Τετάρτη 15 Ιανουαρίου 2014

Σύνοδος Ρωσίας-ΕΕ: Ραντεβού χωρίς συναίσθημα

Ορισμένα γεγονότα μοιάζουν με τη σχέση με μια βαλίτσα που κανείς δεν θέλει να την κουβαλήσει, αλλά και δεν τολμά να την αφήσει κάτω. Η μεταφορά περιγράφει εύστοχα τη σύνοδο κορυφής Ρωσίας-ΕΕ, καθώς και τις συναντήσεις των G-8 και των G-20. Δεν προσπαθώ να πω ότι δεν υπάρχει ανάγκη για συνεχή διάλογο μεταξύ των δύο οντοτήτων των οποίων ο συνολικός όγκος συναλλαγών ανέρχεται σε 92 δισ. δολάρια. Υπάρχουν πολλά άλυτα και ακόμη και επίμαχα ζητήματα στις σχέσεις Ρωσίας-ΕΕ, η ενέργεια, το εμπόριο και το καθεστώς θεωρήσεων βίζας είναι απλώς μερικά από αυτά. Αλλά αφήστε τους ειδικούς και από τις δύο πλευρές να συζητήσουν τα θέματα αυτά στις μόνιμες επιτροπές τους. Γιατί στήνετε ένα πολιτικό τσίρκο με πολλές τυμπανοκρουσίες; Γιατί θα πρέπει οι Ευρωπαίοι και οι Ρώσοι ηγέτες να συναντώνται δύο φορές το χρόνο, να βλέπουν ο καθένας τη μάσκα του άλλου και για μια ακόμη φορά να συνειδητοποιούν ότι δεν μπορούν να καταλήξουν στην οποιαδήποτε συμφωνία, καταφέρνοντας, αντ’ αυτού, μόνον να ερεθίσουν ο ένας τον άλλον; Γιατί κάθε φορά πριν αρχίσει η επόμενη σύνοδος κορυφής, δηλαδή δύο φορές το χρόνο!, πρέπει να στύβουν το μυαλό τους για το ποια θα είναι τα θέματα της ημερήσιας διάταξης της συνόδου, προσπαθώντας να κρύψουν απ’ τον κόσμο πόσο χρόνο σπαταλούν; Τελικώς, κάθε πρόσφατη σύνοδος κορυφής έχει απλά μιμηθεί την παραγωγή απτών αποτελεσμάτων και η κάθε απομίμηση είναι χειρότερη από την προηγούμενη.



Οι σύνοδοι κορυφής Ρωσίας-ΕΕ είναι βασικά ένα απομεινάρι της δεκαετίας του 1990, όταν υπήρχε ακόμα ελπίδα για την ενσωμάτωση της Ρωσίας στο κανονιστικό πλαίσιο της Ευρώπης. Οι Βρυξέλλες και η Μόσχα έχουν συναντηθεί πολλές φορές, με σκοπό να επεξεργαστούν τους οδικούς χάρτες, για την ένταξη της Ρωσίας. Αλλά ενώ οι ελπίδες για την ενσωμάτωση της Ρωσίας στην Ευρώπη έχουν σβήσει προ πολλού, οι δύο γραφειοκρατικοί μηχανισμοί συνεχίζουν να δουλεύουν. Το μοντέλο Στρατηγικής Σύμπραξης εξαφανίστηκε ησύχως, την ίδια τύχη είχε η Σύμπραξη για τον Εκσυγχρονισμό, το σχέδιο της Γερμανίας, που δημιουργήθηκε ειδικά για την προεδρία Medvedev. Εν τω μεταξύ, οι σύνοδοι κορυφής εξακολουθούν να διεξάγονται και οι συμμετέχοντες βρίσκονται αντιμέτωποι με το ολοένα και δυσχερέστερο έργο να αποδείξουν την χρησιμότητά τους.


Τα πράγματα γίνονται ακόμη πιο δύσκολα σήμερα, μετά την διακήρυξη του νέου δόγματος του Κρεμλίνου να περιορίσει τη Δύση, ενώ, ταυτόχρονα προωθεί τις «παραδοσιακές αξίες» ως εναλλακτική λύση για τη σάπια φιλελεύθερη δημοκρατία. Εκτός αυτού, το Κρεμλίνο οικοδομεί το δικό του μοντέλο ενοποίησης, την Ευρασιατική Ένωση, η οποία θα είναι μια η εναλλακτική λύση για την Ευρώπη. Η Μόσχα έχει αποδείξει τις προθέσεις της με την χωρίς όρια πάλη για την Ουκρανία, απαιτώντας από το Κίεβο να αρνηθεί να υπογράψει τις Συμφωνίες Σύνδεσης με την ΕΕ. Ας αποδώσουμε τα του Κρεμλίνου, τω Κρεμλίνω. Αλλά οι Ευρωπαίοι ηγέτες εξακολουθούν να μην μπορούν να σταματήσουν το παιχνίδι της προσποίησης, κάνοντας ότι δεν υπάρχει διαμάχη με τη Ρωσία και ότι η Ουκρανία μπορεί να γίνει μέλος και στις δύο μορφές ενοποίησης. Αλλά δεν έδειξε, σαφώς, η Μόσχα ότι αυτό είναι λάθος;!

Το μόνο που καταφέρνει σε αυτό το πλαίσιο, η συνέχιση της παράδοσης των εξαμηνιαίων συνόδων κορυφής είναι να αποδεικνύει την αξιολύπητη κατάσταση της σχέσης.

Και ούτε καν αναφέρομαι στη σωρεία των επίμαχων ζητημάτων που υπάρχουν μεταξύ των δύο πλευρών. Ένα τέτοιο θέμα είναι το Τρίτο Ενεργειακό Πακέτο, το οποίο κατά την άποψη της Ευρώπης θα έπρεπε να ισχύει για την περίπτωση της Gazprom, αλλά η Μόσχα έχει διαφορετική άποψη. Ένα άλλο επίμαχο ζήτημα είναι το καθεστώς των θεωρήσεων. Η Μόσχα ήλπιζε ότι η συμφωνία για την απελευθέρωση των θεωρήσεων θα υπογραφόταν στην περσινή σύνοδο κορυφής στο Yekaterinburg, αλλά η ΕΕ αρνήθηκε. Έτσι, η σύνοδος κορυφής ήταν μια αποτυχία. Δεν υπάρχει κανένας λόγος να πιστεύουμε ότι η νέα σύνοδος κορυφής με κάποιο τρόπο θα είναι πιο επιτυχής.

Η σύνοδος κορυφής Ρωσίας-ΕΕ που έχει προγραμματιστεί για τον Ιανουάριο του 2014 είχε αρχικά προγραμματιστεί για τον Δεκέμβριο του 2013. Αλλά αναβλήθηκε για το επόμενο έτος, νομίζω, προς μεγάλη χαρά της ευρωπαϊκής ηγεσίας. Λες κι αυτό αλλάζει τίποτα! Ίσως να έγινε για να δώσει και στις δύο πλευρές την ευκαιρία να σκεφτούν πολύ προσεκτικά τα θέματα της ημερήσιας διάταξης, ώστε να μπορούν να δικαιολογήσουν την ανάγκη, για να «μεταφέρουν τη βαλίτσα». Και απλά για να επιβεβαιώσουν ότι δεν τους έχουν απομείνει άλλες πρωτοποριακές ιδέες, τα θέματα αυτής της διάσκεψης κορυφής θα πηγάζουν από την επιστήμη. Ακούγεται ως θέμα άξιο συζήτησης, έτσι δεν είναι; 440 ρωσικά ιδρύματα συμμετέχουν σε 264 συμφωνίες επιχορήγησης για τεχνολογική συνεργασία, συνολικού ύψους 60.000.000 ευρώ. Αλλά για κάποιο λόγο, η συνεργασία, μέχρι στιγμής, δεν έχει αποφέρει αποτελέσματα. Βασικά από πού θα έρθουν αυτά τα αποτελέσματα όταν η επιστήμη και η τεχνολογία στη Ρωσία είναι τόσο συρρικνωμένες που οι Ρώσοι επιστήμονες οδεύουν σταθερά προς την εξαφάνιση; Εκτός, φυσικά, αν εργάζονται για το στρατιωτικό-βιομηχανικό σύμπλεγμα. Και πώς μπορεί η Ευρώπη να βοηθήσει τη Ρωσία εάν το ρωσικό καθεστώς δεν ενδιαφέρεται για την επιστήμη; Το Κρεμλίνο έχει πρόσφατα οδηγήσει την Ρωσική Ακαδημία Επιστημών στον τάφο. Ούτε καν ο κομμουνισμός θα μπορούσε να το κάνει αυτό! Εκτός αυτού, όπως και σε άλλους τομείς συνεργασίας μεταξύ της Ρωσίας και της ΕΕ, οι κύριοι αποδέκτες των επιχορηγήσεων για την επιστήμη είναι ιδρύματα που συνδέονται με το κράτος. Ακριβώς αυτό το γεγονός καθιστά την επιστημονική συνεργασία μεταξύ της Ρωσίας και της ΕΕ μάταιη.

Φυσικά, οι αγωνιώδεις συζητήσεις για την ανταλλαγή των θεωρήσεων θα συνεχιστούν και κατά τη σύνοδο κορυφής. Σε κάποιο σημείο, η Μόσχα τρόμαξε την ΕΕ, προτείνοντας ταξίδια χωρίς βίζα μεταξύ Ρωσίας και χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Φαίνεται πως οι Ρώσοι θα πρέπει να είναι ευτυχείς που η κυβέρνηση τους θέλει να ταξιδεύουν ελεύθερα στην Ευρώπη. Αλλά ας μην βγάλουμε συμπεράσματα. Το Κρεμλίνο ζήτησε ταξίδια χωρίς βίζα, ενώ άρχισε τις προσπάθειές του να περιορίσει τη Δύση και ξεκίνησε την οικοδόμηση του δικού του μοντέλου ενοποίησης. Επιπλέον, το Κρεμλίνο ζητεί να αρθεί η υποχρέωση θεώρησης πρώτα για τους κατόχους των λεγόμενων υπηρεσιακών διαβατηρίων, δηλαδή για το δεύτερο κλιμάκιο της ρωσικής ελίτ. Το Κρεμλίνο θεωρεί ότι οι φοιτητές και οι εκπρόσωποι της κοινωνίας των πολιτών μπορούν να περιμένουν και δεν υπάρχουν εγγυήσεις ότι η κυβέρνηση θα επιμείνει τα ταξίδια χωρίς θεώρηση να ισχύσουν και γι αυτή την κατηγορία των Ρώσων πολιτών. Για ποιο λόγο; Θεός φυλάξοι μην φέρουν λοιμογόνα ιδεολογία από την Ευρώπη. Στην πραγματικότητα, ζητώντας από τις Βρυξέλλες ταξίδια χωρίς βίζα, αφού διακήρυξε ότι η Ρωσία είναι ένας άλλος πολιτισμός είναι, πράγματι, ένα παράδειγμα μιας πολύ πρωτότυπης σκέψης. Τέλος πάντων, δεν υπάρχει κανένας λόγος να πιστεύουμε ότι θα επιτευχθεί ένας συμβιβασμός σχετικά με το θέμα αυτό.

Προφανώς, στη σύνοδο κορυφής ουδείς θα αισθανθεί άνετα, ιδιαίτερα, μετά τη σύγκρουση για την Ουκρανία. Εκτός αν οι ηγέτες της ΕΕ ευγνωμονούν κρυφά τη Μόσχα για την σωτηρία τους από τους σχετικούς με την Ουκρανία πονοκεφάλους που θα τους έπιαναν αν ο Πρόεδρος Viktor Yanukovych είχε όντως υπογράψει τη συμφωνία .

Εν πάση περιπτώσει, μια άλλη σύνοδος κορυφής ΕΕ-Ρωσίας θα είναι ένα ακριβό θέαμα με ένα προκαθορισμένο φινάλε. Είναι καιρός να τελειώσει αυτή η ρουτίνα και να προχωρήσουμε σε διαπραγματεύσεις εμπειρογνωμόνων για συγκεκριμένα θέματα. Οι διαπραγματεύσεις αυτές θα είναι δύσκολες και δεν είναι πολύ πιθανόν να πετύχουν, λαμβάνοντας υπ όψιν τις διαφορές στην πορεία Ευρώπης και Ρωσίας. Ωστόσο, θα κοστίσει λιγότερο και θα μας απαλλάξει από αυτή την ταπεινωτική πράξη.
Της Lilia Shevtsova

Μπορείτε να δείτε το κείμενο εδώ:http://www.carnegie.ru/eurasiaoutlook/?fa=54180



ΑΠΟΔΟΣΗ:www.capital.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου