THE GLOBAL CHESSBOARD: Ο κόσμος του χόρτου: Μαθήματα από την νομιμοποίηση της μαριχουάνας σε όλον τον κόσμο

Παρασκευή 3 Απριλίου 2015

Ο κόσμος του χόρτου: Μαθήματα από την νομιμοποίηση της μαριχουάνας σε όλον τον κόσμο

Ένας εργάτης κάνει συγκομιδή φυτών κάνναβης σε φυτεία κοντά στην ισραηλινή πόλη της Ναζαρέτ, στις 28 Μαΐου του 2013. (Amir Cohen / Reuters)

Μέσα σε μια στιγμή, οι συζητήσεις παγκοσμίως σχετικά με την νομοθεσία για την κάνναβη έχουν μετατοπιστεί από το «εάν» στο «πώς». Το 2014, η Ουρουγουάη έγινε η πρώτη χώρα που προέβη σε κατηγορηματική συστηματοποίηση της παραγωγής κάνναβης από τους σπόρους ως την πώληση της. Ποια είναι η προτιμώμενη στρατηγική της; Παραγωγή που ελέγχεται από το κράτος, λέσχες κάνναβης και προσωπική καλλιέργεια. Εν τω μεταξύ, τέσσερις πολιτείες των ΗΠΑ και η περιφέρεια της Κολούμπια έχουν προχωρήσει σε νομοθετική ρύθμιση, με το Κολοράντο και την Ουάσιγκτον να έρχονται πρώτοι, και την ομοσπονδιακή κυβέρνηση να μην είναι πρόθυμη να παρέμβει. Περισσότερες πολιτείες, ίσως ακόμη κι εκείνη της Καλιφόρνια, φαίνεται να ακολουθούν. Ομοίως, στον υπόλοιπο κόσμο, υπάρχει μια σειρά από ρυθμιστικά συστήματα «γκρίζων ζωνών», συμπεριλαμβανομένων εκείνων του Βελγίου, της Ολλανδίας και της Ισπανίας. Όλα προσφέρουν ιδέες για το πώς τόσο οι Ηνωμένες Πολιτείες όσο και άλλες χώρες, θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν το «πώς».

ΤΟ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ

Το 2015, ερευνητές στο RAND παρήγαγαν μια πληρέστατη μελέτη [1] σχετικά με την νομιμοποίηση της κάνναβης. Η βασική οπτική ήταν ότι «η νομιμοποίηση δεν είναι απλά μια διττή επιλογή μεταξύ της παραγωγής, πώλησης και νόμιμης κατοχής του ναρκωτικού αφενός και της συνέχισης των υφιστάμενων απαγορεύσεων αφετέρου». Οι συντάκτες της έκθεσης προτείνουν ότι, εάν τα κράτη επιδιώξουν την νομιμοποίηση, ένα κρατικό μονοπώλιο στο οποίο η κυβέρνηση θα ελέγχει τις τιμές, τις μεθόδους παραγωγής και τις ποσότητες που παράγονται, θα αποτελούσε πιθανότατα το πιο ελκυστικό μοντέλο προσφοράς. Οι ειδικοί στην πολιτική των ναρκωτικών, καθηγητές Mark Kleiman και Jeremy Ziskind, προσφέρουν μια παρόμοια ανάλυση μέσα από την συμμετοχή τους σε έκθεση ομάδας ειδικών για τις οικονομικές πτυχές της πολιτικής των ναρκωτικών στο London School of Economics [2], γράφοντας, ότι «η συζήτηση για τους τρόπους νομιμοποίησης της κάνναβης τείνει να βασίζεται στην υπόθεση ότι μια επικερδής εμπορική επιχείρηση αποτελεί προεπιλεγμένη επιλογή. Η νομιμοποίηση της κάνναβης στο πρότυπο της νομιμοποίησης του αλκοόλ μπορεί να είναι, ωστόσο, η δεύτερη χειρότερη επιλογή (με πρώτη μόνο την συνέχιση της απαγόρευσης)».

Τα συστήματα νομιμοποίησης έχουν δύο εκφάνσεις: Τους κανόνες για την ιατρική χρήση της μαριχουάνας κι εκείνους για την ψυχαγωγική της χρήση. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι πολιτείες επέλεξαν ένα φάσμα μοντέλων για να αντιμετωπίσουν την ιατρική μαριχουάνα. Η ιατρική νομοθεσία σε ορισμένες πολιτείες θεωρείται τόσο επιεικής ώστε να αποτελεί ντε φάκτο νομιμοποίηση, όπως για παράδειγμα σε περιοχές της Καλιφόρνια. Το New Jersey και η Νέα Υόρκη, λόγω του ρυθμιστικού σχεδιασμού ή της έλλειψης υποστήριξης από τους κυβερνήτες τους, έχουν αντιμετωπίσει αναταραχές και μεγαλύτερους περιορισμούς στην προμήθεια και την κατάταξη των παθήσεων. Ο κυβερνήτης του New Jersey, Chris Christie, κατέστησε σαφή την αποδοκιμασία του για την ιατρική μαριχουάνα, ενώ ο ίδιος καθυστέρησε αρχικά την εφαρμογή της. Εν τω μεταξύ, η πολιτεία της Νέας Υόρκης, που θεωρείται πως έχει τους αυστηρότερους κανονισμούς της χώρας, βρίσκεται σε μια μακρά διαδικασία εφαρμογής που θα παραταθεί ως το 2016. Ο κυβερνήτης της Νέας Υόρκης, Andrew Cuomo, έγινε μάρτυρας συνεχών διαμαρτυριών για την καθυστέρηση της εξέλιξης αυτού του θέματος, κυρίως από γονείς άρρωστων παιδιών που πάσχουν από μια σειρά ασθενειών, από όγκους στον εγκέφαλο ως και επιληψία.

Αυτό το συνονθύλευμα ισχύει και για την ψυχαγωγική κάνναβη. Το Κολοράντο έχει προβεί σε ήπιες ρυθμίσεις και μετέτρεψε πολλές επιτυχημένες επιχειρήσεις ιατρικής κάνναβης σε προμηθευτές κάνναβης για αναψυχή. Αυτές αντισταθμίζονται από την εφαρμογή ενός ισχυρού κρατικού φορολογικού καθεστώτος που στοχεύει στην χρηματοδότηση νέων κοινωνικών έργων, όπως σχολεία και εκπαιδευτικά προγράμματα κατά των ναρκωτικών. Αυτό το ρυθμιστικό μοντέλο έχει αποδειχθεί ότι ανταποκρίνεται στα αποτελέσματα της αγοράς και τις ανησυχίες για την δημόσια ασφάλεια. Για παράδειγμα, οι ανησυχίες του κοινού σχετικά με τα βρώσιμα προϊόντα κάνναβης, όπως τα brownies, οδήγησαν στην εφαρμογή πιο αυστηρών κανονισμών [3] από τον κυβερνήτη με την θέσπιση ορίων για το μέγεθος του προϊόντος και την περιεκτικότητά του σε THC (κύριο ψυχοδραστικό συστατικό της μαριχουάνας), καθώς και εγγύηση για την δημιουργία ασφαλούς συσκευασίας για τα παιδιά. Εν τω μεταξύ, τα πιο πεζά ζητήματα σχετικά με τους τραπεζικούς κανόνες επιλύονται σταδιακά.

Η πολιτεία της Ουάσιγκτον επέλεξε ένα πιο συγκεντρωτικό ρυθμιστικό μοντέλο και αντιμετώπισε μια μετάβαση με περισσότερες δυσκολίες [4]. Η εμπειρία της επισημαίνει ένα βασικό θέμα στον σχεδιασμό μιας νόμιμης αγοράς –την ανάκτηση του ελέγχου από την παράνομη αγορά. Υπήρχε η ευρεία άποψη πως η εκεί βιομηχανία για την ιατρική μαριχουάνα ελεγχόταν ελλιπώς κι αφιερώθηκε μεγάλη προσπάθεια στην πάταξη αυτού του φαινομένου, ενώ ταυτόχρονα κλιμακώθηκε η αγορά ψυχαγωγικής κάνναβης δημιουργώντας μια σειρά δύσκολων στόχων, όπως τα τετραγωνικά πόδια που θα γινόταν η καλλιέργεια φυτών κάνναβης (δύο εκατομμύρια) και ο αριθμός των αδειών λιανικής πώλησης που θα διέθεταν (334). Αντί να επιτρέπει στις ιατρικές επιχειρήσεις να μεταβούν στην ψυχαγωγική κάνναβη, όπως έκανε το Κολοράντο, το Washington Liquor Control Board στοχεύει στην οικοδόμηση ενός νέου συστήματος παροχής αδειών σε καταστήματα μέσω δημόσιων δημοπρασιών. Οι ελλείψεις εφοδιασμού, οι υψηλές τιμές κι ένας κατακλυσμός νέων εφαρμογών έχει καθυστερήσει την καθιέρωση αυτού του συστήματος, ενώ η πολιτεία δυσκολεύτηκε να τραβήξει μεγάλο αριθμό επιχειρήσεων από την μαύρη αγορά. Ορισμένοι αποδίδουν επίσης τις μη ανταγωνιστικές τιμές στην υψηλή φορολογία.

Η πρωτοβουλία νομιμοποίησης του Όρεγκον, η οποία κατά πάσα πιθανότητα θα μοιάζει με το μοντέλο της πολιτείας της Ουάσινγκτον, δεν έχει αρχίσει ακόμα να εφαρμόζεται. Στην Ουάσινγκτον DC, η τοπική κυβέρνηση έχει προχωρήσει στην νομιμοποίηση του μοντέλου «καλλιέργησε και δώσε» [5], σύμφωνα με το οποίο οι πολίτες μπορούν νόμιμα να καλλιεργήσουν, να μοιραστούν και να καταναλώσουν κάνναβη. Αυτό το μοντέλο αποσκοπεί στην αποφυγή της εμπορευματοποίησης. Εν τω μεταξύ, στην Αλάσκα, τον Φεβρουάριο του 2015, νομοθετήθηκε μια πρωτοβουλία που επιτρέπει στους κατοίκους να καλλιεργήσουν έως και έξι φυτά και να μοιραστούν μέχρι και μια ουγγιά από αυτά. Η πολιτεία παραχώρησε στον εαυτό της διάστημα ενός έτους για να αναπτύξει ένα ρυθμιστικό πρότυπο για τις εμπορικές λιανικές πωλήσεις. Όπως ανέφερε το The Economist [6], η περίπτωση της Αλάσκα συγκεκριμένα θα παράσχει μια ιδιαίτερη οπτική για τον τρόπο με τον οποίο ανταποκρίνονται οι καταναλωτές στις πτώσεις των τιμών. Η Αλάσκα είναι η πιο απομακρυσμένη πολιτεία των ΗΠΑ από το Μεξικό, τον προμηθευτή μεγάλου ποσοστού παράνομης κάνναβης στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η επιπρόσθετη απόσταση έχει ως αποτέλεσμα τις εξαιρετικά υψηλές τιμές -γύρω στα 2,5- 4 χιλιάδες δολάρια χονδρικής ανά λίβρα σε αντίθεση με τις παραμεθόριες περιοχές, όπου μπορεί να αγοραστεί για μερικές εκατοντάδες δολάρια. Αν δεν αυξηθεί η κατανάλωση σημαντικά με τις χαμηλότερες τιμές που θα επέλθουν από την νομιμοποίηση, τα επιχειρήματα για την συνέχιση της απαγόρευσης σε άλλες περιοχές θα γίνουν όλο και πιο αδύναμα.

ΣΕ ΟΛΟ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ

Το φάσμα των προσεγγίσεων στην νομιμοποίηση της μαριχουάνας εκτός των Ηνωμένων Πολιτειών ποικίλει εξίσου. Η Τζαμάικα βρίσκεται στα μισά μιας επαναξιολόγησης της πολιτικής της, ξεκινώντας με την πρόσφατη νομοθετική «στροφή» της προς την αποποινικοποίηση της κατανάλωσης και την νομιμοποίηση της προσωπικής καλλιέργειας έως και πέντε φυτών. Ο νέος αυτός νόμος περιλαμβάνει διατάξεις για την ρύθμιση της χρήσης του φυτού στην ιατρική και την θρησκεία, ενώ μένει να κριθεί το αν οι διατάξεις αυτές θα αποτελέσουν έναν μηχανισμό για την ευρύτερη εμπορευματοποίηση ή για το κρατικό μονοπώλιο και, ως εκ τούτου, μια νέα πηγή κυβερνητικών εσόδων.

Η Ολλανδία, μέσω της μη-εφαρμογής των εθνικών νόμων, έχει γίνει παγκοσμίως γνωστή για το σύστημα των «coffee shop» που χρησιμοποιεί για την παροχή ντε φάκτο νόμιμων πωλήσεων, με την προμήθεια, όμως, να εξακολουθεί να είναι απαγορευμένη. Σύμφωνα με μια έκθεση του 2013 [7] από το Open Society Foundations Global Drug Policy Program, το αποτέλεσμα αυτής της τακτικής ήταν η δημιουργία μιας ξεχωριστής παράνομης αγοράς ναρκωτικών ουσιών. Με άλλα λόγια, υπάρχουν σημαντικές ενδείξεις ότι οι Ολλανδοί έχουν παρεμποδίσει επιτυχώς την αλληλεπίδραση ανάμεσα σε εκείνους που επιδιώκουν να καταναλώσουν κάνναβη και τους προμηθευτές σκληρότερων ναρκωτικών. Ο τόπος απ’ όπου θα προμηθευτεί κάποιος κάνναβη στην Ολλανδία δεν είναι ο ίδιος με εκείνον στον οποίο θα μεταβεί κάποιος για να αγοράσει κοκαΐνη ή ηρωίνη. Ένας από τους δεδηλωμένους στόχους της απαγόρευσης της μαριχουάνας είναι να αποτρέψει το λεγόμενο «φαινόμενο της πύλης», και φαίνεται ότι οι Ολλανδοί έχουν επιτύχει πραγματικά ένα τέτοιο αποτέλεσμα με την ντε φάκτο νομιμοποίηση. Η έκθεση του Open Society αναφέρει ως στοιχείο ότι «στην Σουηδία, το 52% των χρηστών μαριχουάνας αναφέρουν ότι οι συνήθεις προμηθευτές της κάνναβης διακινούν κι άλλα ναρκωτικά. Στην Ολλανδία, μόνο το 14% των χρηστών μαριχουάνας μπορεί να αγοράσει άλλα ναρκωτικά από την πηγή της κάνναβης». Εν τω μεταξύ, τα ποσοστά χρήσης κάνναβης και κοκαΐνης από νέους ηλικιακά ανθρώπους είναι χαμηλότερα στο Άμστερνταμ από ό, τι στις Ηνωμένες Πολιτείες, ενώ η ολλανδική αγορά κάνναβης εκτιμάται ότι παράγει 440 εκατομμύρια δολάρια σε πωλήσεις ετησίως.

Η Ισπανία παραμένει η καλύτερη περίπτωση (case studies) συστημάτων γκρίζας αγοράς για την ψυχαγωγική χρήση της κάνναβης. Το σύστημα της βασίζεται στις λεγόμενες Κοινωνικές Λέσχες Κάνναβης. Όπως εξηγεί μια έκθεση [8] από το Transform Drug Policy Foundation, «οι Κοινωνικές Λέσχες Κάνναβης (Cannabis Social clubs-CSCs) είναι ιδιωτικές, μη κερδοσκοπικές οργανώσεις στις οποίες η κάνναβη καλλιεργείται συλλογικά και διανέμεται στα εγγεγραμμένα μέλη. Χωρίς να έχουν ως κίνητρό τους το κέρδος που βασίζεται στην αύξηση της κατανάλωσης κάνναβης ή την προσέλκυση νέων χρηστών, οι λέσχες προσφέρουν μια πιο προσεκτική και επικεντρωμένη στην δημόσια υγεία εναλλακτική λύση στις μεγάλες αγορές λιανικής πώλησης κάνναβης που κυριαρχούνται από εμπορικές επιχειρήσεις». Παρά το γεγονός ότι η παραγωγή παραμένει τεχνικά παράνομη, η προσωπική καλλιέργεια και διανομή είναι αποδεκτές στο πλαίσιο ενός διευρυμένου ορισμού αποποινικοποίησης της κατανάλωσης. Υπάρχουν έως και 400 CSCs σε όλη την Ισπανία. Η κυβέρνηση έχει κατά καιρούς παρέμβει στην λειτουργία τους, ενώ ξανάρχισε πρόσφατα μια προσπάθεια επιβολής ορίων, πιθανότατα ως μέσο που αποσκοπεί στο να αποτρέψει την εξέλιξη τους σε ένα σύστημα «coffee shop» όμοιο με εκείνο της Ολλανδίας. Παρ’ όλα αυτά, είναι πιθανό αυτά τα CSCs να παραμείνουν και να εξακολουθούν να αποτελούν ένα εναλλακτικό μοντέλο που θα μπορούσαν να εξετάσουν και να επιδιώξουν τα κράτη στην Ευρώπη και αλλού.

Τέλος, πολιτικοί σε χώρες τόσο ποικιλόμορφες όσο το Μαρόκο [9] και η Ζάμπια αρχίζουν να βλέπουν θετικά την ιδέα της νόμιμης παραγωγής. Όπως ανέφερε η εφημερίδα The Guardian [10] τον περασμένο χρόνο, ένας υποψήφιος του Πράσινου Κόμματος στις εθνικές εκλογές της Ζάμπια υποσχέθηκε να εκμεταλλευτεί τα ανεπαρκή παγκόσμια εφόδια ιατρικής κάνναβης. Το Ισραήλ, που αποτελεί εδώ και καιρό πρωτοπόρο στην παροχή και έρευνα της ιατρικής κάνναβης, φαίνεται προς το παρόν απρόθυμο [11] να συμπληρώσει το κενό, γιατί κάτι τέτοιο θα επέφερε ανεπιθύμητη διεθνή προσοχή. Η Τσεχική Δημοκρατία, εν τω μεταξύ, κέντρισε την προσοχή του Τύπου [12] το 2013 για τις εγχώριες προσπάθειές της να εξασφαλίσει νέες πηγές προμήθειας με σκοπό την μείωση της εγχώριας τιμής της ιατρικής κάνναβης.

Η διεθνής τάση είναι σαφής: Οι χώρες επιτρέπουν ανοιχτά κάποιες πολιτικές που θα ήταν αδιανόητες πριν από μόλις πέντε ή δέκα χρόνια. Από την πλευρά του, ο Kleiman γράφει [2], ότι «τα μέρη που νομιμοποίησαν πρώτα την κάνναβη θα παρέχουν -διατρέχοντας κάποιον κίνδυνο για τον δικό τους πληθυσμό- ένα εξωτερικό όφελος, υπό την μορφή τεχνογνωσίας, για τον υπόλοιπο κόσμο όποια κι αν είναι η έκβαση των πειραμάτων». Τί μας έχουν διδάξει, λοιπόν, εκείνοι που πρωτοεφάρμοσαν αυτές τις πολιτικές;

ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ

Ως αντιστάθμισμα, φαίνεται ότι τα μοντέλα γκρίζας ζώνης αποτελούν την καλύτερη εναλλακτική λύση για την απαγόρευση σε περιοχές όπου μπορούν να εφαρμοστούν αναγκαστικά. Το ολλανδικό σύστημα, παρά τα συνεχή προβλήματα γύρω από την απαγόρευση της προμήθειας, αποτέλεσε μια σαφή επιτυχία σε πολλές από τις μετρήσεις με τις οποίες κρίνονται οι πολιτικές. Η ικανότητα του κράτους να παρεμποδίσει την υπερβολική εμπορευματοποίηση και να συρρικνώσει τα επίπεδα του μοντέλου των «coffee shop» όποτε εκείνο το επιθυμεί είναι κάτι που θα φθίνει κάτω από μια πλήρως νομιμοποιημένη αγορά, αν και θα ήταν επίσης επιβλαβές για εκείνους που εργάζονται στην λιανική αγορά. Ομοίως, η ισπανική αγορά, παρά την γενική έλλειψη έρευνας, φαίνεται να προσφέρει ένα ισχυρό παράδειγμα που θα μπορούσε να αποτελέσει αντικείμενο μίμησης για τις υπόλοιπες χώρες. Είναι πολύ νωρίς για να κρίνουμε την περίπτωση του μοντέλου της Ουρουγουάης. Παρ’ όλα αυτά, το επίπεδο κρατικού ελέγχου είναι ενθαρρυντικό και κάτι το οποίο οι χώρες που επιθυμούν να θεσμοθετήσουν πλήρως ρυθμιζόμενες αγορές θα ήθελαν σίγουρα να μιμηθούν, ανάλογα με την εξέλιξη της εμπειρίας της Ουρουγουάης.

Ωστόσο, οι ρεαλιστικές στάσεις και τα αυστηρά πρότυπα ρύθμισης της προσφοράς στην Ολλανδία και την Ισπανία δεν μπορούν να λειτουργήσουν ή να διατηρηθούν στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου οι περιορισμοί στην διαφήμιση και την εμπορική εκμετάλλευση θα έρθουν σε αντίθεση με τις εγγυήσεις της Πρώτη Τροπολογίας σχετικά με την ελευθερία του λόγου και την επιχειρηματική κουλτούρα. Επιπλέον, η αδυναμία του συστήματος των ΗΠΑ για προώθηση ρεαλιστικών συμβιβασμών γκρίζας ζώνης μεταξύ των ομοσπονδιακών στόχων και των κρατικών επιθυμιών είναι ήδη εμφανής λόγω των συνεχών παρενοχλήσεων του τομέα ιατρικής μαριχουάνας από ομοσπονδιακούς πράκτορες και εισαγγελείς. Αν και το ζήτημα της ιατρικής μαριχουάνας έχει εκτονωθεί από την ομοσπονδιακή νομοθεσία, το ψυχαγωγικό ζήτημα παραμένει ιδιαίτερα οδυνηρό δεδομένης της αβεβαιότητας σχετικά με το αν η ομοσπονδιακή κυβέρνηση θα εξακολουθήσει να αποδέχεται την νομιμοποίηση από το κράτος. Κάτω από αυτές τις συνθήκες, μια πλήρως νομιμοποιημένη αγορά μπορεί να αποτελέσει την μοναδική μακροπρόθεσμη λύση και επομένως οι υπεύθυνοι καλά θα κάνουν να προλάβουν τις αρνητικές πτυχές αυτού του μοντέλου με την εφαρμογή ισχυρών εθνικών ρυθμίσεων, οι οποίες θα μπορέσουν να αποτρέψουν ρυθμίσεις μιας προς τα κάτω εξίσωσης μεταξύ των κρατών. Αυτό το σημείο υπογραμμίζεται καλά από τον Kleiman και τους συναδέλφους του, οι οποίοι επισημαίνουν την περίπτωση του διακρατικού λαθρεμπορίου καπνού εντός των Ηνωμένων Πολιτειών, ως μέσο αποφυγής μεμονωμένων κρατικών φόρων.

Εν τω μεταξύ, ο Jonathan Caulkins, ένας καθηγητής Δημόσιας Πολιτικής στο Carnegie Mellon, προειδοποιεί ότι η νομιμοποίηση της παραγωγής και οι δυνάμεις της αγοράς θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μια επικίνδυνη πτώση των τιμών και αύξηση της κατανάλωσης. Επισημαίνει κάποια στοιχεία [13] από τις δυτικές Ηνωμένες Πολιτείες το 2008, όπου οι τιμές της χονδρικής υπό απαγόρευση πώλησης ήταν περίπου 3.500 δολάρια ανά λίβρα. Την ίδια στιγμή, στο εξαιρετικά οργανωμένο μικρής κλίμακας παραγωγικό σύστημα ιατρικής κάνναβης στην Ολλανδία, η κάνναβη πωλείται για περίπου 490 δολάρια ανά λίβρα. Προτείνει ότι, σύμφωνα με ένα άκρως εμπορευματοποιημένο παραγωγικό μοντέλο μεγάλης κλίμακας, οι τιμές στις Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσαν να μειωθούν κατά 90%. Αν υποθέσουμε πως υπάρχει μια απλή αλληλεπίδραση μεταξύ τιμής και ζήτησης (γεγονός που αποτελεί σημαντική προϋπόθεση), θα περίμενε κανείς δυνητικά μεγάλες αυξήσεις στην κατανάλωση υπό νομική ρύθμιση.

Άλλοι [14] εμπιστεύονται περισσότερο την ικανότητα των κυβερνήσεων να φορολογούν και να ρυθμίζουν το προϊόν, μετριάζοντας έτσι την διαφορά της τιμής μεταξύ νόμιμων και παράνομων αγορών, ενώ εκτρέπουν τις αποδόσεις προς το κράτος κι όχι προς τα εγκληματικά ταμεία. Τα στοιχεία από το Κολοράντο είναι σαφώς ενθαρρυντικά από αυτήν την άποψη. Στις 27 Φεβρουαρίου, το Τμήμα επιβολής της νομοθεσίας για την μαριχουάνα του κρατικού Υπουργείου Οικονομικών δημοσίευσε την πρώτη ετήσια έκθεσή του [15]. Όπως σημείωσε ο Christopher Ingraham για την εφημερίδα The Washington Post [16], οι συνολικές πωλήσεις κάνναβης σε όλη την χώρα έφτασαν τα 700 εκατομμύρια το 2014, με την ιατρική να υπολογίζεται στα 386 εκατομμύρια δολάρια και την αναψυχής στα 313 εκατομμύρια δολάρια. Τα φορολογικά έσοδα συνολικά από την αγορά τόσο της ψυχαγωγικής όσο και της ιατρικής ήταν 63 εκατομμύρια δολάρια, συν 13 εκατομμύρια δολάρια σε άδειες και τέλη. Μέχρι το 2016, αναμένεται να φτάσουν το 1 δισεκατομμύριο δολάρια στην λιανική αγορά, συμβάλλοντας με 94 εκατομμύρια δολάρια στα φορολογικά έσοδα ετησίως –αριθμός που πιθανότατα αποτελεί μια υποτίμηση της πλήρους οικονομικής συνεισφοράς, καθώς δεν υπολογίζεται ο τουρισμός και τα άλλα είδη λιανικών πωλήσεων που σχετίζονται με την κάνναβη.

Στο Κολοράντο, οι τρόποι εφαρμογής ποικίλουν ˑ οι διπλάσιες Αρχές του Κολοράντο απέτρεψαν την λειτουργία επιχειρήσεων μαριχουάνας, είτε λιανικής πώλησης είτε φαρμακευτικής, από όσες την επέτρεψαν. Ωστόσο, το 58% περίπου των κατοίκων του Κολοράντο εξακολουθούν να υποστηρίζουν την νομιμοποίηση, με ένα 38% να είναι κατά. Εν τω μεταξύ, δεν έχουν προκύψει τα αναμενόμενα μειονεκτήματα. Τα ποσοστά τροχαίων ατυχημάτων έχουν παραμείνει σταθερά, ενώ η εγκληματικότητα έχει μειωθεί. Οι μακροπρόθεσμες συνέπειες, όπως η εξέλιξη των ποσοστών χρήσης, μένουν να φανούν, αλλά είναι λογικό να συμφωνήσουμε με την αξιολόγηση του Γενικού Εισαγγελέα των ΗΠΑ, Eric Holder, [17] ο οποίος φαίνεται «συγκρατημένα αισιόδοξος» για τα αποτελέσματα.

Η νομιμοποίηση θα έχει επίσης κάποια επίπτωση στις χώρες παραγωγής και διαμετακόμισης, ειδικά αν οι οικιακές καλλιέργειες μαριχουάνας στις Ηνωμένες Πολιτείες εκτοπίσουν σε μεγάλο βαθμό τις παράνομες εισαγωγές από το Μεξικό. Μια συντηρητική εκτίμηση από το RAND το 2010 [18] πρότεινε ότι το 15-26% των εσόδων των μεξικανικών οργανώσεων διακίνησης ναρκωτικών προέρχεται από την κάνναβη. Αν κι η απώλεια αυτής της αγοράς δεν θα δώσει στις οργανώσεις αυτές το θανατηφόρο χτύπημα, θα αποτελέσει σοβαρό πλήγμα στις επιχειρήσεις τους, κάτι που περιλαμβάνει και την ικανότητά τους να αγοράζουν όπλα και να δωροδοκούν την αστυνομία και τους πολιτικούς. Επιπλέον, οι αγρότες θα χάσουν το κίνητρο που είχαν για να συμμετέχουν σε αυτήν την παράνομη αγορά (αν και θα αναζητήσουν πιθανότατα άλλες παράνομες πηγές εσόδων). Ανέκδοτα στοιχεία δείχνουν ότι η αγορά καλλιέργειας κάνναβης του Μεξικού μπορεί να υποβιβαστεί σημαντικά. Όπως είπε ένας Μεξικανός καλλιεργητής μαριχουάνας [19] στον δημοσιογράφο του NPR, John Burnett, «Δύο ή τρία χρόνια πριν, ένα κιλό [2.2 λίβρες] μαριχουάνας άξιζε 60 έως 90 δολάρια... Αλλά τώρα μας πληρώνουν 30 έως 40 δολάρια το κιλό. Η διαφορά είναι μεγάλη. Εάν οι ΗΠΑ συνεχίσουν με την νομιμοποίηση της μαριχουάνας, θα μας καταστρέψουν».

Οι επικείμενες προκλήσεις είναι πολλές. Τα κράτη θα πρέπει να ρυθμίσουν αποτελεσματικά τις αγορές κάνναβης για να καταφέρουν να διατηρήσουν υψηλές τις τιμές, να ελαχιστοποιήσουν τις αυξήσεις στην κατανάλωση και να υποσκάψουν με επιτυχία την μαύρη αγορά. Είναι πάρα πολύ νωρίς για να καταλάβουμε αν η νομιμοποίηση θα αποτελέσει όφελος ή όλεθρο, παρ’ όλα αυτά όμως, όσο περισσότερα ρυθμιστικά πειράματα υπάρχουν, τόσο περισσότερο οι ερευνητές θα είναι σε θέση να οικοδομήσουν εμπειρικά βάσιμα επιχειρήματα υπέρ και κατά των μεθόδων πολιτικής νομιμοποίησης.

John Collins

ΠΗΓΗ: http://www.foreignaffairs.gr/articles/70260/john-collins/o-kosmos-toy-xortoy?page=show

Στα αγγλικά: http://www.foreignaffairs.com/articles/143280/john-collins/weed-world