Ας υποθέσουμε το δυνατό: ότι όπως ο Saddam Hussein μετά το 1991, ο ηγέτης της Συρίας, Bashar al-Assad, περισσότερο ή λιγότερο εμφανώς παρεμποδίζει την παράδοση των χημικών όπλων σε κάποια μορφη διεθνούς ελέγχου και συμπτωματικά, συνεχίζει τη σφαγή ανδρών, γυναικών και παιδιών με πιο συμβατικά μέσα.
Και ας υποθέσουμε το λιγότερο πιθανό: ότι ο Obama ανακαλύπτει τον «εσωτερικό» του Winston Churchill. Μπορεί τότε να δώσει στον Assad ένα μικρό πυραυλικό «σοκ και δέος» χωρίς να παραβιάζει τη διεθνή νομοθεσία;
Αυτό που ακολουθεί θα σας κάνει να συμπάσχετε με τον Harry Truman ο οποίος, σύμφωνα με ψευδεπίγραφα βιβλία, κάποτε ζήτησε έναν ένοπλο δικηγόρο διότι «όλοι οι άλλοι λένε: από τη μία πλευρά….από την άλλη». Ακόμη και εγώ, που είμαι δικηγόρος, συμπάσχω με τον Truman. Ωστόσο, δεν μπορώ να αλλάξω τη φύση του δικαίου, δηλαδή πιο συγκεκριμένα, τη φύση των κανόνων.
Ένας κανόνας είναι μια γενικευμένη οδηγία συμπεριφοράς. Πράγματα όπως «δεν πυροβολούμε κάποιον σκοπίμως!» ή «περιμένουμε μέχρι το φανάρι να γίνει πράσινο προτού μπούμε σε μια διασταύρωση». Πίσω από τον κανόνα βρίσκεται μια παραδοχή, ότι δηλαδή η κοινωνία θα ήταν καλύτερη εάν όλοι υπακούαμε στον κανόνα. Σε μια καλά οργανωμένη κοινωνία, η υπόθεση είναι συνήθως σωστή. Αλλά υπάρχουν περιπτώσεις που αν ακολουθηθεί ο κανόνας, θα φαίνεται λάθος. Ας υποθέσουμε ότι είμαι ένας νηπιαγωγός με ένα Glock στην τσάντα μου και βλέπω έναν τύπο που μοιάζει τρελός, έτοιμο να πυροβολήσει έναν από τους μαθητές μου. Ή, για να πάρω τον άλλο κανόνα μου, ας υποθέσουμε ότι είναι δύο το πρωί σε έναν απόμερο δρόμο και σπεύδω στο νοσοκομείο με ένα θύμα εγκεφαλικού και δεν υπάρχει κανένα αυτοκίνητο στο οπτικό μου πεδίο όπως πλησιάζω μια διασταύρωση με κόκκινο φανάρι. Εάν δοκιμάσατε να γράψετε όλα τα σενάρια στα οποία ισχύει ο κανόνας, κάθε νόμος θα είχε το μέγεθος της Παλαιάς και Καινής Διαθήκης και ακόμη και έτσι θα είχατε αποτύχει, διότι τα λόγια είναι σταθερά ενώ οι περιπτώσεις στις οποίες απευθύνονται, ποικίλουν με άπειρους τρόπους.
Επομένως, ενώ τι είναι νόμιμο και παράνομο είναι συχνά σαφές, διαφορετικά η κοινωνία δεν θα λειτουργούσε, μερικές φορές δεν είναι. Τουλάχιστον σε ένα αποτελεσματικό εθνικό νομικό σύστημα υπάρχουν δικαστήρια με υποχρεωτική δικαιοδοσία, στελεχωμένα ως επί το πλείστον από δικαστές χωρίς οποιοδήποτε οικονομικό συμφέρον για την έκβαση των υποθέσεών τους. Και οι καταστάσεις τείνουν να είναι διαμορφωμένες έτσι ώστε τον περισσότερο καιρό μπορεί να υπολογίσει κανείς κατά αναλογία πώς θα εφαρμοστεί ο κανόνας στην κάθε περίπτωση. Ωστόσο θα συνεχίζουν να υπάρχουν τέτοια περιστατικά, που να αποτελούν απόκλιση από το "φυσιολογικό", αρκετή ώστε να υποχρεώσει τους ειλικρινείς δικηγόρους να δώσουν στους πελάτες τους την απάντηση «δεν είμαι σίγουρος».
Στο διεθνές σύστημα δεν υπάρχουν δικαστήρια υποχρεωτικής δικαιοδοσίας στελεχωμένα από περισσότερο ή λιγότερο ανεξάρτητους δικαστές. Αντίθετα, το ρεύμα των αποφάσεων αποτελείται κυρίως από τα χειροκροτήματα, τις αποδοκιμασίες και τις σιωπές, τις δράσεις και τις παραλείψεις των κυβερνήσεων τις οποίες υποτίθεται ότι κατευθύνουν οι κανόνες.
Εάν κάποιος ρωτούσε τον John Bolton, τον πρέσβη του προέδρου George W. Bush στα Ηνωμένα Έθνη, η απάντησή του (υποθέτω, έχοντας διαβάσει τα γραπτά του) θα ήταν: «ανόητε, δεν υπάρχει διεθνής νόμος: υπάρχουν απλά πολιτικές αντιλήψεις που όταν δεν λειτουργούν προς όφελός μας πρέπει να αγνοούμε, διότι σε αντίθεση με τους δικούς μας πραγματικούς «νόμους», η παραβίασή τους δεν έχει κανένα ηθικό στίγμα».
Αλλά ρωτήστε τον πρώην γενικό γραμματέα του ΟΗΕ, Kofi Annan και πιθανώς θα επαναλάβει αυτό που είπε στη διάρκεια της αεροπορικής εκστρατείας του ΝΑΤΟ εναντίον της Σερβίας: Μόνο ο Χάρτης παρέχει μια καθολική νόμιμη βάση για τη χρήση βίας». Με αυτή τη δήλωση, αποτύπωσε τις απόψεις των περισσοτέρων διπλωματών και πολιτικών ηγετών διότι οι περισσότερες χώρες δεν έχουν την ικανότητα –και πολλές το συμφέρον- να προβάλουν την ισχύ τους πέρα από τα σύνορα. Και όταν χρησιμοποιούν τη λέξη «δίκαιο», εννοούν να διαχωρίσουν τις δεσμευτικές συμφωνίες από τις απλώς βολικές.
Σύμφωνα με την πιο φυσιολογική ανάγνωση, ο Χάρτης των Ηνωμένων Εθνών απαγορεύει τη χρήση βίας για οποιοδήποτε άλλο σκοπό από την «αυτοάμυνα εναντίον ένοπλων επιθέσεων». Αλλά το μελάνι του Χάρτη ήταν ακόμη νωπό όταν ορισμένες κυβερνήσεις, βρήκαν τρόπους να αναλύσουν τη γλώσσα του Χάρτη ώστε να αφήσουν περιθώριο για άλλες χρήσης βίας.
Η νομική δημιουργικότητά τους και κυρίως, η ποικιλία και η συχνότητα της χρήσης βίας πέραν της αυτοάμυνας εναντίον ένοπλης επίθεσης, είχε ως αποτέλεσμα μια επιτροπή διορισμένη από έναν πρώην γενικό γραμματέα του ΟΗΕ –μια επιτροπή ατόμων που τείνουν να αντιτίθενται στη χρήση βίας χωρίς την εξουσιοδότηση του Συμβουλίου Ασφαλείας- να καταλήξει ότι οι περιορισμοί που θέτει ο Χάρτης, ποτέ δεν ακολουθήθηκαν στην πράξη από τα κράτη. Ότι δηλαδή στην πραγματικότητα οι σχετικές προβλέψεις ήταν σαν ένα θνησιγενές δίδυμο του υπόλοιπου μέρους του Χάρτη. Ωστόσο, απέδωσαν αυτό το νοσηρό τερατούργημα στον Ψυχρό Πόλεμο και κατέληξαν στο συμπέρασμα από τις διαβουλεύσεις με τους διπλωμάτες και τους πολιτικούς ηγέτες, ότι τώρα, επιτέλους, υπάρχει ετοιμότητα στο να γίνει αποδεκτός ένας πρωτοφανές περιορισμός στρατιωτικής δύναμης διότι σχεδόν όλες οι χώρες απέρριψαν την ιδέα της διακυβέρνησης από κάποιου είδους Unipower. Ωστόσο, όταν στον απόηχο του Ψυχρού Πολέμου το ΝΑΤΟ βομβάρδισε τη Σερβία για να σταματήσει την εθνοκάθαρση στο Κοσσυφοπέδιο, οι Ρώσοι δεν θα μπορούσαν να παρατάξουν τίποτα που να προσεγγίζει την πλειοψηφία στο Συμβούλιο Ασφαλείας ώστε να αποκηρύξει την ανθρωπιστική παρέμβαση.
Θεωρώ πως η Συρία είναι πιο εξαιρετική περίπτωση από ό,τι το Κοσσυφοπέδιο. Όχι μόνο ο Assad προχώρησε σε ενορχηστρωμένη μαζική δολοφονία, μετατρέποντας συνειδητά άοπλες διαδηλώσεις σε έναν εμφύλιο πόλεμο με τρομερές αναλογίες που απειλούν ξεκάθαρα την ειρήνη και την ασφάλεια σε μια ολόκληρη περιοχή, με έναν τρόπο που δεν το έκανε το Κοσσυφοπέδιο. Αλλά οι δυνάμεις του έχουν χρησιμοποιήσει επίσης ένα όπλο που η συντριπτική πλειονότητα των κρατών έχουν συμφωνήσει να μην το παράγουν και να το αποθηκεύσουν καν, πόσο μάλλον να το χρησιμοποιήσουν.
Αλλά αναμφισβήτητα, η πιο σχετική αξιολόγηση δεν μπορεί να γίνει εφαρμόζοντας νομικές τεχνικές, αναλύοντας τα κείμενα και αναπτύσσοντας τα προηγούμενα. Για τους σκοπούς της παγκόσμιας τάξης και της αμερικανικής επιρροής σε αυτή την εποχή του Διαδικτύου, αυτή η αξιολόγηση θα γίνει από ανθρώπους στα καταστήματα και στα καφενεία, στα εργοστάσια και στις μαθητικές οργανώσεις και στις πλατείες Ταχρίρ ανά τον κόσμο, και θα το κάνουν περισσότερο από την πλευρά της δικαιοσύνης, της ηθικής και της λογικής παρά από το ιδίωμα του νόμου.
Είναι μια καλή αιτία αλλά ένα tough sell, κ. Πρόεδρο. Ας ελπίσουμε ότι όπως επικαλείστε το ταμπού των δηλητηριωδών αερίων, λίγοι θα θυμούνται ότι όταν ο Saddam Hussein χρησιμοποίησε αυτό το όπλο εναντίον των νέων του Ιράν, οι ΗΠΑ τον βοήθησαν να εντοπίσει το στόχο του. Είστε κληρονόμος σε μια πολυκύμαντη ιστορία ηθικών ανησυχιών. Το ίδιο είμαστε όλοι μας.του Tom Farer
Μπορείτε να δείτε το κείμενο εδώ:http://www.iiss.org/en/politics%20and%20strategy/blogsections/2013-98d0/september-2013-62a6/internatonal-law-9c9a
Και ας υποθέσουμε το λιγότερο πιθανό: ότι ο Obama ανακαλύπτει τον «εσωτερικό» του Winston Churchill. Μπορεί τότε να δώσει στον Assad ένα μικρό πυραυλικό «σοκ και δέος» χωρίς να παραβιάζει τη διεθνή νομοθεσία;
Αυτό που ακολουθεί θα σας κάνει να συμπάσχετε με τον Harry Truman ο οποίος, σύμφωνα με ψευδεπίγραφα βιβλία, κάποτε ζήτησε έναν ένοπλο δικηγόρο διότι «όλοι οι άλλοι λένε: από τη μία πλευρά….από την άλλη». Ακόμη και εγώ, που είμαι δικηγόρος, συμπάσχω με τον Truman. Ωστόσο, δεν μπορώ να αλλάξω τη φύση του δικαίου, δηλαδή πιο συγκεκριμένα, τη φύση των κανόνων.
Ένας κανόνας είναι μια γενικευμένη οδηγία συμπεριφοράς. Πράγματα όπως «δεν πυροβολούμε κάποιον σκοπίμως!» ή «περιμένουμε μέχρι το φανάρι να γίνει πράσινο προτού μπούμε σε μια διασταύρωση». Πίσω από τον κανόνα βρίσκεται μια παραδοχή, ότι δηλαδή η κοινωνία θα ήταν καλύτερη εάν όλοι υπακούαμε στον κανόνα. Σε μια καλά οργανωμένη κοινωνία, η υπόθεση είναι συνήθως σωστή. Αλλά υπάρχουν περιπτώσεις που αν ακολουθηθεί ο κανόνας, θα φαίνεται λάθος. Ας υποθέσουμε ότι είμαι ένας νηπιαγωγός με ένα Glock στην τσάντα μου και βλέπω έναν τύπο που μοιάζει τρελός, έτοιμο να πυροβολήσει έναν από τους μαθητές μου. Ή, για να πάρω τον άλλο κανόνα μου, ας υποθέσουμε ότι είναι δύο το πρωί σε έναν απόμερο δρόμο και σπεύδω στο νοσοκομείο με ένα θύμα εγκεφαλικού και δεν υπάρχει κανένα αυτοκίνητο στο οπτικό μου πεδίο όπως πλησιάζω μια διασταύρωση με κόκκινο φανάρι. Εάν δοκιμάσατε να γράψετε όλα τα σενάρια στα οποία ισχύει ο κανόνας, κάθε νόμος θα είχε το μέγεθος της Παλαιάς και Καινής Διαθήκης και ακόμη και έτσι θα είχατε αποτύχει, διότι τα λόγια είναι σταθερά ενώ οι περιπτώσεις στις οποίες απευθύνονται, ποικίλουν με άπειρους τρόπους.
Επομένως, ενώ τι είναι νόμιμο και παράνομο είναι συχνά σαφές, διαφορετικά η κοινωνία δεν θα λειτουργούσε, μερικές φορές δεν είναι. Τουλάχιστον σε ένα αποτελεσματικό εθνικό νομικό σύστημα υπάρχουν δικαστήρια με υποχρεωτική δικαιοδοσία, στελεχωμένα ως επί το πλείστον από δικαστές χωρίς οποιοδήποτε οικονομικό συμφέρον για την έκβαση των υποθέσεών τους. Και οι καταστάσεις τείνουν να είναι διαμορφωμένες έτσι ώστε τον περισσότερο καιρό μπορεί να υπολογίσει κανείς κατά αναλογία πώς θα εφαρμοστεί ο κανόνας στην κάθε περίπτωση. Ωστόσο θα συνεχίζουν να υπάρχουν τέτοια περιστατικά, που να αποτελούν απόκλιση από το "φυσιολογικό", αρκετή ώστε να υποχρεώσει τους ειλικρινείς δικηγόρους να δώσουν στους πελάτες τους την απάντηση «δεν είμαι σίγουρος».
Στο διεθνές σύστημα δεν υπάρχουν δικαστήρια υποχρεωτικής δικαιοδοσίας στελεχωμένα από περισσότερο ή λιγότερο ανεξάρτητους δικαστές. Αντίθετα, το ρεύμα των αποφάσεων αποτελείται κυρίως από τα χειροκροτήματα, τις αποδοκιμασίες και τις σιωπές, τις δράσεις και τις παραλείψεις των κυβερνήσεων τις οποίες υποτίθεται ότι κατευθύνουν οι κανόνες.
Εάν κάποιος ρωτούσε τον John Bolton, τον πρέσβη του προέδρου George W. Bush στα Ηνωμένα Έθνη, η απάντησή του (υποθέτω, έχοντας διαβάσει τα γραπτά του) θα ήταν: «ανόητε, δεν υπάρχει διεθνής νόμος: υπάρχουν απλά πολιτικές αντιλήψεις που όταν δεν λειτουργούν προς όφελός μας πρέπει να αγνοούμε, διότι σε αντίθεση με τους δικούς μας πραγματικούς «νόμους», η παραβίασή τους δεν έχει κανένα ηθικό στίγμα».
Αλλά ρωτήστε τον πρώην γενικό γραμματέα του ΟΗΕ, Kofi Annan και πιθανώς θα επαναλάβει αυτό που είπε στη διάρκεια της αεροπορικής εκστρατείας του ΝΑΤΟ εναντίον της Σερβίας: Μόνο ο Χάρτης παρέχει μια καθολική νόμιμη βάση για τη χρήση βίας». Με αυτή τη δήλωση, αποτύπωσε τις απόψεις των περισσοτέρων διπλωματών και πολιτικών ηγετών διότι οι περισσότερες χώρες δεν έχουν την ικανότητα –και πολλές το συμφέρον- να προβάλουν την ισχύ τους πέρα από τα σύνορα. Και όταν χρησιμοποιούν τη λέξη «δίκαιο», εννοούν να διαχωρίσουν τις δεσμευτικές συμφωνίες από τις απλώς βολικές.
Σύμφωνα με την πιο φυσιολογική ανάγνωση, ο Χάρτης των Ηνωμένων Εθνών απαγορεύει τη χρήση βίας για οποιοδήποτε άλλο σκοπό από την «αυτοάμυνα εναντίον ένοπλων επιθέσεων». Αλλά το μελάνι του Χάρτη ήταν ακόμη νωπό όταν ορισμένες κυβερνήσεις, βρήκαν τρόπους να αναλύσουν τη γλώσσα του Χάρτη ώστε να αφήσουν περιθώριο για άλλες χρήσης βίας.
Η νομική δημιουργικότητά τους και κυρίως, η ποικιλία και η συχνότητα της χρήσης βίας πέραν της αυτοάμυνας εναντίον ένοπλης επίθεσης, είχε ως αποτέλεσμα μια επιτροπή διορισμένη από έναν πρώην γενικό γραμματέα του ΟΗΕ –μια επιτροπή ατόμων που τείνουν να αντιτίθενται στη χρήση βίας χωρίς την εξουσιοδότηση του Συμβουλίου Ασφαλείας- να καταλήξει ότι οι περιορισμοί που θέτει ο Χάρτης, ποτέ δεν ακολουθήθηκαν στην πράξη από τα κράτη. Ότι δηλαδή στην πραγματικότητα οι σχετικές προβλέψεις ήταν σαν ένα θνησιγενές δίδυμο του υπόλοιπου μέρους του Χάρτη. Ωστόσο, απέδωσαν αυτό το νοσηρό τερατούργημα στον Ψυχρό Πόλεμο και κατέληξαν στο συμπέρασμα από τις διαβουλεύσεις με τους διπλωμάτες και τους πολιτικούς ηγέτες, ότι τώρα, επιτέλους, υπάρχει ετοιμότητα στο να γίνει αποδεκτός ένας πρωτοφανές περιορισμός στρατιωτικής δύναμης διότι σχεδόν όλες οι χώρες απέρριψαν την ιδέα της διακυβέρνησης από κάποιου είδους Unipower. Ωστόσο, όταν στον απόηχο του Ψυχρού Πολέμου το ΝΑΤΟ βομβάρδισε τη Σερβία για να σταματήσει την εθνοκάθαρση στο Κοσσυφοπέδιο, οι Ρώσοι δεν θα μπορούσαν να παρατάξουν τίποτα που να προσεγγίζει την πλειοψηφία στο Συμβούλιο Ασφαλείας ώστε να αποκηρύξει την ανθρωπιστική παρέμβαση.
Θεωρώ πως η Συρία είναι πιο εξαιρετική περίπτωση από ό,τι το Κοσσυφοπέδιο. Όχι μόνο ο Assad προχώρησε σε ενορχηστρωμένη μαζική δολοφονία, μετατρέποντας συνειδητά άοπλες διαδηλώσεις σε έναν εμφύλιο πόλεμο με τρομερές αναλογίες που απειλούν ξεκάθαρα την ειρήνη και την ασφάλεια σε μια ολόκληρη περιοχή, με έναν τρόπο που δεν το έκανε το Κοσσυφοπέδιο. Αλλά οι δυνάμεις του έχουν χρησιμοποιήσει επίσης ένα όπλο που η συντριπτική πλειονότητα των κρατών έχουν συμφωνήσει να μην το παράγουν και να το αποθηκεύσουν καν, πόσο μάλλον να το χρησιμοποιήσουν.
Αλλά αναμφισβήτητα, η πιο σχετική αξιολόγηση δεν μπορεί να γίνει εφαρμόζοντας νομικές τεχνικές, αναλύοντας τα κείμενα και αναπτύσσοντας τα προηγούμενα. Για τους σκοπούς της παγκόσμιας τάξης και της αμερικανικής επιρροής σε αυτή την εποχή του Διαδικτύου, αυτή η αξιολόγηση θα γίνει από ανθρώπους στα καταστήματα και στα καφενεία, στα εργοστάσια και στις μαθητικές οργανώσεις και στις πλατείες Ταχρίρ ανά τον κόσμο, και θα το κάνουν περισσότερο από την πλευρά της δικαιοσύνης, της ηθικής και της λογικής παρά από το ιδίωμα του νόμου.
Είναι μια καλή αιτία αλλά ένα tough sell, κ. Πρόεδρο. Ας ελπίσουμε ότι όπως επικαλείστε το ταμπού των δηλητηριωδών αερίων, λίγοι θα θυμούνται ότι όταν ο Saddam Hussein χρησιμοποίησε αυτό το όπλο εναντίον των νέων του Ιράν, οι ΗΠΑ τον βοήθησαν να εντοπίσει το στόχο του. Είστε κληρονόμος σε μια πολυκύμαντη ιστορία ηθικών ανησυχιών. Το ίδιο είμαστε όλοι μας.του Tom Farer
Μπορείτε να δείτε το κείμενο εδώ:http://www.iiss.org/en/politics%20and%20strategy/blogsections/2013-98d0/september-2013-62a6/internatonal-law-9c9a
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου