Αν και το γεγονός πως δε μπόρεσε να επιτευχθεί μια συμφωνία σχετικά με την πυρηνική κρίση στο Ιράν είναι αξιοθρήνητο, η επίτευξη μιας παράτασης της ενδιάμεσης συμφωνίας για επτά μήνες και η συνέχιση των συνομιλιών είναι το δεύτερο καλύτερο αποτέλεσμα. Το να δούμε τί μπορεί να συμβεί από τώρα μέχρι και τον Ιούλιο που θα καταστήσει την επίτευξη μιας συμφωνίας πιο πιθανή, δεν είναι εύκολο. Αλλά η τέχνη της διπλωματίας αφορά συχνά την εξασφάλιση χρόνου, επειδή τότε οι περιστάσεις μπορεί να αλλάξουν προς το καλύτερο. Εν τω μεταξύ, όσο οι κυρώσεις παραμένουν στη θέση τους και στο πρόγραμμα εμπλουτισμού ουρανίου του Ιράν εξακολουθούν να υπάρχουν περιορισμοί, όλες οι εμπλεκόμενες πλευρές εξυπηρετούνται καλύτερα απ΄ όσο θα τις εξυπηρετούσε το ενδεχόμενο οι διαπραγματευτές στη Βιέννη να τα παρατούσαν και να παραδεχόταν την αποτυχία τους.
Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός πως δε μπόρεσε να επιτευχθεί μια συμφωνία μέσα σε 12 μήνες για ένα θέμα που υφίσταται για πάνω από 12 χρόνια. Οι μακροχρόνιες διαπραγματεύσεις είναι συχνά ο κανόνας της διπλωματίας. Οι Ειρηνευτικές Συμφωνίες του Παρισιού για να τελειώσει ο Πόλεμος του Βιετνάμ χρειάστηκαν πέντε χρόνια για να ολοκληρωθούν. Οι συνομιλίες για τον Περιορισμό των Στρατηγικών Όπλων μεταξύ των ΗΠΑ και της Σοβιετικής Ένωσης χρειάστηκαν τρία χρόνια για να κλείσουν την πρώτη συμφωνία (SALT-Ι) και επτά χρόνια για να φθάσουν στο κλείσιμο της SALT-II. Το διάστημα των επτά μηνών για την επέκταση των διαπραγματεύσεων είναι μεγαλύτερο απ’ ό, τι είχαν προβλέψει σχεδόν όλοι, αλλά όσο περισσότερο, τόσο καλύτερα. Μια θετική έκβαση των συνομιλιών είναι ότι το Ιράν και οι Ηνωμένες Πολιτείες διαθέτουν πλέον έναν διαρκή δίαυλο επικοινωνίας, κάτι που τους έλειπε για το μεγαλύτερο μέρος των τελευταίων τριών δεκαετιών.
Το «Καμία συμφωνία είναι καλύτερη από μια κακή συμφωνία» ήταν το σύνθημα πολλών πλευρών, τόσο εκείνων που συμμετέχουν, όσο και εκείνων που παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις από το παρασκήνιο της γειτονιάς του Ιράν. Πολλοί από αυτούς μπορεί τώρα να νιώθουν μια κάποια ικανοποίηση με τη διάψευση της χειρότερης περίπτωσης. Ωστόσο, όπως υποστήριξε νωρίτερα αυτό το μήνα ο Ισραηλινός (απόστρατος) ταξίαρχος Shlomo Brom, το κλείσιμο μιας «κακής συμφωνίας» είναι αδύνατο, δεδομένων των εσωτερικών και εξωτερικών περιορισμών που έχουν επιβληθεί στον Πρόεδρο Obama και στις δεδηλωμένες πολιτικές του. Η σωστή στάση είναι η απογοήτευση από το γεγονός ότι δεν επετεύχθη μια καλή συμφωνία, σε συνδυασμό με την ανακούφιση πως οι διαπραγματευτές δεν τα παράτησαν.
Το κλείσιμο μιας συμφωνίας δεν ήταν δυνατό λόγω της θεμελιώδους διαφοράς που έχει εμποδίσει την εύρεση λύσης για τα τελευταία 12 χρόνια: οι μεγάλες δυνάμεις θέλουν να εμποδίσουν το Ιράν από το να έχει μια δίοδο προς την παραγωγή πυρηνικών όπλων και το Ιράν θέλει να διατηρήσει αυτή την επιλογή. Αυτό, φυσικά, δεν το λέει ευθέως. Το Ιράν επιμένει πως οι λόγοι του είναι η εξέλιξη της τεχνολογίας και της επιστήμης, η ανεξαρτησία από τους ξένους παρόχους καυσίμων και η εθνική του υπερηφάνεια. Αλλά ουδεμία από αυτές τις αιτιολογήσεις εξηγεί γιατί το Ιράν χρειάζεται να διαθέτει ικανότητα εμπλουτισμού σε βιομηχανική κλίμακα, όταν η Ρωσία έχει υποσχεθεί να παράσχει όλα τα καύσιμα για τον αντιδραστήρα του Μπουσέρ και για τυχόν μελλοντικούς αντιδραστήρες για όλη τη διάρκεια ζωής τους. Η απάντηση είναι το πυρηνικό hedging.
Καθώς αρχίζει η δαχτυλοδειξία, το Ιράν υποστηρίζει ότι οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους έχουν εγείρει παράλογες απαιτήσεις. Όμως, λαμβάνοντας υπόψη αυτά που ήθελε η Δύση κατά την έναρξη των συνομιλιών και αυτά με τα οποία είναι έτοιμη να συμβιβαστεί για τώρα, η λίστα των συμβιβασμών είναι εξαιρετική. Μετράω τουλάχιστον 12 Δυτικές παραχωρήσεις, καθεμία εκ των οποίων το Ιράν θα μπορούσε να διεκδικήσει ως νίκη του:
1. Δεν απαιτείται από το Ιράν η συμμόρφωση με τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ που δίνουν την εντολή αναστολής των ευαίσθητων πυρηνικών δραστηριοτήτων,
2. Μπορεί να συνεχίσει τον εμπλουτισμό ουρανίου για πάντα, γεγονός που μπορεί να ερμηνευθεί πως έχει ένα έμμεσο δικαίωμα να το πράττει,
3. Το Ιράν μπορεί να συνεχίσει την Ε & Α (έρευνα και ανάπτυξη) του όσον αφορά τον εμπλουτισμό,
4. Του επιτρέπεται να διατηρήσει περισσότερες συσκευές φυγοκέντρισης απ’ όσες χρειάζεται για την πραγματική ανάγκη του ανεφοδιασμού του Ερευνητικού Αντιδραστήρα της Τεχεράνης με καύσιμα,
5. Οι περιορισμοί στο πρόγραμμά του πιθανώς να διαρκέσουν μόλις δέκα χρόνια, το μισό χρονικό διάστημα από όσο είχε ζητηθεί στην αρχή,
6. Στο τέλος του καθιερωμένου μήκους της τελικής συμφωνίας, το Ιράν θα γίνει δεκτό όπως και κάθε άλλη χώρα που συμμετέχει στη Συνθήκη Μη Διάδοσης των Πυρηνικών Όπλων (NPT), χωρίς να έχει όρια στο μη στρατιωτικό πυρηνικό του πρόγραμμα,
7. Πριν επιτευχθεί μια συμφωνία, το Ιράν δε χρειάζεται να απαντήσει σε όλες τις ερωτήσεις του ΔΟΑΕ για τις υποτιθέμενες παρελθοντικές προσπάθειες εξοπλισμού με πυρηνικό υλικό,
8. Το Ιράν μπορεί να διατηρήσει τον ερευνητικό αντιδραστήρα του Αράκ και δε χρειάζεται να τον μετατρέψει σε αντιδραστήρα ελαφρού ύδατος,
9. Το Ιράν μπορεί να διατηρήσει την πυρηνική εγκατάσταση στο Fordow, η οποία θα λειτουργεί ως εγκατάσταση Ε & Α,
10. Δε χρειάζεται να στέλνει το εμπλουτισμένο ουράνιο έξω από τη χώρα,
11. Δε χρειάζεται να περιορίσει το πρόγραμμα πυραύλων του και,
12. Δε χρειάζεται να κλείσει και να αποσυναρμολογήσει όλες τις εγκαταστάσεις του.
Ελλείψει μιας συμφωνίας, οι περισσότερες από αυτές τις παραχωρήσεις δε μπορούν να κατοχυρωθούν. Το Ιράν θα συνεχίσει να λαμβάνει 700 εκατομμύρια δολάρια το μήνα από τους δεσμευμένους λογαριασμούς του, αλλά περισσότερα από 700 εκατομμύρια δολάρια από τις πωλήσεις πετρελαίου του θα εξακολουθούν να μένουν «παγωμένα» κάθε μήνα λόγω των συνεχιζόμενων κυρώσεων των ΗΠΑ. Όσο το πρόγραμμα εμπλουτισμού του Ιράν παραμένει περιορισμένο, αυτοί που ωφελούνται καθαρά από την παράταση είναι οι Δυτικές χώρες.
Του Mark Fitzpatrick
Μπορείτε να δείτε το κείμενο εδώ: http://www.iiss.org/en/politics%20and%20strategy/blogsections/2014-d2de/november-52fa/iran-nuclear-diplomacy-survives-to-fight-another-day-b500
ΑΠΟΔΟΣΗ:www.capital.gr
Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός πως δε μπόρεσε να επιτευχθεί μια συμφωνία μέσα σε 12 μήνες για ένα θέμα που υφίσταται για πάνω από 12 χρόνια. Οι μακροχρόνιες διαπραγματεύσεις είναι συχνά ο κανόνας της διπλωματίας. Οι Ειρηνευτικές Συμφωνίες του Παρισιού για να τελειώσει ο Πόλεμος του Βιετνάμ χρειάστηκαν πέντε χρόνια για να ολοκληρωθούν. Οι συνομιλίες για τον Περιορισμό των Στρατηγικών Όπλων μεταξύ των ΗΠΑ και της Σοβιετικής Ένωσης χρειάστηκαν τρία χρόνια για να κλείσουν την πρώτη συμφωνία (SALT-Ι) και επτά χρόνια για να φθάσουν στο κλείσιμο της SALT-II. Το διάστημα των επτά μηνών για την επέκταση των διαπραγματεύσεων είναι μεγαλύτερο απ’ ό, τι είχαν προβλέψει σχεδόν όλοι, αλλά όσο περισσότερο, τόσο καλύτερα. Μια θετική έκβαση των συνομιλιών είναι ότι το Ιράν και οι Ηνωμένες Πολιτείες διαθέτουν πλέον έναν διαρκή δίαυλο επικοινωνίας, κάτι που τους έλειπε για το μεγαλύτερο μέρος των τελευταίων τριών δεκαετιών.
Το «Καμία συμφωνία είναι καλύτερη από μια κακή συμφωνία» ήταν το σύνθημα πολλών πλευρών, τόσο εκείνων που συμμετέχουν, όσο και εκείνων που παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις από το παρασκήνιο της γειτονιάς του Ιράν. Πολλοί από αυτούς μπορεί τώρα να νιώθουν μια κάποια ικανοποίηση με τη διάψευση της χειρότερης περίπτωσης. Ωστόσο, όπως υποστήριξε νωρίτερα αυτό το μήνα ο Ισραηλινός (απόστρατος) ταξίαρχος Shlomo Brom, το κλείσιμο μιας «κακής συμφωνίας» είναι αδύνατο, δεδομένων των εσωτερικών και εξωτερικών περιορισμών που έχουν επιβληθεί στον Πρόεδρο Obama και στις δεδηλωμένες πολιτικές του. Η σωστή στάση είναι η απογοήτευση από το γεγονός ότι δεν επετεύχθη μια καλή συμφωνία, σε συνδυασμό με την ανακούφιση πως οι διαπραγματευτές δεν τα παράτησαν.
Το κλείσιμο μιας συμφωνίας δεν ήταν δυνατό λόγω της θεμελιώδους διαφοράς που έχει εμποδίσει την εύρεση λύσης για τα τελευταία 12 χρόνια: οι μεγάλες δυνάμεις θέλουν να εμποδίσουν το Ιράν από το να έχει μια δίοδο προς την παραγωγή πυρηνικών όπλων και το Ιράν θέλει να διατηρήσει αυτή την επιλογή. Αυτό, φυσικά, δεν το λέει ευθέως. Το Ιράν επιμένει πως οι λόγοι του είναι η εξέλιξη της τεχνολογίας και της επιστήμης, η ανεξαρτησία από τους ξένους παρόχους καυσίμων και η εθνική του υπερηφάνεια. Αλλά ουδεμία από αυτές τις αιτιολογήσεις εξηγεί γιατί το Ιράν χρειάζεται να διαθέτει ικανότητα εμπλουτισμού σε βιομηχανική κλίμακα, όταν η Ρωσία έχει υποσχεθεί να παράσχει όλα τα καύσιμα για τον αντιδραστήρα του Μπουσέρ και για τυχόν μελλοντικούς αντιδραστήρες για όλη τη διάρκεια ζωής τους. Η απάντηση είναι το πυρηνικό hedging.
Καθώς αρχίζει η δαχτυλοδειξία, το Ιράν υποστηρίζει ότι οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους έχουν εγείρει παράλογες απαιτήσεις. Όμως, λαμβάνοντας υπόψη αυτά που ήθελε η Δύση κατά την έναρξη των συνομιλιών και αυτά με τα οποία είναι έτοιμη να συμβιβαστεί για τώρα, η λίστα των συμβιβασμών είναι εξαιρετική. Μετράω τουλάχιστον 12 Δυτικές παραχωρήσεις, καθεμία εκ των οποίων το Ιράν θα μπορούσε να διεκδικήσει ως νίκη του:
1. Δεν απαιτείται από το Ιράν η συμμόρφωση με τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ που δίνουν την εντολή αναστολής των ευαίσθητων πυρηνικών δραστηριοτήτων,
2. Μπορεί να συνεχίσει τον εμπλουτισμό ουρανίου για πάντα, γεγονός που μπορεί να ερμηνευθεί πως έχει ένα έμμεσο δικαίωμα να το πράττει,
3. Το Ιράν μπορεί να συνεχίσει την Ε & Α (έρευνα και ανάπτυξη) του όσον αφορά τον εμπλουτισμό,
4. Του επιτρέπεται να διατηρήσει περισσότερες συσκευές φυγοκέντρισης απ’ όσες χρειάζεται για την πραγματική ανάγκη του ανεφοδιασμού του Ερευνητικού Αντιδραστήρα της Τεχεράνης με καύσιμα,
5. Οι περιορισμοί στο πρόγραμμά του πιθανώς να διαρκέσουν μόλις δέκα χρόνια, το μισό χρονικό διάστημα από όσο είχε ζητηθεί στην αρχή,
6. Στο τέλος του καθιερωμένου μήκους της τελικής συμφωνίας, το Ιράν θα γίνει δεκτό όπως και κάθε άλλη χώρα που συμμετέχει στη Συνθήκη Μη Διάδοσης των Πυρηνικών Όπλων (NPT), χωρίς να έχει όρια στο μη στρατιωτικό πυρηνικό του πρόγραμμα,
7. Πριν επιτευχθεί μια συμφωνία, το Ιράν δε χρειάζεται να απαντήσει σε όλες τις ερωτήσεις του ΔΟΑΕ για τις υποτιθέμενες παρελθοντικές προσπάθειες εξοπλισμού με πυρηνικό υλικό,
8. Το Ιράν μπορεί να διατηρήσει τον ερευνητικό αντιδραστήρα του Αράκ και δε χρειάζεται να τον μετατρέψει σε αντιδραστήρα ελαφρού ύδατος,
9. Το Ιράν μπορεί να διατηρήσει την πυρηνική εγκατάσταση στο Fordow, η οποία θα λειτουργεί ως εγκατάσταση Ε & Α,
10. Δε χρειάζεται να στέλνει το εμπλουτισμένο ουράνιο έξω από τη χώρα,
11. Δε χρειάζεται να περιορίσει το πρόγραμμα πυραύλων του και,
12. Δε χρειάζεται να κλείσει και να αποσυναρμολογήσει όλες τις εγκαταστάσεις του.
Ελλείψει μιας συμφωνίας, οι περισσότερες από αυτές τις παραχωρήσεις δε μπορούν να κατοχυρωθούν. Το Ιράν θα συνεχίσει να λαμβάνει 700 εκατομμύρια δολάρια το μήνα από τους δεσμευμένους λογαριασμούς του, αλλά περισσότερα από 700 εκατομμύρια δολάρια από τις πωλήσεις πετρελαίου του θα εξακολουθούν να μένουν «παγωμένα» κάθε μήνα λόγω των συνεχιζόμενων κυρώσεων των ΗΠΑ. Όσο το πρόγραμμα εμπλουτισμού του Ιράν παραμένει περιορισμένο, αυτοί που ωφελούνται καθαρά από την παράταση είναι οι Δυτικές χώρες.
Του Mark Fitzpatrick
Μπορείτε να δείτε το κείμενο εδώ: http://www.iiss.org/en/politics%20and%20strategy/blogsections/2014-d2de/november-52fa/iran-nuclear-diplomacy-survives-to-fight-another-day-b500
ΑΠΟΔΟΣΗ:www.capital.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου