, λοιπόν, αν και θα έπρεπε να το πράξει νωρίτερα, η Ελλάδα να καταγγείλει τη συμφωνία στηλιτεύοντας την συμπεριφορά της ΠΓΔΜ.

Θεωρητικά και πρακτικά κάθε χώρα-λαός έχει το δικαίωμα να ονομαστεί όπως αυτός επιθυμεί. Εντούτοις, δεν έχει το δικαίωμα να σφετεριστεί την ιστορία και τα σύμβολα άλλων λαών. Δεν θα αναφερθώ ούτε στον αριθμό των χώρων που έχουν αναγνωρίσει την ΠΓΔΜ ως Μακεδονία, ούτε στις πάμπολλες προκλήσεις των Σκοπίων προς την χώρα μας χρησιμοποιώντας εθνικά-ιστορικά μας σύμβολα.

Στόχος της εξωτερικής μας πολιτικής θα πρέπει να είναι η λύση του ζητήματος της ονομασίας το ταχύτερο δυνατό και να απεμπλακούμε από ένα πρόβλημα πού μονό κακό κάνει στο κύρος και τη διεθνή μας αξιοπιστία. Πρέπει να δούμε παρακάτω, το τρένο της ιστορίας δεν θα περιμένει εμάς να αποφασίσουμε.

Η όποια λύση, όμως, ακόμη και η χείριστη, η ΠΓΔΜ να ονομαστεί Μακεδονία, θα πρέπει πάση θυσία ρητά και δημόσια να δεσμεύει τα Σκόπια ότι ουδέποτε θα χρησιμοποιήσουν την ιστορία μας και τα σύμβολα μας ως δική τους ιστορική συνέχεια και ουδέποτε θα εγείρουν εδαφικές διεκδικήσεις προς την Ελλάδα. Αυτό πρέπει να είναι ξεκάθαρο, αλλιώς καμία λύση δεν θα πρέπει να γίνει αποδεκτή από τη χώρα μας. Σαφώς και επιθυμούμε τη σταθερότητα της γείτονος, την ένταξη της σε ΕΕ όσο και ΝΑΤΟ και φιλικές σχέσεις μαζί της, αυτό όμως εφόσον η ηγεσία των Σκοπίων σεβαστεί το διεθνές δίκαιο.

Αυτό που δεν πρέπει να διαφεύγει της ηγεσίας του Ελληνικού Υπουργείου των Εξωτερικών είναι πως σε όλα τα ζητήματα υπάρχουν εν δυνάμει σύμμαχοι και εναλλακτικές. Η χώρα μας θα πρέπει να έρθει σε συνεννόηση με τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία, στρατηγικούς της συμμάχους στην ΕΕ, και να δημιουργήσει έναν άξονα πίεσης στην αδιαλλαξία των Σκοπίων. Χαρακτηριστικά αναφέρω, ότι και η Βουλγαρία αντιμετωπίζει προβλήματα με την ΠΓΔΜ, καθώς θεωρεί ότι δεν υπάρχει διαφορετική γλώσσα από τη δική της και συνεπώς μακεδονική εθνική ταυτότητα.

Η Ελλάδα, επιτέλους, πρέπει να δράσει. Η ιστορία διαχρονικά τιμωρεί όσους κρατούν παθητική στάση στα γεγονότα. Άλλωστε το βλέπουμε σε κάθε λύση που έχει βγει στο προσκήνιο, εδώ και δύο δεκαετίες, ότι η πρότερη χρονικά ήταν σαφώς καλύτερη από την τελευταία.

Παναγιώτης Ι. Ψύλλος