Καθώς μοντέλα που φορούσαν τα νέα γυαλιά Google Glass περπατούσαν πάνω σε πασαρέλες στη Νέα Υόρκη νωρίτερα αυτό το μήνα, θα ήταν δελεαστικό να δει κανείς τις ψηφιακές συσκευές που φοριούνται- συμπεριλαμβανομένων των πειραματικών συσκευών κεφαλής (αυτό που μοιάζει με ένα ζευγάρι γυαλιά χωρίς φακούς και που βυθίζει τον χρήστη στο Internet), των έξυπνων ρολογιών (ηλεκτρονικούς υπολογιστές συνδεδεμένους με το ίντερνετ με τη μορφή ρολογιού χειρός), και των αθλητικών παπουτσιών και ειδών ένδυσης με ενσωματωμένους αισθητήρες δεδομένων – ως την τελευταία μόδα. Στην πραγματικότητα, αντιπροσωπεύουν μια πιο βαθιά αλλαγή που αναμορφώνει μεγάλες βιομηχανίες, και που θολώνει τα όρια ανάμεσα στους ανθρώπους και τους υπολογιστές.
Ένας χάρτης τού ίντερνετ το 2005 από το Opte Project. (Mike Lee / Flickr)
Αυτό που έχει κάνει δυνατή την κατασκευή τέτοιων συσκευών είναι η αλληλεπίδραση ανάμεσα σε δύο τεχνολογίες από αυτές που το McKinsey Global Institute έχει χαρακτηρίσει ως από τις πιο επαναστατικές [1] της επόμενης δεκαετίας: το Mobile Internet και το Διαδίκτυο των Πραγμάτων. Το κινητό Διαδίκτυο είναι η δυνατότητα για πρόσβαση στο Ίντερνετ από κινητές συσκευές. Το Ίντερνετ των Πραγμάτων είναι ένα σύνολο τεχνολογιών που ενσωματώνει τον φυσικό κόσμο στον εικονικό κόσμο μέσω δικτύων ηλεκτρονικών αισθητήρων και συσκευών που συνδέονται με τους υπολογιστές. Οι εφαρμογές τού κινητού Ίντερνετ των Πραγμάτων πάνε πέρα από τα ρούχα: Μικροσκοπικοί ανιχνευτές που μπορούν να συγκεντρώνουν και να ξαναπροσφέρουν δεδομένα για την τοποθεσία, την δραστηριότητα και την υγεία (σε πόσο καλή κατάσταση βρίσκεται ένα αντικείμενο ή μια συσκευή) έχουν ήδη ενσωματωθεί στα πάντα, από γέφυρες και φορτηγά μέχρι σε βηματοδότες και αντλίες ινσουλίνης.
Όσο πιο στενή γίνεται η σχέση μας με τον δικτυωμένο κόσμο, τόσο μεγαλύτερες είναι οι δυνατότητες αξιοποίησης των δεδομένων για να κάνουν την ζωή καλύτερη. Και είναι δύσκολο να υποστηρίξει κανείς ότι αυτές οι αλλαγές δεν θα είναι επαναστατικές - δηλαδή, θα έχουν μια βαθιά, ευρεία, και μετασχηματιστική επίπτωση στο πώς ζούμε και εργαζόμαστε. Συνολικά, η εκτιμώμενη οικονομική αξία αυτών των τεχνολογιών αποτιμάται σε τρισεκατομμύρια δολάρια.
Για να καταλάβουμε γιατί ο συνδυασμός τού κινητού Internet και του Διαδικτύου των Πραγμάτων είναι τόσο ισχυρός, αξίζει να εξετάσουμε αυτές τις τεχνολογίες ξεχωριστά. Πρώτα, το κινητό Διαδίκτυο: Όπως τα τελευταία χρόνια έχουν κάνει σαφές, η επέκταση του Internet σε φορητές συσκευές έχει κάνει δυνατή μια ολόκληρη σειρά από νέες χρήσεις. Τα smartphones, τα «έξυπνα κινητά τηλέφωνα», η βασική συσκευή για την χρήση τού κινητού Διαδικτύου, έχουν εμπνεύσει εκατομμύρια εφαρμογών (apps) που δεν επιτρέπουν απλώς τυπικές λειτουργίες Web, όπως το ψάξιμο στο διαδίκτυο και τα e-mail στους ανθρώπους όπου κι αν βρίσκονται, αλλά και χρησιμοποιούν τις πληροφορίες τοποθεσίας και άλλα δεδομένα για την παροχή υπηρεσιών σε χρήστες. Αυτές κυμαίνονται από ασήμαντες (ένα παιχνίδι κυνηγιού οδοκαθαριστών που σας δίνει οδηγίες με βάση το πού λέει το τηλέφωνό σας ότι είστε), σε βολικές (η εφαρμογή που σας λέει πότε θα φτάσει το επόμενο λεωφορείο), σε εμπορικές (π.χ. προτάσεις αγορών με βάση το πού ακριβώς βρίσκεστε σε ένα κατάστημα), ως τις σωτήριες (ένα σύστημα έκτακτης ανάγκης που ειδοποιεί τα άτομα που έχουν πιστοποιηθεί για παροχή Πρώτων Βοηθειών όταν είναι στην περιοχή ενός θύματος που έχει ανάγκη).
Αυτές οι εφαρμογές έχουν βοηθήσει να κάνουν το κινητό Διαδίκτυο μια από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες νέες τεχνολογίες στην ιστορία: Υπάρχουν ήδη πάνω από 1,1 δισεκατομμύρια smartphones και tablets σε χρήση σε όλο τον κόσμο. Συγκριτικά, χρειάστηκε να φθάσουμε μέχρι το 2008 για να πουληθεί ο δισεκατομμυριοστός προσωπικός υπολογιστής - 30 χρόνια αφότου τα πρώτα PC τέθηκαν σε χρήση. Βάζοντας στην άκρη την ταχεία ανάπτυξη, η πλειοψηφία τού πληθυσμού τού κόσμου δεν έχει ακόμη συνδεθεί στο Internet. Ως εκ τούτου, το κινητό Διαδίκτυο θα μπορούσε να έχει μια πραγματικά βαθιά επίδραση: Δύο δισεκατομμύρια άνθρωποι στις αναπτυσσόμενες οικονομίες θα μπορούσαν να εισαχθούν στο διασυνδεδεμένο κόσμο μέσω των κινητών συσκευών Internet στην επόμενη δεκαετία, αποκτώντας πρόσβαση στην εκπαίδευση, σε online αγορές και άλλες διαδικτυακές υπηρεσίες που μπορούν να βοηθήσουν στην αύξηση του βιοτικού τους επιπέδου. Εκτιμούμε ότι το mobile Internet θα μπορούσε να δημιουργήσει σε ετήσια βάση περίπου 11 τρισεκατομμύρια δολάρια σε συνολικά οικονομικά οφέλη από το 2025.
Από αυτά τα 11 τρισεκατομμύρια δολάρια, ποσό μεταξύ ενός τρισ. και 4,8 τρισεκατομμυρίων δολαρίων θα αφορά στο «πλεόνασμα του καταναλωτή», το οποίο είναι η αξία που πραγματοποιήθηκε με την αγορά αγαθών και υπηρεσιών φθηνότερα από την μέγιστη τιμή αλλά και τα πρόσθετα οφέλη που προκύπτουν από τη χρήση τους, όπως η ευκολία και η εξοικονόμηση χρόνου. Αυτό το πλεόνασμα του καταναλωτή θα έπρεπε να διαιρεθεί μεταξύ των χρηστών στις προηγμένες οικονομίες και των καταναλωτών στις αναπτυσσόμενες οικονομίες που αποκτούν συνδέσεις στο Διαδίκτυο. Μέχρι 1,7 τρισεκατομμύρια δολάρια θα είναι η αξία των ωφελημάτων που θα αποκομίσουν οι εταιρείες, οι οποίες θα μπορούσαν να κερδίσουν δίνοντας στους εργαζομένους τους πρόσβαση σε πληροφορίες όπου κι αν βρίσκονται, οι οποίες θα τους επιτρέπουν να συνεργάζονται πιο εύκολα. Η περισσότερη από αυτή την αξία (900 δισ. ως 1,3 δισ. δολάρια ετησίως) θα υλοποιηθεί με την αύξηση της παραγωγικότητας των λεγόμενων «εργαζομένων αλληλεπίδρασης», οι οποίοι περιλαμβάνουν ειδικούς και διευθυντές – τα ακριβότερα ταλέντα ενός οργανισμού. Το υπόλοιπο από τις πιθανές οικονομικές επιπτώσεις τού κινητού Internet θα προέρχεται από απομακρυσμένες υπηρεσίες υγείας, καθώς και από εφαρμογές για εκπαίδευση, δημόσιες υπηρεσίες και λιανικό εμπόριο.
Η δεύτερη επαναστατική τεχνολογία, το Ίντερνετ των Πραγμάτων, καθιστά δυνατή την παρακολούθηση και τον έλεγχο της θέσης, την κατάσταση και την συμπεριφορά αντικειμένων, μηχανημάτων και συσκευών, μέσω δικτύων. Αυτό μπορεί να είναι τόσο απλό όσο και η παρακολούθηση της τύχης ενός κοντέινερ που έχει συσκευή RFID (Radio-Frequency Identification) ή τόσο σύνθετο όσο η διαχείριση των μηχανημάτων σε μια επιχείρηση χρησιμοποιώντας ενεργοποιητές που τροποποιούν τις δραστηριότητες των μηχανημάτων. Συστήματα «κλειστού βρόχου» μπορούν να ανταποκριθούν σε πραγματικό χρόνο και χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση στα δεδομένα που λαμβάνουν οι αισθητήρες τους. Για παράδειγμα, με αισθητήρες και ενεργοποιητές σε κοιτάσματα πετρελαίου, τα συστήματα άντλησης μπορούν να προσαρμόζουν αυτόματα την βελτιστοποίηση της παραγωγής και να μειώσουν τις δυνητικές αποτυχίες μέσω της έγκαιρης διάγνωσης των ανωμαλιών στην ροή τού πετρελαίου και του φυσικού αερίου. Ήδη, το Διαδίκτυο των Πραγμάτων χρησιμοποιείται στις βιομηχανίες για την διαχείριση πολύπλοκων αλυσίδων εφοδιασμού, την βελτιστοποίηση της απόδοσης των μηχανημάτων και την προειδοποίηση όταν χρειάζονται συντήρηση.
Μέχρι το 2025, εφαρμογές για το Διαδίκτυο των Πραγμάτων θα μπορούσαν να έχουν οικονομικό αντίκτυπο από 900 δισεκατομμύρια δολάρια ως 2,3 τρισεκατομμύρια δολάρια τον χρόνο, στον τομέα τής μεταποίησης και μόνο. Η εκτίμηση αυτή βασίζεται στην δυνητική εξοικονόμηση 2,5% έως 5% του κόστους λειτουργίας. Επιπλέον, η χρήση αισθητήρων στο δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας (εφαρμογές έξυπνου δικτύου) θα μπορούσε να αποφέρει αξία 200 δισ. δολαρίων ων 500 δισεκατομμυρίων δολαρίων ετησίως, και οι εφαρμογές σε υπηρεσίες τού δημόσιου τομέα (συστήματα ύδρευσης κ.λπ.) θα μπορούσαν να μειώσουν τις απώλειες από 10% έως 20% σε ετήσια βάση, κάτι που θα μπορούσε να εξοικονομήσει από 20 δισεκατομμύρια έως 40 δισεκατομμύρια δολάρια το χρόνο.
Όταν το κινητό Διαδίκτυο και το Διαδίκτυο των Πραγμάτων συνδυάζονται, οι οικονομικές δυνατότητες είναι πραγματικά εκπληκτικές. Ένας προφανής τομέας που εστιάζουν οι ερευνητές είναι ο τομέας τής υγείας. Η φροντίδα για ασθενείς με χρόνιες παθήσεις καταναλώνει ένα τεράστιο τμήμα των δαπανών υγειονομικής περίθαλψης. Αυτό το κόστος θα αυξηθεί καθώς ο πληθυσμός γηράσκει. Η χρήση τού απομακρυσμένου ελέγχου για να αποτραπούν καταστάσεις έκτακτης ανάγκης μπορεί να βοηθήσει να αποφευχθούν δαπανηρές νοσηλείες, άσκοπη ταλαιπωρία, ακόμα και πρόωροι θάνατοι. Σήμερα, οι ασθενείς μπορούν να κάνουν ραντεβού με τους γιατρούς τους από το σπίτι και να διαβιβάσουν τα αποτελέσματα από εξετάσεις που έκαναν στον εαυτό τους. Σύντομα, συσκευές που θα φοριούνται θα κάνουν δυνατή την παροχή συνεχών μετρήσεων, όχι μόνο για την πρόληψη καταστάσεων έκτακτης ανάγκης, αλλά και για να παρέχουν στους ερευνητές μεγάλα αρχεία δεδομένων (big data) που μπορούν να τους βοηθήσουν να βελτιώσουν τις θεραπευτικές αγωγές. Μέχρι το 2025, οι συσκευές αυτές θα μπορούσαν να μειώσουν το κόστος θεραπείας των χρόνιων ασθενειών από 10% έως 20% σε ετήσια βάση, εξοικονομώντας από 900 δισεκατομμύρια ως 2,1 τρισ. δολάρια ετησίως σε παγκόσμιο επίπεδο.
Μια σχετική εξέλιξη - η λεγόμενη ποσοτική αυτο-κινητοποίηση - περιλαμβάνει την συλλογή δεδομένων υγείας και φυσικής κατάστασης από συσκευές που φοριούνται (για παράδειγμα, βηματόμετρα ενσωματωμένα σε αθλητικά παπούτσια) για την παρακολούθηση των επιδόσεων, των χτύπων τής καρδιάς, των θερμίδων που καίγονται, και άλλων στοιχείων για την καθοδήγηση της εκγύμνασης και των ιατρικών αποφάσεων. Τα έξυπνα ρολόγια που αναπτύσσονται τώρα, όλα περιλαμβάνουν δυνατότητες παρακολούθησης της υγείας αυτών που τα φορούν. Συσκευές που φοριούνται υπόσχονται επίσης να συνδυάσουν εικονικές και φυσικές εμπειρίες - μια έννοια που είναι γνωστή ως «επαυξημένη πραγματικότητα». Για παράδειγμα, συνδυάζοντας μια ψηφιακή φωτογραφική μηχανή σε μια συσκευή που φοριέται με ένα λογισμικό αναγνώρισης εικόνας, ένας καταναλωτής μπορεί αυτόματα να παίρνει συγκριτικές πληροφορίες τιμών με βάση την εικόνα τού προϊόντος που λαμβάνεται από την κάμερα.
Σίγουρα, οι κίνδυνοι για την ιδιωτικότητα και την προσωπική ελευθερία από αυτές τις νέες τεχνολογίες θα μπορούσαν να είναι σημαντικοί: Θα μπορούσε να είναι μικρή η απόσταση από την παρακολούθηση των ζωτικών λειτουργιών ενός ασθενούς μέχρι την τιμωρία των ασθενών γιατί κάπνισαν ένα τσιγάρο ή έφαγαν απαγορευμένα τρόφιμα. Και η ίδια τεχνολογία που μπορεί να βοηθήσει έναν ειδικό στις Πρώτες Βοήθειες να βρει ένα θύμα καρδιακής προσβολής σε ένα γεμάτο γήπεδο, μπορεί να δείξει σε μια καταπιεστική κυβέρνηση πού συγκεντρώνονται οι πολιτικοί της εχθροί. Ωστόσο, τα δυνητικά οικονομικά και κοινωνικά οφέλη (για να μην αναφέρουμε τις δυνατότητες διασκέδασης) είναι πολύ μεγάλα για να αγνοηθούν. Οι οικείες διαδικτυακές τεχνολογίες έρχονται, και οι καταναλωτές και οι επιχειρήσεις θα βρουν γρήγορα χρήσεις για αυτές. Για να παραμείνουν ανταγωνιστικές, οι επιχειρήσεις θα πρέπει να επενδύσουν σε ικανότητες - τεχνικά ταλέντα, καθώς και διευθυντές και στελέχη που αντιλαμβάνονται την προηγμένη τεχνολογία. Οι πολιτικοί θα πρέπει να βγουν μπροστά από τις εξελίξεις αυτές, και να δημιουργήσουν κατάλληλα ρυθμιστικά πλαίσια και δυνατότητες επιβολής των νόμων, προκειμένου να εξασφαλίσουν ότι σε έναν κόσμο όπου οι άνθρωποι και οι μηχανές είναι αχώριστοι, οι άνθρωποι θα παραμείνουν ασφαλείς.
ΤΩΝ James Manyika και Michael Chui
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου