Πόσο στρατηγική είναι η σχέση ΕΕ-Ασίας;

Πόσο στρατηγική είναι η σχέση ΕΕ-Ασίας; Πρόκειται για μια επίκαιρη ερώτηση υπό το φως της πρόσφατης  διαμάχης για το αν τα κράτη μέλη της ΕΕ θα ενταχθούν στη νέα Ασιατική Τράπεζα Επενδύσεων Υποδομών (AIIB) και στην οποία, πρόσφατα, προσπάθησε να απαντήσει μια ομάδα διαμορφωτών άποψης και εκπροσώπων της ΕΕ σε μια ομάδα εργασίας του ECFR που συνδιοργανώθηκε στις Βρυξέλλες, ως μέρος του προγράμματος Παγκόσμιας Στρατηγικής του, από κοινού με το  Ίδρυμα Mercator και το Ινστιτούτο Egmont.

Η συζήτηση επικεντρώθηκε κυρίως στον τρόπο με τον οποίον πρέπει να ασχοληθούν οι Ευρωπαίοι με αυτό που ο Πρόεδρος της Νότιας Κορέας, Park Geun-hye,  ονόμασε το «Ασιατικό παράδοξο»: Οι Ασιάτες φοβούνται την Κίνα, λόγω της στρατιωτικής ισχύος της, αλλά ταυτόχρονα τους ελκύει για οικονομικούς και εμπορικούς λόγους. Παρά το γεγονός ότι οι Ευρωπαίοι γνωρίζουν πολύ καλά τα μέσα άσκησης εξωτερικής πολιτικής που διαθέτουν, τα εργαλεία σκληρής ισχύος, όπως οι κυρώσεις και αυτά της ήπιας ισχύος, όπως η αναπτυξιακή βοήθεια, δεν είναι σίγουροι για το πώς να τα χρησιμοποιήσουν στην  Κίνα. Ως εκ τούτου, ορισμένοι από τους συμμετέχοντες υποστήριξαν ότι οι Ευρωπαίοι χρειάζονται μια στρατηγική για να βρουν έναν τρόπο με τον οποίο πρέπει να αντιμετωπίσουν και να διαπραγματευθούν με την Κίνα. 

Άλλοι συμμετέχοντες υποστήριξαν ότι δεν υπήρχε ανάγκη για μια στρατηγική για την Ασία, εν τέλει, δεν υπάρχει καμιά Ευρωπαϊκή στρατηγική για την Λατινική Αμερική ή την Αφρική. Αντ’ αυτού, η υποτιθέμενη αδυναμία της ΕΕ δεν συνίσταται τόσο στην έλλειψη στρατηγικής, αλλά απλώς στην έλλειψη τακτικής προσέγγισης σχετικά με την άνοδο της Κίνας. Συγκεκριμένα, οι Ευρωπαίοι χρειάζεται να συμφωνήσουν για το ποιες αξίες θα πρέπει να επιδιώξουν στην Ασία. Με άλλα λόγια, το πρόβλημα που αντιμετωπίζουν, ιδιαιτέρως με την Κίνα, αλλά και με την Ασία σε γενικές γραμμές, δεν είναι σχετικά με την Κίνα ή την Ασία, αλλά, μάλλον, σχετικά με τα ίδια τους τα όρια. 

Ακούσαμε ότι το κύριο ζήτημα φαίνεται να είναι η διαίρεση και η έλλειψη συντονισμού μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ. Η πρόσφατη βιασύνη από τους Ευρωπαίους να συμμετάσχουν στην AIIB, την εναλλακτική λύση της Κίνας στην Παγκόσμια Τράπεζα, είναι μια τέτοια περίπτωση. Ένας από τους συμμετέχοντες τόνισε ότι η κατάσταση έμοιαζε με μια κούρσα 100 μέτρων στην οποία τα κράτη μέλη της ΕΕ επικεντρώθηκαν στο ποιος θα περάσει πρώτος την γραμμή του τερματισμού. Το Ηνωμένο Βασίλειο, μάλιστα, ξεκίνησε πριν τον «πυροβολισμό του αφέτη», ανακοινώνοντας την πρόθεσή του να ενταχθεί στην AIIB, ακολουθούμενο αμέσως από τη Γαλλία, τη Γερμανία και την Ιταλία. Κατά συνέπεια, η ζημιά δεν προήλθε απ΄ αυτήν κάθε αυτή την AIIB, αλλά από την αποτυχία της Δύσης να διατηρήσει ενιαία στάση.

Έτσι, παρόλο που η Κίνα έχει μετατραπεί στην πιο σκληρή από τους εταίρους, συμπεριλαμβανομένων των τομέων των επενδύσεων και των πολυμερών κανόνων, το κύριο ζήτημα σήμερα δεν είναι η Κίνα, αλλά η αποτυχία των Ευρωπαίων να συμφωνήσουν σε κοινές πρωτοβουλίες, συμπεριλαμβανομένων και των τομέων της εξωτερικής πολιτικής. 

Ωστόσο, υπήρξαν επίσης και ενθαρρυντικά σημάδια. Φαίνεται όλο και περισσότερο ότι τα κράτη της Ασίας χρησιμοποιούν οικονομικά και όχι στρατιωτικά μέσα, στον μεταξύ τους ανταγωνισμό. Αυτή η φαινομενική μετατόπιση από την γεωπολιτική στην γεω-οικονομία, θεωρήθηκε από την Ευρωπαϊκή σκοπιά ως μια δυνητικά θετική εξέλιξη. Παρά το γεγονός ότι η ΕΕ δεν έχει ακόμη κατορθώσει να επωφεληθεί από αυτή την αλλαγή, οι Ευρωπαίοι μπορεί να είναι καλύτεροι στα γεω-οικονομικά παρά στην γεωπολιτική: είναι ισχυροί παίκτες στις εμπορικές διαπραγματεύσεις, αλλά οι ικανότητές τους είναι οριακές στους διαλόγους στρατηγικών ασφαλείας. 

Εν ολίγοις, η Ευρώπη εξακολουθεί να έχει τη δυνατότητα να διαμορφώσει το ρόλο που θέλει να διαδραματίσει στην Ασία. Πιο συγκεκριμένα, οι συμμετέχοντες ζήτησαν από την ΕΕ να εμβαθύνει τις σχέσεις με τις δημοκρατίες της περιοχής που μοιράζονται τις ίδιες ιδέες μαζί της, αλλά ως εταίρος και όχι ως παράγοντας στον τομέα της ασφάλειας. Θα πρέπει να επικεντρωθεί στη δημιουργία θεσμών, κάτι που είναι απολύτως φυσικό με την ΕΕ και να ξανασκεφτεί με ποιόν τρόπο μπορεί να βοηθήσει στην ενίσχυση του ASEAN. Αυτό μπορεί να μη φαίνεται ως ένα τεράστιο βήμα προς την υλοποίηση μιας πραγματικής στρατηγικής της ΕΕ για την Ασία, αλλά είναι σίγουρα καλύτερο από το να μην γίνεται τίποτα. 

Της Angela Stanzel

Μπορείτε να δείτε το κείμενο εδώ:http://www.ecfr.eu/article/how_strategic_is_the_eu_asia_relationship

ΑΠΟΔΟΣΗ:www.capital.gr