Στη διάρκεια διαπραγματεύσεων περίπου δύο δεκαετιών με το Ισραήλ, η παλαιστινιακή ηγεσία φρόντιζε να παρουσιάζει τις απαιτήσεις και τους όρους της αλλά απέφευγε να παρουσιάζει δική της πρωτοβουλία για την επίλυση της σύγκρουσης. Σε αντίθεση, κατά τη διάρκεια του συνεδρίου των Αράβων υπουργών Εξωτερικών στο Κάιρο στις 7 Σεπτεμβρίου, ο Πρόεδρος της Παλαιστινιακής Αρχής, Mahmoud Abbas, αναμενόταν να διευκρινίσει την πρωτοβουλία του για την ίδρυση ενός ανεξάρτητου Παλαιστινιακού κράτους. Ο Abbas παρουσίασε για πρώτη φορά το σχέδιό του στον Khaled Mashal στην Ντόχα προς το τέλος της Επιχείρησης Προστατευτική Αιχμή. Σύμφωνα με Παλαιστινιακές πηγές, ο Mashal έδωσε την έγκρισή του. Αναφέρθηκε επίσης πως μια παλαιστινιακή αντιπροσωπεία με επικεφαλής τον Saeb Erekat θα ταξιδέψει στην Ουάσιγκτον για να συζητήσει το σχέδιο με τον υπουργό Εξωτερικών John Kerry.
Το σχέδιο Abbas δεν σχετίζεται με την Αραβική Ειρηνευτική Πρωτοβουλία ή με οποιοδήποτε υπάρχον περιφερειακό πλαίσιο για την επίλυση της Ισραηλινό-Παλαιστινιακής σύγκρουσης. Το σχέδιο αποτελείται από τρεις επιμέρους εναλλακτικές λύσεις. Η πρώτη αφορά στη διεξαγωγή διαπραγματεύσεων υπό την ηγεσία των ΗΠΑ μεταξύ του Ισραήλ και της Παλαιστινιακής Αρχής για ένα περιορισμένο χρονικό διάστημα, που θα ξεκινήσουν με το Ισραήλ να παρουσιάζει την ιδέα του όσον αφορά τη χάραξη μονίμων συνόρων. Ο στόχος της είναι ο καθορισμός των συνόρων του Παλαιστινιακού κράτους και η επίτευξη της αναγνώρισής του από το Ισραήλ, εντός του χρονικού διαστήματος των τεσσάρων μηνών. Ελάχιστα πράγματα είναι καινούρια σε αυτή την ιδέα. Στην περίπτωση που αυτή η εναλλακτική αποτύχει ή δεν την προσπαθήσουν καθόλου λόγω της απόρριψής της από το Ισραήλ και τις ΗΠΑ, θα ενεργοποιηθεί η δεύτερη εναλλακτική λύση, σύμφωνα με την οποία η Παλαιστινιακή Αρχή, μέσω του Αραβικού Συνδέσμου, θα απαιτήσει από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ να διατάξει το Ισραήλ να αποσυρθεί από τα Παλαιστινιακά εδάφη εντός τριών έως πέντε ετών. Σε περίπτωση που αποτύχουν και οι δύο πρώτες εναλλακτικές λύσεις, η ΠΑ θα ενταχθεί σε όλα τα διεθνή όργανα και οργανισμούς, θα υπογράψει το Καταστατικό της Ρώμης για το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο στη Χάγη και στη συνέχεια θα καταθέσει αγωγή εναντίον του Ισραήλ και των ηγετών του.
Η Νέα-Παλαιά πρωτοβουλία του Abbas εμφανίζεται εναντίον ενός αρκετά περίπλοκου υπόβαθρου. Η ΠΑ είναι φαινομενικά μια από τους νικητές της εκεχειρίας Ισραήλ-Χαμάς η οποία έκλεισε με τη μεσολάβηση της Αιγύπτου. Σύμφωνα με το αιγυπτιακό έγγραφο 11-σημείων της 15ης Αυγούστου 2014, η μεταφορά των αγαθών προς τη Λωρίδα της Γάζας θα πρέπει να συντονίζεται από την ΠΑ, η ΠΑ θα συμμετάσχει στην ανοικοδόμηση των υποδομών της Γάζας και μαζί με το Ισραήλ και τους διεθνείς οργανισμούς βοήθειας, θα συντονίσει την παροχή των πόρων που προορίζονται για την ανοικοδόμηση και αρχής γενομένης από τον Ιανουάριο του 2015, οι υπηρεσίες ασφαλείας της ΠΑ προορίζονται να αναπτυχθούν εκ νέου προς τα βόρεια και τα ανατολικά από τη Λωρίδα της Γάζας. Τέλος, σύμφωνα με το αιγυπτιακό έγγραφο, η δυνατότητα οικοδόμησης ενός αεροδρομίου και ενός λιμανιού θα συζητηθεί υπό το πλαίσιο των συμφωνιών του Όσλο και προηγουμένων συμφωνιών, οι οποίες έχουν υπογραφεί μεταξύ του Ισραήλ και της ΟΑΠ.
Στην πραγματικότητα, η λέξη «Χαμάς» δεν αναφέρεται καθόλου στη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός, πράγμα που σημαίνει ότι η Αίγυπτος και το Ισραήλ αναγνωρίζουν την ΠΑ ως τον φορέα που είναι υπεύθυνος για ό, τι συμβαίνει στη Λωρίδα της Γάζας. Ταυτόχρονα, όμως, αυτό δεν λέει τίποτα για την κατάσταση στην περιοχή όπου τον έλεγχο έχει ουσιαστικά η Χαμάς και απολαμβάνει της αυξανόμενης δημοτικότητά της. Το εάν η ΠΑ θα πετύχει να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις στον τομέα της ασφάλειας που της έχει υποβάλλει η συμφωνία κατάπαυσης του πυρός, καθώς και το αν θα μπορέσει να θέσει τη Λωρίδα της Γάζας υπό την εξουσία της είναι αμφίβολο. Ωστόσο, η συμφωνία ορίζει επίσημα μια κατάσταση στην οποία η Χαμάς έχει αποδυναμωθεί και περιοριστεί και ο Mashal αναγνωρίζει, έστω και σιωπηρά, τις διαπραγματεύσεις με το Ισραήλ ως ένα μέσο για τη δημιουργία ενός Παλαιστινιακού κράτους.
Η παλαιστινιακή κοινή γνώμη σκέφτεται διαφορετικά. Έρευνες που έγιναν στη Γάζα στα μέσα Αυγούστου έδειξαν ότι ο πληθυσμός ευνοεί τη συνέχιση της εκτόξευσης πυραύλων και όλμων προς το Ισραήλ, θεωρώντας την ως μέσο για την αποδυνάμωση της αποτροπής του Ισραήλ. Επίσης, η απαίτηση της Χαμάς να μην αφοπλιστούν οι αντιστασιακές οργανώσεις απολαμβάνει της υποστήριξης του κοινού στη Δυτική Όχθη. Μια μεγάλη έρευνα που δημοσιεύθηκε από το Αραβικό Κέντρο Έρευνας και Μελετών Πολιτικής στη Ντόχα έδειξε ότι το 94% των ερωτηθέντων στη Δυτική Όχθη και στη Λωρίδα της Γάζας απορρίπτουν τον παλαιστινιακό αφοπλισμό. Η έρευνα έδειξε επίσης ότι το 80% του Παλαιστινιακού λαού αντιτίθεται στη συνέχιση του συντονισμού στον τομέα της ασφάλειας με το Ισραήλ. Άλλη μια σημαντική τάση που παρατηρήθηκε στις έρευνες Απριλίου και Ιουνίου του 2014, δηλαδή, πριν από τη Επιχείρηση Προστατευτική Αιχμή, είναι το πως ένα ποσοστό στήριξης της τάξεως 70%-80% μεταξύ των Παλαιστινίων στη Δυτική Όχθη και στη Λωρίδα της Γάζας τάσσεται υπέρ της ένταξης σε διεθνείς οργανισμούς. Ενάντια σε αυτό το υπόβαθρο, ο Πρόεδρος Abbas έγινε το αντικείμενο σκληρής κριτικής για την προθυμία του να συνεχίσει το συντονισμό στον τομέα της ασφάλειας, ακόμη και με το κόστος ζημίωσης των ενδο-Παλαιστινιακών προσπαθειών συμφιλίωσης, που εκδηλώθηκε επίσης και στη δημόσια πρόταση κατακραυγής του σχετικά με την απαγωγή και τη δολοφονία τριών Ισραηλινών εφήβων φέτος το καλοκαίρι.
Κατά συνέπεια, φαίνεται ότι ο Abbas, παρουσιάζοντας τη διαδικασία τριών σταδίων που έχει σκεφτεί, προσπαθεί τώρα να ελιχθεί ανάμεσα στις πολύπλοκες συνθήκες υπό τις οποίες βρίσκεται: η έκκληση για διαπραγματεύσεις με το Ισραήλ κατά την πρώτη φάση έχει σχεδιαστεί για τον εξαναγκασμό της Χαμάς, τον περιορισμό των ενδο-Παλαιστινιακών εντάσεων, καθώς και για να ασκήσει επιρροή επί του μεσολαβητή των ΗΠΑ, ενώ η προώθηση της ιδέας της ένταξης σε διεθνείς θεσμούς και η απειλή για την προσφυγή στα δικαστήρια κατά του Ισραήλ απορρέει εν μέρει από την έλλειψη εγχώριας νομιμότητας για τη διεξαγωγή διαπραγματεύσεων με το Ισραήλ.
Ο τακτικός αυτός πολιτικός ελιγμός επιτρέπει στον Abbas να δημιουργήσει μια πιο άνετη θέση για τον εαυτό του ενάντια στο Ισραήλ: εάν οι διαπραγματεύσεις διεξαχθούν, το στενό χρονικό πλαίσιο και οι στόχοι που έχουν τεθεί θα υπαγορεύσουν το περιεχόμενο και την πρόοδό τους. Σε περίπτωση που αποτύχουν οι διαπραγματεύσεις, ο Abbas θα προχωρήσει μονομερώς στη διεθνή σκηνή. Οι τρεις εναλλακτικές λύσεις παρέχουν στους Παλαιστίνιους μια ποικιλία τρόπων για την επίτευξη της κρατικής υπόστασης σε ένα περιβάλλον που είναι από τη μια πλευρά άκαμπτο σε σχέση με τον προγραμματισμό του, ενώ από την άλλη πλευρά, είναι ευέλικτο από την άποψη των ανεξάρτητων μέσων μόχλευσης που πιθανώς μπορούν να κερδίσουν την υποστήριξη αρκετών παικτών στη διεθνή σκηνή.
Ο Abbas βρίσκεται επίσης αντιμέτωπος με την εσωτερική ένταση που υπάρχει μεταξύ του Παλαιστινιακού κοινού και την έντονη αντίθεση προς την ηγεσία του, εισάγοντας τη Χαμάς στην πολιτική διαδικασία μέσω της πίσω πόρτας. Ο άξονας Abbas-Mashal, παρά τις βαθιές διαφορές απόψεων και τις δημόσιες συγκρούσεις μεταξύ των δύο, καθιστά τη Χαμάς έναν πιθανό συνεργάτη για τις μελλοντικές διαπραγματεύσεις με το Ισραήλ.
Η πρόοδος των Παλαιστινίων στη δεύτερη και τρίτη εναλλακτική λύση, ανεξάρτητα από το σχέδιο Abbas ενδέχεται να έχει περαιτέρω επιπτώσεις, οι οποίες θυμίζουν αυτές πριν από την προσφυγή του Abbas στο Συμβούλιο Ασφαλείας το Νοέμβριο του 2012. Αν και το ενδεχόμενο οι Ηνωμένες Πολιτείες να μην ασκήσουν βέτο σε ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας που θα διατάσσει το Ισραήλ να αποχωρήσει από τη Δυτική Όχθη χωρίς να υπάρχει κάποια πολιτική συμφωνία είναι σχεδόν απίθανο, μια θεωρητική ανάλυση δεν μπορεί να αποκλείσει ένα σενάριο στο οποίο, υπό ορισμένες συνθήκες, η ΠΑ, σύμφωνα με το σχέδιο, καταφέρνει να δημιουργήσει ένα διπλωματικό πολιτικό μέτωπο κατά του Ισραήλ στο Συμβούλιο Ασφαλείας, καθώς και ένα νομικό μέτωπο εναντίον του στα διεθνή δικαστήρια.
Σε περίπτωση απουσίας μιας συμφωνημένης ρύθμισης, η μονομερής Παλαιστινιακή πρόοδος είναι δυνατόν να οδηγήσει στην κατάργηση της ενδιάμεσης συμφωνίας («Oslo II») που υπεγράφη το 1995 και εξακολουθεί να ισχύει και σήμερα, να επιτρέψει τη δημιουργία ενός παλαιστινιακού στρατού υπό κρατική χορηγία και να οδηγήσει και σε μια μονομερή ανακήρυξη της Ανατολικής Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσας του Παλαιστινιακού κράτους. Επίσης είναι ικανή να αλλάξει τελείως τη διεθνή συναίνεση σχετικά με την κατάσταση των εβραϊκών οικισμών στην Ιουδαία και τη Σαμάρεια, συμπεριλαμβανομένων των μεγάλων οικιστικών μπλοκ, που στην περίπτωση επίτευξης μιας συμφωνίας είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα είναι εντός των συνόρων του Ισραήλ σε αντάλλαγμα για άλλες εκτάσεις γης. Αναμφίβολα θα οδηγήσει και σε μονομερείς κινήσεις του Ισραήλ ως αντίμετρα.
Ανάλογα με το βαθμό με τον οποίο συγκεντρώνει ορμή η υπό την ηγεσία του Abbas Παλαιστινιακή πρωτοβουλία, το Ισραήλ τους προσεχείς μήνες θα βρεθεί σε μια δύσκολη θέση εκκίνησης για πολιτικούς ελιγμούς, τόσο απέναντι στους Παλαιστίνιους, όσο και στη διεθνή κοινότητα. Ως εκ τούτου, μια Ισραηλινή πρωτοβουλία που καταφέρνει να μεταφέρει την επιθυμία του για την επίλυση της Αραβο-Ισραηλινής σύγκρουσης με βάση μια υπεύθυνη, μακροπρόθεσμη, νηφάλια άποψη των ζωτικών εθνικών συμφερόντων του Ισραήλ θα μπορούσε να εξισορροπήσει τις κλίμακες εκ των προτέρων για τους επόμενους πολιτικούς γύρους.
Των Gilead Sher και Liran Ofek
Μπορείτε να δείτε το κείμενο εδώ:http://www.inss.org.il/index.aspx?id=4538&articleid=7626
ΑΠΟΔΟΣΗ:www.capital.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου