Πυρηνική δοκιμή στην Νεβάδα το 1953. (U.S. National Nuclear Security Administration)
Παρά τις διαβεβαιώσεις, όμως, ο κίνδυνος ενός πυρηνικού πολέμου με την Βόρεια Κορέα δεν είναι πολύ μακριά. Αν και οι συνήθεις απειλές της Πιονγιάνγκ είναι πιθανώς εκβιαστικές, η τρέχουσα κρίση έχει αυξήσει σημαντικά τον κίνδυνο μιας συμβατικής σύγκρουσης - και οποιοσδήποτε συμβατικός πόλεμος με την Βόρεια Κορέα είναι πιθανό να γίνει πυρηνικός. Η Ουάσιγκτον θα πρέπει να συνεχίσει τις προσπάθειές της για την πρόληψη του πολέμου στην Κορεατική Χερσόνησο. Αλλά, εξίσου σημαντικό είναι ότι πρέπει να λάβει γρήγορα μέτρα – συμπεριλαμβανομένης της επαναξιολόγησης των αμερικανικών πολεμικών της σχεδίων – για να μετριάσει τους κινδύνους μιας πυρηνικής κλιμάκωσης εάν ξεσπάσει συμβατικός πόλεμος.
Κατά ειρωνικό τρόπο, ο κίνδυνος του πυρηνικού πολέμου στην Βόρεια Κορέα δεν πηγάζει από την αδυναμία εκ μέρους των Ηνωμένων Πολιτειών και της Νότιας Κορέας, αλλά από τη δύναμή τους. Αν ο πόλεμος ξεσπάσει, ο στρατός της Βόρειας Κορέας, που στερείται εκπαίδευσης και είναι εξοπλισμένος με «υπέργηρα» όπλα, δεν θα μπορεί να αντιμετωπίσει το συνδυασμό των δυνάμεων ΗΠΑ-Νότιας Κορέας. Ας μην γελιόμαστε, η Σεούλ θα υποστεί κάποια ζημιά, αλλά ένας συμβατικός πόλεμος θα είναι πανωλεθρία και οι συνδυασμένες δυνάμεις ΗΠΑ – Νοτίου Κορέας (CFC, U.S.–South Korean Combined Forces Command) θα περάσουν γρήγορα τα σύνορα και θα κατευθυνθούν προς τον βορρά.
Σε εκείνο το σημείο, ο εσωτερικός κύκλος της Βόρειας Κορέας θα αντιμετωπίσει μια σοβαρή απόφαση: πώς να αποφύγει τις φοβερές μοίρες των ηττημένων ηγετών όπως ο Σαντάμ Χουσεΐν και ο Μουαμάρ αλ-Καντάφι. Ο Κιμ, η οικογένειά του και οι φίλοι του θα μπορούσαν να προσπαθήσουν να δραπετεύσουν στην Κίνα και να ζητήσουν ένα άνετο, ισόβιο καταφύγιο εκεί - μια όλο και πιο αμυδρή προοπτική δεδομένης της αυξανόμενης απογοήτευσης του Πεκίνου από το καθεστώς του Κιμ. Η μόνη άλλη επιλογή της Πιονγκγιάνγκ θα ήταν να προσπαθήσει να εξαναγκάσει για μια κατάπαυση του πυρός, παίζοντας το μοναδικό της «χαρτί»: την πυρηνική κλιμάκωση.
Είναι αδύνατον να γνωρίζουμε το πώς ακριβώς ο Κιμ θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει το πυρηνικό του οπλοστάσιο για να σταματήσει τις συνδυασμένες δυνάμεις (CFC) από το να επιτεθούν στην Πιονγκγιάνγκ. Αλλά η αποτελεσματικότητα της στρατηγικής του δεν θα εξαρτηθεί από το τι θα καταστρέψει αρχικά η Βόρεια Κορέα, όπως ένα Νοτιοκορεατικό λιμάνι ή μια αμερικανική αεροπορική βάση στην Ιαπωνία. Το κλειδί για τον εξαναγκασμό είναι οι όμηροι που παραμένουν ακόμα ζωντανοί: μισή ντουζίνα πόλεις της Νότιας Κορέας ή της Ιαπωνίας, τις οποίες ο Κιμ θα μπορούσε να απειλήσει με επίθεση αν οι CFC δεν δεχτούν μια κατάπαυση του πυρός.
Η στρατηγική αυτή, που σχεδιάζει να χρησιμοποιήσει την πυρηνική κλιμάκωση για να σταματήσει έναν στρατιωτικά ανώτερο αντίπαλο, δεν είναι παρατραβηγμένη. Στην πραγματικότητα, αυτή ήταν η στρατηγική του ΝΑΤΟ στο μεγαλύτερο μέρος του Ψυχρού Πολέμου. Τότε, όταν η συμμαχία θεωρείτο υποδεέστερη από τις μαζικές συμβατικές δυνάμεις του Συμφώνου της Βαρσοβίας, το ΝΑΤΟ σχεδίαζε να χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα εκβιαστικά για να ματαιώσει μια σημαντική συμβατική επίθεση. Σήμερα, τόσο το Πακιστάν όσο και η Ρωσία βασίζονται στην ίδια στρατηγική για την αντιμετώπιση των συντριπτικών συμβατικών απειλών που αντιμετωπίζουν. Οι εμπειρογνώμονες απορρίπτουν πολύ εύκολα την ιδέα ότι οι κυβερνώντες της Βόρειας Κορέας μπορεί να κλιμακώνουν σκόπιμα μια συμβατική σύγκρουση, αλλά αν η επιλογή τους είναι μεταξύ μιας κλιμάκωσης και μιας παγίδας, δεν είναι σαφές γιατί θα είναι λιγότερο αδίστακτοι από εκείνους που κάποτε έκαναν ανάλογα σχέδια για να υπερασπιστούν το ΝΑΤΟ.
Ακόμα κι αν οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Νότια Κορέα προέβλεπαν τον κίνδυνο μιας προέλασης στην Πιονγκγιάνγκ και υιοθετούσαν περιορισμένους πολεμικούς στόχους, η πυρηνική κλιμάκωση θα εξακολουθούσε να είναι πιθανή. Αυτό συμβαίνει γιατί το στυλ του συμβατικού πολέμου, στον οποίο οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν κυριαρχήσει κατά τις δύο τελευταίες δεκαετίες, οδηγεί στην κλιμάκωση.
Ο πυρήνας της αμερικανικής στρατιωτικής συμβατικής στρατηγικής, τελειοποιημένος κατά τους πρόσφατους πολέμους, είναι να εξουδετερώσει τον εχθρό με την απενεργοποίηση του κεντρικού νευρικού συστήματός του - την ικανότητά του να καταλαβαίνει τι συμβαίνει στο πεδίο της μάχης, να παίρνει αποφάσεις και να ελέγχει τις δυνάμεις του. Εναντίον της Σερβίας, της Λιβύης και του Ιράκ (δύο φορές), οι βασικοί στόχοι κατά τις πρώτες ημέρες της σύγκρουσης δεν ήταν τα άρματα, τα πλοία και τα αεροπλάνα του εχθρού, αλλά τα οχυρωμένα αρχηγεία, οι στρατιωτικές εγκαταστάσεις διοίκησης και τα μέσα επικοινωνίας. Αυτός ο νέος αμερικανικός τρόπος πολέμου ήταν πάρα πολύ αποτελεσματικός. Αλλά, αν στρεφόταν κατά ενός αντιπάλου με πυρηνικά όπλα, θα πίεζε τον εχθρό να κλιμακώσει μια σύγκρουση.
Το να προληφθεί η κλιμάκωση μιας σύγκρουσης στην μέση ενός πολέμου θα απαιτούσε να πεισθούν οι ηγέτες της Βόρειας Κορέας ότι θα επιβιώσουν, οπότε αυτές οι σχεδιαζόμενες επιθέσεις για την απομόνωση και την «τύφλωση» του καθεστώτος θα ήταν αντιπαραγωγικές. Μόλις αρχίσουν οι βομβαρδισμοί που θα πλήξουν τα οχυρωμένα στρατηγεία και θα κόψουν τις επικοινωνίες, το καθεστώς του Κιμ δεν θα έχει τρόπο να διακρίνει πόσο μινιμαλιστικοί ή μαξιμαλιστικοί είναι οι στόχοι των συνδυασμένων δυνάμεων (CFC). Θα έχει πλέον ισχυρά κίνητρα για να κάνει τις επιθέσεις των CFC να σταματήσουν αμέσως - μια δουλειά για την οποία είναι κατάλληλα τα πυρηνικά όπλα.
Τα καλά νέα είναι ότι η Βόρεια Κορέα μπορεί να μην έχει ακόμη τις δυνατότητες να πραγματοποιήσει αυτήν την στρατηγική. Μπορεί να μην είναι σε θέση να εξοπλίσει τους βαλλιστικούς πυραύλους της με πυρηνικό φορτίο και οι άλλοι τρόποι μεταφοράς πυρηνικών όπλων παραμένουν περιορισμένοι. Λαμβάνοντας υπόψη τον ρυθμό της προόδου, ωστόσο, εάν το καθεστώς δεν έχει αυτές τις δυνατότητες σήμερα, θα το έχει σύντομα.
Τι μπορεί να γίνει; Πρώτον, η Ουάσιγκτον και η Σεούλ πρέπει να καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για την αποφυγή του πολέμου στην τρέχουσα κρίση. Οι Ηνωμένες Πολιτείες αναμφίβολα (και σωστά) ενισχύουν ήρεμα τις αμερικανικές δυνάμεις στην περιοχή και οι CFC έχουν κατανοήσει πλήρως ποιες κόκκινες γραμμές θα μπορούσαν να προκαλέσουν ένα προληπτικό συμβατικό χτύπημα. Αλλά, το γεγονός ότι ο «πόλεμος με την Βόρεια Κορέα» σημαίνει κατά πάσα πιθανότητα «πυρηνικός πόλεμος» θα πρέπει να μετριάσει οποιαδήποτε μελέτη περιορισμένων προληπτικών πληγμάτων. «Πρόληψη» σημαίνει «πόλεμος», και «πόλεμος» σημαίνει «πυρηνικά».
Δεύτερον, οι σχεδιαστές της πολιτικής των ΗΠΑ και της Νότιας Κορέας πρέπει να αναπτύξουν πραγματικά περιορισμένες συμβατικές στρατιωτικές επιλογές για την χερσόνησο - περιορισμένες όχι μόνο ως προς τους στόχους, αλλά και όσον αφορά τις στρατιωτικές επιχειρήσεις που πραγματοποιούν. Ίσως ο μεγαλύτερος κίνδυνος όλων είναι αν οι πρόεδροι των ΗΠΑ και της Νότιας Κορέας πιστεύουν λανθασμένα ότι έχουν διαθέσιμες περιορισμένες στρατιωτικές επιλογές. Αυτοί και οι ανώτεροι σύμβουλοί τους ίσως δεν μπορούν να εκτιμήσουν πλήρως ότι αυτές οι δήθεν περιορισμένες επιλογές, στην πραγματικότητα συνεπάγονται εκατοντάδες αεροπορικές επιδρομές εναντίον στόχων υψηλής αξίας, όπως η ηγεσία, τα συστήματα διοίκησης και ελέγχου και ίσως ακόμη και εναντίον περιοχών με πυρηνικά όπλα.
Τρίτον, οι ηγέτες της Αμερικής και της Νότιας Κορέας θα πρέπει να ζητήσουν από την Κίνα να αναπτύξει σχέδια «περίθαλψης» για τους ηγέτες της Βόρειας Κορέας και τις οικογένειές τους. Οι ηγέτες στην Πιονγκγιάνγκ θα κρατήσουν τα πυρηνικά όπλα στην θέση τους κατά την διάρκεια ενός πολέμου, μόνο εάν πιστεύουν ότι αυτοί και οι οικογένειές τους θα έχουν κάπου ένα ασφαλές και σίγουρο μέλλον. Στο παρελθόν, η Κίνα έχει δικαιολογημένα διστάσει να πραγματοποιήσει επίσημες συζητήσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες σχετικά με την διευκόλυνση της διάλυσης της συμμάχου της, Βόρειας Κορέας. Αλλά η προοπτική ενός πυρηνικού πολέμου «της διπλανής πόρτας» θα μπορούσε να προκαλέσει το Πεκίνο να λάβει πιο άμεσα μέτρα, συμπεριλαμβανομένης της προετοιμασίας ενός σχεδίου διαφυγής, αποκαλύπτοντάς το στον Κιμ την ώρα που πέφτει ο πρώτος πυροβολισμός.
Γενικότερα, το στρατηγικό δίλημμα που αντιμετωπίζει η Ουάσιγκτον σήμερα εκτείνεται πέρα από το σημερινό αδιέξοδο με την Βόρεια Κορέα: πώς να διατηρήσει ένα δίκτυο παγκόσμιων συμμαχιών, όταν τα πυρηνικά όπλα επιτρέπουν στους εχθρούς να ακυρώσουν την ανώτερη στρατιωτική δύναμη των Ηνωμένων Πολιτειών. Οι Αμερικανοί αξιωματούχοι συνήθιζαν να εκθειάζουν την ικανότητα των πυρηνικών όπλων να φέρνουν σε αδιέξοδο τους ισχυρούς εχθρούς. Τώρα, τα πράγματα έχον αντιστραφεί. Υπάρχει κάθε λόγος να πιστεύουμε ότι η Βόρεια Κορέα έχει υιοθετήσει την παλιά στρατηγική του ΝΑΤΟ. Καθώς το τρέχων αδιέξοδο είναι τρομακτικά ξεκάθαρο, η αποτροπή μιας κλιμάκωσης, ειδικά κατά την διάρκεια ενός συμβατικού πολέμου, δεν είναι μια ξεπερασμένη ανησυχία που ανήκει στον περασμένο αιώνα. Μπορεί να είναι το πιο δύσκολο στρατηγικό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι Ηνωμένες Πολιτείες για τις επόμενες δεκαετίες.
ΤΩΝ Keir A. Lieber και Daryl G. Press
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου