O Ερντογάν ώθησε το εκλογικό σώμα στο δίλημμα μεταξύ αυτοδυναμίας του AKP και παράτασης της ανασφάλειας.
Η απρόσμενη –βάσει δημοσκοπήσεων– αυτοδυναμία του AKP αποτελεί μία προσωπική νίκη του Τούρκου προέδρου. Επενδύοντας στην πόλωση, χειραγωγώντας τα ΜΜΕ και ενεργοποιώντας τα εθνικιστικά αντανακλαστικά, κατάφερε τον σκοπό του. Μάλιστα, η πρόσφατη βομβιστική ενέργεια κατά Κούρδων στην Αγκυρα λειτούργησε ευεργετικά για τον ίδιο, στη λογική πως υπό συνθήκες αβεβαιότητας έπρεπε να προκύψει μία επιλογή σταθερότητας. O Ερντογάν ώθησε το εκλογικό σώμα στο δίλημμα μεταξύ αυτοδυναμίας του AKP και παράτασης της ανασφάλειας, που δεν αντέχει και η κλυδωνιζόμενη οικονομία, εμφανιζόμενος –οξύμωρα– ως εγγυητής της επιστροφής στην ομαλότητα.
Ωστόσο, ο θρίαμβός του δεν προσφέρει γιατρειά στις πληγές της Τουρκίας. Ο τρόπος που θα «διαβάσει» το αποτέλεσμα ο Ερντογάν θα κρίνει εν πολλοίς την από εδώ και πέρα πορεία της χώρας. Θα αποπειραθεί να γεφυρώσει τις εγχώριες διαφορές που με κύρια ευθύνη του ίδιου εντάθηκαν ή θα συνεχίσει τις «εκκαθαρίσεις»; Θα επιχειρήσει να καλύψει το χαμένο έδαφος του προηγούμενου διαστήματος, αποκαθιστώντας την εμπιστοσύνη επενδυτών και εταίρων ή θα εξακολουθήσει να εξανεμίζει το κεφάλαιο που ο ίδιος δημιούργησε τα πρώτα χρόνια της κυριαρχίας του; Θα γίνει πιο συναινετικός ή θα αισθανθεί επαρκώς νομιμοποιημένος για να συνεχίσει την ίδια αμφιλεγόμενη πολιτική; Θα καταφέρει να αυτοσυγκρατηθεί εν μέσω εδραίωσης της κυριαρχίας του και ενώ το αποτέλεσμα τον «δικαίωσε»; Εν τέλει, είναι σε θέση να συμβιβαστεί, απεγκλωβιζόμενος από την υπέρμετρα φιλόδοξη προσωπική του ατζέντα που συν τω χρόνω υποτάσσει αυτή της χώρας; Οι απαντήσεις στα παραπάνω μοιάζουν τόσο προφανείς που ίσως οι εκλογές αποδειχθούν χρήσιμες αποκλειστικά και μόνο για να πλησιάσει αριθμητικά ο Ερντογάν την πολυπόθητη συνταγματική αναθεώρηση. Σαφώς, το επιτυχημένο «εσωτερικό» μοντέλο, παρότι εξυπηρετεί τον ίδιο, υπονομεύει πολυεπίπεδα τα συμφέροντα της Τουρκίας.
Στο εξωτερικό, η Αγκυρα κινείται στην κόψη του ξυραφιού αλλά ευνοείται από τη διεθνή συγκυρία. Η περιφερειακή της θέση έχει υποχωρήσει σημαντικά, ως αποτέλεσμα της επανάκαμψης του Ιράν, των εχθρικών σχέσεων με Αίγυπτο και Ισραήλ, των συνακόλουθων διεργασιών στην Ανατολική Μεσόγειο που παρακολουθεί αμέτοχη, της αδυναμίας αναθεώρησης του status quo στη Συρία και της ανεύθυνης προσέγγισης απέναντι στον «Ισλαμικό Κράτος». Το δήθεν υπόδειγμα μετριοπαθούς Ισλάμ και η δυνητική περιφερειακή δύναμη βρίσκονται σήμερα σε εμφανή κάμψη, με την Τουρκία να μετεξελίσσεται από κανονική (συγκριτικά με τον περίγυρο) χώρα σε εξόχως προβληματική περίπτωση που απαιτεί λεπτούς χειρισμούς.
Από την άλλη, η διατήρηση της αντιπαράθεσης, ειδικότερα μεταξύ ΗΠΑ/ΝΑΤΟ-Ρωσίας, η αναζήτηση σταθερών συμμάχων σε ένα ευμετάβλητο περιβάλλον, η «διέλευση» projects από την επικράτειά της στην προσπάθεια της Ε.Ε. να διαφοροποιηθεί ενεργειακά, η θέση της Αγκυρας στο συριακό (περισσότερο στο πεδίο των στρατιωτικών διευκολύνσεων και λιγότερο διπλωματικά) και η ανάσχεση των προσφυγικών ρευμάτων, τής προσδίδουν αξία υπέρτερη της έως τώρα συνεισφοράς της. Εξ ού και η ανοχή της Ουάσιγκτον αλλά και η διάθεση στήριξης από μέρος της Ε.Ε. Αλλωστε, τυχόν αποσταθεροποίηση της γείτονος θα αθροιζόταν στο ήδη εκρηκτικό μείγμα της ευρύτερης περιοχής, χωρίς αυτό να σημαίνει πως ο μόνος τρόπος διαχείρισής της είναι ο κατευνασμός, διότι έτσι αποδεδειγμένα ενισχύονται οι αναθεωρητικές της βλέψεις.
Ερώτημα παραμένει ο αντίκτυπος των εκλογών τόσο στην αναχαίτιση των προσφυγικών/μεταναστευτικών ροών (ενδεικτικό ότι το AKP ενισχύθηκε στις περιοχές από όπου αναχωρούν οι πρόσφυγες με προορισμό την Ευρώπη) όσο και στο καθεστώς των Κούρδων της Συρίας. Θα επιμείνει ο Ερντογάν στη σκληρή γραμμή (καθότι εσωτερικά αναβαπτισμένος), περιπλέκοντας περαιτέρω την κατάσταση ή θα συμβιβαστεί με κάποια ανταλλάγματα προτού τον υπερβούν οι εξελίξεις;
Με τον Ερντογάν αδιαμφισβήτητο κυρίαρχο, τα μεγάλα στοιχήματα για την Τουρκία εντοπίζονται στην οικονομία, το Κουρδικό, τη Συρία και την άρση της απομόνωσης στην εξωτερική πολιτική. Αν, πάντως, προσεγγίσει το αποτέλεσμα ως λευκή επιταγή και συνεχίσει ακάθεκτος, οι πιθανότητες συνολικής απορρύθμισης αυξάνονται επικίνδυνα. Εξάλλου, εδώ και καιρό, οι προτεραιότητες του Τούρκου προέδρου δεν συμβαδίζουν με τις πραγματικές ανάγκες της χώρας, με επακόλουθο σε αρκετές περιπτώσεις να υποσκάπτονται οι προοπτικές της.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΦΙΛΗΣ
* Ο δρ Κωνσταντίνος Φίλης είναι διευθυντής Ερευνών Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων.
ΠΗΓΗ: http://www.kathimerini.gr/837972/article/epikairothta/kosmos/apoyh-nikh-erntogan-xwris-toyrkiko-antikrisma
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου