Η υπόγεια μάχη των πάγων στην Ανταρκτική

ΑΚΡΩΤΗΡΙΟ ΛΕΓΚΟΥΠΙΛ, Ανταρκτική. Ατενίζοντας τον ορίζοντα του Νοτίου Ημισφαιρίου από το βορειότερο άκρο της Ανταρκτικής, ο παρατηρητής θα νομίσει δικαίως ότι ο εκτυφλωτικά λευκός πάγος εκτείνεται στο άπειρο.

• 

Πιγκουίνοι γκεντού ατενίζουν τον ωκεανό κοντά στον σταθμό Χίγκινς της χιλιανής επιστημονικής αποστολής, ένα από τα σημεία ραγδαίας τήξης των πάγων.

Αυτό που δεν μπορεί να διαπιστώσει κάποιος, όμως, διά γυμνού οφθαλμού είναι η πραγματική μάχη κάτω από την επιφάνεια, για την αναμόρφωση της ίδιας της Γης.

Τα νερά του Νότιου Παγωμένου Ωκεανού αποσαθρώνουν σταδιακά τον πάγο της ηπείρου. Καθώς οι πάγοι λιώνουν, το γλυκό νερό χύνεται στον ωκεανό με ρυθμό 130 δισεκατομμυρίων τόνων τον χρόνο την τελευταία δεκαετία, σύμφωνα με τους ακριβείς δορυφορικούς υπολογισμούς της NASA.

Ο όγκος αυτός αντιστοιχεί σε 356.000 ουρανοξύστες σαν το Εμπάιαρ Στέιτ, αρκετός πάγος για να γεμίσει 1,3 εκατομμύριο πισίνες ολυμπιακών διαστάσεων. Καθώς η τήξη των πάγων επιταχύνεται, η ροή των υδάτων αυτών στον ωκεανό θα μπορούσε να οδηγήσει σε αύξηση της στάθμης των υδάτων κατά 3 μέτρα σε όλο τον κόσμο, μέσα σε έναν ή δύο -το πολύ- αιώνες, μεταβάλλοντας οριστικά την ίδια τη μορφή των ακτών σε ολόκληρη τη Γη.

«Τμήματα της Ανταρκτικής λιώνουν τόσο γρήγορα, που η ήπειρος έχει καταστεί “σημείο μηδέν” της κλιματικής αλλαγής», λέει ο γεωφυσικός του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ Τζέρι Μιτρόβιτσα.

Στο ακρωτήριο Λεγκουπίλ της Ανταρκτικής, όπου οι πάγοι λιώνουν ταχύτερα από κάθε άλλο σημείο της ηπείρου, 49 δισ. τόνοι πάγου χάνονται κάθε χρόνο στα νερά της θάλασσας.

Ο Πίτερ Κόνβεϊ, μέλος της βρετανικής αποστολής στην Ανταρκτική, λέει: «Βρισκόμουν εδώ πριν από δέκα χρόνια. Αν συγκρίνουμε τι έβλεπα τότε με τι βλέπω σήμερα, η ανησυχία είναι επιβεβλημένη. Ο όγκος πάγου είναι εμφανώς μικρότερος, ενώ υπάρχουν βρύα στο έδαφος, κάτι εντελώς αδιανόητο τότε».

Παρότι ποσοστό 97% της Ανταρκτικής είναι ακόμη καλυμμένο με πάγο, ολόκληρες κοιλάδες έχουν ελευθερωθεί από την παγωμένη τους επίστρωση και οι παγετώνες υποχωρούν διαρκώς. Η βιολόγος Αντζέλικα Καζανόβα λέει ότι οι αλλαγές στο νησί Ρόμπερτ, ανοιχτά της βόρειας ακτής της Ανταρκτικής, από το 1995 είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακές, με φυτά να ανθίζουν το σύντομο καλοκαίρι και βράχους να εμφανίζονται κάτω από το χιόνι. «Το φαινόμενο δεν στερείται ενδιαφέροντος, καθώς η βλάστηση αντιδρά θετικά στην κλιματική αλλαγή.

Το δυστύχημα είναι ότι όλα αυτά αποδεικνύουν πέρα από κάθε αμφιβολία ότι οι παγετώνες της νήσου Ρόμπερτ υποχωρούν, χωρίς ελπίδες ανάκαμψής τους», λέει η δρ Καζανόβα.

Πριν από λίγα μόλις χρόνια, οι επιστήμονες εκτιμούσαν ότι η Ανταρκτική βρίσκεται σε ισορροπία, με τον πάγο σε αυτήν να έχει σταθεροποιηθεί. Τα τελευταία στοιχεία της NASA όμως διέψευσαν τους αισιόδοξους, αποδεικνύοντας ότι η τήξη των πάγων είναι ραγδαία και μη αναστρέψιμη. A.P.

Κίνδυνος αποκοπής παγόβουνου

Τον περασμένο μήνα, οι επιστήμονες παρατήρησαν, χάρη σε δορυφορικές φωτογραφίσεις, ότι η γιγάντια ρωγμή στην παγοκρηπίδα του ακρωτηρίου Λάρσεν C είχε διευρυνθεί κατά 20 χιλιόμετρα, σε λίγους μόλις μήνες.

Αν η ρωγμή συνεχίσει την πορεία της –όπως όλα δείχνουν–, το αποτέλεσμα θα είναι η αποκοπή τεράστιου παγόβουνου, στο μέγεθος μεγάλου ελληνικού νομού, όπως η Αιτωλοακαρνανία, με δεινές συνέπειες για το θαλάσσιο οικοσύστημα του Νότιου Παγωμένου Ωκεανού. Αν το σύνολο της παγοκρηπίδας της Δυτικής Ανταρκτικής συνεχίσει την τήξη του χωρίς διακοπή, όπως προβλέπουν πολλοί επιστήμονες, ο ανθρώπινος πολιτισμός δεν θα έχει χρόνο να προετοιμαστεί για δραματικές συνέπειες του φαινομένου. Στην περίπτωση αυτή, παραθαλάσσιες μεγαλουπόλεις, όπως η Νέα Υόρκη ή η κινεζική Γκουανγκζού, θα υποστούν ζημίες κόστους 1 τρισ. ευρώ το χρόνο από τις πλημμύρες.

Μόνο ένα κλιματικό φαινόμενο, όπως αυτό της «μικρής εποχής των παγετώνων» του πρόωρου Μεσαίωνα (10ος - 12ος μ.Χ. αιώνας), όταν η μέση θερμοκρασία της Γης σημείωσε πτώση, θα μπορούσε να προλάβει την εξέλιξη αυτή.

AP

ΠΗΓΗ: http://www.kathimerini.gr/805405/article/epikairothta/kosmos/h-ypogeia-maxh-twn-pagwn-sthn-antarktikh