Ο ΜΑΚΡΟΧΡΟΝΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΤΟΥ ΑΦΓΑΝΙΣΤΑΝ: ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΗΣ ΑΠΟΣΥΡΣΗΣ

Καθώς οι ηγέτες του κόσμου λαμβάνουν μέρος στη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στο Σικάγο στις 20-21 Μάιου, πρωταρχικό τους μέλημα θα είναι οι εγχώριες πολιτικές προτεραιότητες και ο σχεδιασμός της απόσυρσης των στρατευμάτων από το Αφγανιστάν.

Ψηλά στην ατζέντα της συνόδου κορυφής θα είναι οι στρατηγικές της αποχώρησης και η ασφαλής μετάβαση. Μόνο λίγοι είναι πιθανό να δώσουν προσοχή στις ανθρωπιστικές συνέπειες της απόσυρσης των στρατευμάτων ή να συζητήσουν το ανθρώπινο κόστος  της αναχώρησης τους.

Από την πτώση των Ταλιμπάν αναμφισβήτητα έχουν υπάρξει τεράστια οφέλη: τα κορίτσια πηγαίνουν στο σχολείο, έχουν κατασκευαστεί μεγάλοι δρόμοι και έργα υποδομών, καθώς και μια αξιοσημείωτη επέκταση της πρόσβασης στη βασική υγειονομική περίθαλψη.

Ωστόσο, αυτή η πρόοδος είναι παροδική και η ανθρωπιστική κατάσταση έχει αρχίσει να επιδεινώνεται. Ο Ύπατος Αρμοστής του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες  (UNHCR) αναφέρει ότι η εσωτερική εκτόπιση έχει αυξηθεί δραματικά τον τελευταίο χρόνο και η Διεθνής Αμνηστία υπολογίζει το μέσο όρο των Αφγανών που αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους, λόγω συγκρούσεων ή καταστροφών, τους 400 κάθε ημέρα. Το 2011 τα ποσοστά πολιομυελίτιδας τριπλασιάστηκαν έπειτα από τη σταθερή πτώση τους τα προηγούμενα έτη. Οι γυναίκες στη δημόσια ζωή απειλούνται όλο και περισσότερο ή γίνονται στόχος επιθέσεων. Πάνω από 100 σχολεία στο Γκάζνι, ανατολική επαρχία του Αφγανιστάν, έχουν κλείσει τις τελευταίες εβδομάδες και σε περιοχές ελεγχόμενες από τους Ταλιμπάν τα «υπόγεια σχολεία» έχουν κάνει ξανά την εμφάνιση τους, καθώς αποτελεί το μόνο τρόπο να λάβουν εκπαίδευση τα κορίτσια. Πολλοί μορφωμένοι Αφγανοί, τα λαμπρότερα μυαλά της χώρας, εξετάζουν σοβαρά την αποχώρηση τους από τη χώρα.

Παρά την προσπάθεια της υπό νατοϊκής διοίκησης Διεθνούς Δύναμης Αρωγής Ασφάλειας (ISAF) να ενισχύσει της αφγανικές δυνάμεις , ώστε να κερδίσουν κάποιο έδαφος πριν την αποχώρηση αυτής, είναι αβέβαιο αν η αφγανικές δυνάμεις θα είναι σε θέση να κρατήσουν τα κέρδη αυτά ή να παράσχουν ασφάλεια. Μόλις το 6% των ταγμάτων του αφγανικού εθνικού στρατού είναι σε θέση σήμερα να λειτουργήσουν ανεξάρτητα, ενώ ακόμη και αυτά έχουν τη βοήθεια διεθνών συμβούλων. Οι ΗΠΑ έχουν ήδη ανακοινώσει την ουσιαστική μείωση της χρηματοδότησης το 2015, και οι πιθανότητες να διαλυθούν οι αφγανικές δυνάμεις ασφαλείας είναι πολύ ρεαλιστικές. Η υπευθυνότητα παραμένει, επίσης, βασικό μέλημα, ιδίως όσον αφορά της παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αλλά μπαίνει σε δεύτερη μοίρα καθώς η ISAF προσπαθεί να παραδώσει την ευθύνη και να αποσυρθεί.

Επιπλέον, ελλοχεύει ο κίνδυνος του πολιτικού κατακερματισμού. Ο επόμενος γύρος των προεδρικών εκλογών που έχουν προγραμματιστεί για το 2014 θα είναι κρίσιμος, ωστόσο αποτελεί μια παραμελημένη πτυχή στο δρόμο προς τη μετάβαση. Δεν είναι καθόλου σαφές ποιος θα μπορούσε να είναι ο διάδοχος του προέδρου Karzai, και ακόμη λιγότερο σαφές το πώς θα αποφευχθεί η επανάληψη της απάτης και της βίας που αμαύρωσαν τις εκλογές του 2009.

Ενώ πολιτικοί και διπλωμάτες στη Σύνοδο του Σικάγο θα συνδέσουν δημοσίως τη «μετάβαση», είναι δύσκολο να εκλάβουμε αυτό το γεγονός ως κάτι παραπάνω από πολιτική κάλυψη για την περικοπή του προϋπολογισμού και την επίσπευση των διαδικασιών. Το ερώτημα είναι: η αποχώρηση των στρατευμάτων θα επιφέρει χρηματική βοήθεια και τη διεθνή προσοχή; Υπάρχει σοβαρός λόγος ανησυχίας, αφού η Παγκόσμια Τράπεζα εκτιμά ότι το 90% της δημοσιονομικής ενίσχυσης του Αφγανιστάν, η οποία αποτελεί το 71% του ΑΕΠ του, θα εξαφανιστεί μέχρι το 2018.

Φυσιολογικά, οι δημόσιες δηλώσεις για μακροπρόθεσμη δέσμευση είναι ψευδής, ενώ είναι ξεκάθαρο ότι οι διεθνείς δυνάμεις θα αποχωρήσουν. Εάν αντιστοιχούν σε απτό αντίκρισμα, οι προκηρύξεις αυτές πρέπει να υποστηρίζονται από διπλωματική δράση και πραγματική πολιτική βούληση.

Η δημιουργία ενός σταθερού Αφγανιστάν και μιας λαμπρότερης ανθρωπιστικής προοπτικής για το λαό του αποτελεί ομολογουμένως πολιτικό καθήκον – όχι στρατιωτικό. Εντούτοις, θα είναι ουσιώδης μια μακροπρόθεσμη αναπτυξιακή και διπλωματική δέσμευση από τη διεθνή κοινότητα, εάν δεν σκοπεύουν να παραιτηθούν από τις κατακτήσεις της προηγούμενης δεκαετίας. Το τελευταίο πράγμα που επιθυμούν οι Αφγανοί είναι να τους γυρίσει την πλάτη ο υπόλοιπος κόσμος για μια ακόμη φορά.

BY: Ashley Jackson

ΠΗΓΗ: http://www.odi.org.uk/opinion/details.asp?id=6571&title=afghanistan-kabul-nato-summit-humanitarian-transition

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: Παναγιώτης Ι. Ψύλλος