Στο Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης
οργανώθηκε πάνελ συζήτησης με θέμα την κρίση στην Ελλάδα και τις επιπτώσεις
στον υπόλοιπο κόσμο. Στη συζήτηση συμμετείχαν οι Πόλ Κρούγκμαν, Τζόρτζ Σόρος,
Τζέφρυ Σάκς και Έντμουντ Φέλπς.
Φέλπς: Πολλοί αντιλαμβάνονται την κρίση στην Ελλάδα
μέσα από μια ηθική διάσταση, ως μια προειδοποίηση για την υπόλοιπη Δύση. Είναι
όμως λάθος να κατηγορείς για την ελληνική κρίση το υπερμέγεθες κράτος πρόνοιας
και τους δημοσίους υπαλλήλους. Έτσι κ αλλιώς οι Γερμανία, Ολλανδία και Σουηδία
έχουν το μικρότερο ποσοστό ανεργίας και ας στηρίζονται σε τεράστια προγράμματα
πρόνοιας και ας καλοπληρώνουν τους δημόσιους υπαλλήλους τους. Η Ελλάδα όμως
επέτρεψε στο δημόσιο χρέος της και στις δημόσιες δαπάνες της να αυξηθούν
δυσανάλογα με τον φόρο εισοδήματος. Έτσι η σωστή διδαχή θα ήταν στην προκειμένη
περίπτωση, ξόδεψε όσο θες αλλά φρόντισε να είσαι σε θέση να πληρώσεις γι’ αυτό.
Ο Τύπος υποστηρίζει ότι οι Έλληνες πολίτες δε
γνώριζαν κάτι για το έγκλημα και ότι η κρίση πηγάζει από την έλλειψη
ετοιμότητας της χώρας ιδιαίτερα όσον αφορά στην απόδοση ευθυνών και κόστους και
στη διανομή οφελών. Οι φόροι αυξάνονται
και οι δημόσιες παροχές ελαττώνονται. Λοιπόν, λέω ότι το ηθικό δίδαγμα είναι να
μην κρύβεται τίποτε από τους πολίτες σας. Η διαφάνεια είναι απαραίτητη.
Επαναλαμβάνω δεν οφείλεται στο μέγεθος του κράτους πρόνοιας…
Σάκς: Δε μιλάμε για παγκόσμια οικονομική κρίση. Ούτε
κατ’ ελάχιστον. Σίγουρα πρόκειται για μια μπερδεμένη κατάσταση στις ΗΠΑ, σχεδόν
χαοτική. Το ίδιο και στην Ελλάδα. Και ακόμη μια κρίση στην Ισπανία και σε
κάποιες άλλες χώρες της Νότιας Ευρώπης. Μια κρίση και στην Ιρλανδία. Παρ’ όλα
αυτά ακόμη και στην ίδια την Ευρώπη η Γερμανία δε βρίσκεται σε κρίση. Ούτε και
οι Ολλανδία, Δανία, Φινλανδία, Σουηδία και Νορβηγία. Η Βόρεια Ευρώπη
επιδεικνύει υγιείς οικονομικούς δείκτες. Χαμηλά ελλείμματα προϋπολογισμού,
ανάπτυξη, εμπορικά πλεονάσματα ή ισοσκελισμένα ισοζύγια και χαμηλή ανεργία.
Αν παρατηρήσουμε άλλες περιοχές του κόσμου, ο
ισχυρισμός για παγκόσμια κρίση ατονεί. Έτσι και αλλιώς στην αναδυόμενη Ασία,
την Κίνα, την Ινδία και τη Νοτιοανατολική Ασία οι ρυθμοί ανάπτυξης είναι
ιστορικά ασυνήθιστα υψηλοί.
Κρούγκμαν: Εντός της Ευρώπης είναι αλήθεια ότι για
την ώρα η Γερμανία έχει καλές επιδόσεις. Ωστόσο, δεν είμαι σίγουρος αν θα
συμβαίνει το ίδιο σε ένα χρόνο από σήμερα. Η Γερμανία τα πάει καλά εξαιτίας των
μεγάλων εμπορικών πλεονασμάτων της που όμως είναι η άλλη όψη του νομίσματος των
εμπορικών ελλειμμάτων των χωρών του Νότου. Αυτό που λένε οι Γερμανοί είναι
«Γιατί δε μπορούν όλοι να είναι σαν εμάς»; Δηλαδή όλοι θα έπρεπε να έχουμε
γιγαντιαία εμπορικά πλεονάσματα. Τις προάλλες συνάντησα κάποιον από τη ΝΑΣΑ και
τον ρώτησα που μπορούμε να βρούμε έναν νέο πλανήτη για να εξάγουμε τα προϊόντα
μας.
Όλοι δείχνουν με το δάχτυλο την Ελλάδα σαν το
παράδειγμα προς αποφυγή. Πράγματι, η Ελλάδα είναι μέσες άκρες μια υπόθεση μόνη της. Ίσως λίγο και η
Πορτογαλία. Όμως πουθενά αλλού, σε άλλες κρίσεις στην Ευρώπη, δεν οφείλεται η
κατάσταση περισσότερο στην ανευθυνότητα των κυβερνήσεων.
Στη Ισπανία για παράδειγμα, ο τερατώδης ιδιωτικός
τομέας παρουσιάζει πρόβλημα: μια τεράστια κατασκευαστική φούσκα. Στην απαυγή
της κρίσης η Ισπανία παρουσίαζε πλεονάσματα στον προϋπολογισμό της και χαμηλό
δημόσιο χρέος. Η Ιταλία από την άλλη ναι μεν είχε υψηλό χρέος, το μείωνε δε
σταδιακά και επιτυχημένα έως ότου χτύπησε η κρίση. Ναι η Ελλάδα είναι
παράδειγμα προς αποφυγή. Όμως αν «σκάσει», κάτι που είναι πολύ πιθανό, θα είναι
μάλλον μεταδοτικό. Ωστόσο, η Ελλάδα δεν είναι μοντέλο για το τι πηγαίνει στραβά
σε άλλες χώρες.
Σάκς: Οι ΗΠΑ εξάγουν στην Ευρώπη μονάχα το 2.5 τοις
εκατό του ΑΕΠ τους. Έτσι ακόμη και αν τα πράγματα εξελιχθούν άσχημα για την
Ευρώπη οι επιπτώσεις στις εξαγωγές μας δε θα είναι μεγάλες. Είναι μάλιστα
πιθανό να έχουμε ύφεση στην Ευρώπη και μια μικρή ανάκαμψη στις ΗΠΑ. Εκτός αν
εξελιχθεί σε κατάσταση τύπου Λήμαν Μπράδερς.
Υπάρχουν πολλοί λόγοι για να είμαστε αναστατωμένοι
με αυτό που συμβαίνει στην Ευρώπη. Δεν είναι μόνο η οικονομία αλλά και η πολιτική.
Αν αποτύχει το Ευρωπαϊκό μοντέλο που είναι «δημοκρατία και ειρήνη» ο κόσμος θα
γίνει ένα χειρότερο μέρος. Είναι αλήθεια ότι φοβάμαι λιγότερο για τις
οικονομικές επιπτώσεις.
Σόρος: Αναφορικά με την πιστωτική κρίση στην Ευρώπη
ο Μάριο Ντράγκι ανακούφισε λίγο την ευρωπαϊκή οικονομία. Εξακολουθούν να
υπάρχουν προβλήματα με την Ελλάδα και κάποιος άλλους αλλά η ανακούφιση χαλάρωσε
κάπως τον ασφυκτικό κλοιό. Όσο για τον υπόλοιπο κόσμο ωφελείται από την
επίδραση της Κίνας. Επειδή η Κίνα είναι πολιτικά σε μεταβατική περίοδο, είναι
αποφασισμένη να μην επιτρέψει κοινωνικές αναταραχές και έτσι προχώρησε σε
κινήσεις τόνωσης της οικονομίας της.
Αυτό που είναι ενδιαφέρον είναι ότι η Κίνα
χρειάζεται απεγνωσμένα να μεταβάλλει το οικονομικό της μοντέλο. Δε μπορεί να
διατηρήσει το ποσοστό ανάπτυξης της γιατί βασίζεται στις εξαγωγές και στις
επενδύσεις σε υποδομή. Μονάχα το ένα τρίτο της οικονομίας σχετίζεται με την
κατανάλωση. Προβλέπω ότι φέτος η τόνωση της κινέζικης οικονομίας θα ευνοήσει
τον υπόλοιπο κόσμο. Αλλά το αποτέλεσμα θα είναι μίξη γεγονότων και καταστάσεων.
Πηγή The New York Review of Books: http://www.nybooks.com/blogs/nyrblog/2012/jun/20/greece-global-economy-discussion/
Μετάφραση Ελπινίκη Καρακώστα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου