Καθώς τόσο οι Αμερικανοί και Ιρανοί στρατιωτικοί σύμβουλοι εργάζονται στο Ιράκ για να σταματήσουν τις δυνάμεις του Ισλαμικού Κράτους, η ανήσυχη συνύπαρξή τους υπογραμμίζει πόσο δύσκολο είναι να εκτονωθούν οι συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή. Για να υπάρχει οποιαδήποτε επίδραση, το Ιράν πρέπει να συμμετέχει ως εταίρος. Και αυτή η δέσμευση ξεκινάει με τους γείτονες της Τεχεράνης του Αραβικού Κόλπου.
Η αντιπάθεια μεταξύ κυρίως των Σιιτών του Ιράν και των γειτόνων της στα μεγάλα σουνιτικά κράτη του Κόλπου, έχουν ιστορία αιώνων. Οι εντάσεις τροφοδοτούνται τώρα από τις προκλητικές ενέργειες του Ιράν: εξοπλίζει τις δυνάμεις του Σύριου προέδρου Bashar al-Assad με όπλα, χρήματα και εκπαίδευση, χρηματοδοτεί οργανώσεις που ξεκινούν τρομοκρατικές επιθέσεις κατά μήκος της περιοχής, και αναμειγνύεται στις υποθέσεις της Υεμένης. Το Ιράν συνεχίζει επίσης να υπονομεύει τις αμερικανικές προσπάθειες για τη δημιουργία μιας σταθερής ιρακινής κυβέρνησης, παρά το ότι η Τεχεράνη εργάζεται εμμέσως με την Ουάσιγκτον για την καταπολέμηση του Ισλαμικού Κράτους.
Η συμφωνία για τα πυρηνικά μεταξύ του Ιράν και της Δύσης, που αναμένεται στο τέλος Ιουνίου, θα μπορούσε να αποτελέσει καταλύτη για την αντιμετωπίσει αυτών των προκλήσεων. Υπό αμερικανική ηγεσία, οι κύριες δυνάμεις του Κόλπου θα πρέπει να κάνουν μικρά, συγκεκριμένα βήματα για να σπρώξουν τα πράγματα προς τα εμπρός. Συζητήσεις “κάτω από το ραντάρ”, παρόμοιες με τις συνομιλίες ΗΠΑ-Ιράν στο Ομάν πριν από δύο χρόνια, είναι ένα πιθανό ενδεχόμενο. ΟΙ συνομιλίες στο περιθώριο μεγαλύτερων διπλωματικών συναντήσεων, είναι ένα άλλο ενδεχόμενο-και θα μπορούσε να ξεκινήσει στη διάρκεια του ετήσιου συνεδρίου Manama, όταν θα συγκληθεί συνάντηση όλων των χωρών της περιοχής του Κόλπου.
Ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών, Mohammad Javad Zarif, έχει επανειλημμένως δηλώσει ότι η Τεχεράνη θέλει συζητήσεις με τους γείτονές της στον Κόλπο για τη λήξη των συγκρούσεων στη Συρία και την Υεμένη. Η Federica Mogherini, η επικεφαλής Εξωτερικής Πολιτικής της ΕΕ, έχει επίσης καλέσει το Ιράν να παίξει έναν ρόλο σε μια πολιτική μετάβαση στη Συρία. Ωστόσο, οι Αραβικές χώρες του Κόλπου πιθανώς θα δυσκολευτούν να εμπιστευτούν το Ιράν μέχρι να επιδείξει καλές προθέσεις.
Μια μεγάλη ανησυχία των χωρών του Κόλπου για παράδειγμα, είναι πως ένα ατύχημα στον ιρανικό πυρηνικό αντιδραστήρα, θα μολύνει περιφερειακά, νερό και αέρα. Η αυξημένη διαφάνεια της νέας συμφωνίας θα πρέπει να το αντιμετωπίσει αυτό. Θα πρέπει επίσης να αφαιρέσει κάθε λόγο για το Ιράν να μην υπογράψει τη σύμβαση για την πυρηνική ασφάλεια, τη συνθήκη της ΙΕΑ το 1994. Είναι αδικαιολόγητο ότι το Ιράν θα πρέπει να είναι η μόνη χώρα εκτός της Σύμβασης που λειτουργεί ένα εργοστάσιο πυρηνικής ενέργειας.
ΤΟ Ιράν θα μπορούσε επίσης να επιδείξει καλή θέληση, προσκαλώντας τους γείτονές του σε κοινές αξιολογήσεις των πυρηνικών του εγκαταστάσεων. Η Τεχεράνη δήλωσε τον Φεβρουάριο ότι ήταν έτοιμη να θεσπίσει ένα περιφερειακό σύμφωνο ασφάλειας για την παρακολούθηση των πυρηνικών εγκαταστάσεων. Το πώς θα ρυθμιστούν αυτές οι επιθεωρήσεις, θα μπορούσε να είναι ένα παραγωγικό θέμα για τον περιφερειακό διάλογο.
Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα θα μπορούσαν να αποτελέσουν το πρότυπο του Ιράν για την πυρηνική διαφάνεια. Εκτός από την τήρηση όλων των κανόνων ασφάλειας για την ατομική ενέργεια και τη μη διάδοση, η εθνική έκθεση των Εμιράτων για την Σύγκλιση της Πυρηνικής Ασφάλειας, δείχνει ότι πληρούνται τα διεθνή σημεία αναφοράς.
Οι χώρες του Κόλπου που είναι περισσότερο ανήσυχες για τις ξένες εισβολές του Ιράν, είναι απαραίτητοι εταίροι για κάθε περιφερειακό διάλογο. Τα Εμιράτα, για παράδειγμα, έχουν εκφράσει ανησυχία καθώς προχωρούσαν οι συνομιλίες με το Ιράν, ωστόσο φιλοξενεί μια αρκετά μεγάλη ιρανική ομογένεια, με ισχυρούς εμπορικούς δεσμούς με το Ιράν.
Το ξεκαθάρισμα της Σαουδικής διαδοχής που κατέστησε τον πρώην πρέσβη στις ΗΠΑ, Adel al-Jubeir, το νέο υπουργό Εξωτερικών του Βασιλείου, να προσφέρει άλλη μία ευκαιρία για να εδραιωθεί μια εποικοδομητική προσέγγιση απέναντι στο Ιράν. Παρά τις τρέχουσες εντάσεις με την Ουάσιγκτον, η Σαουδική Αραβία παραμένει ένας σύμμαχος που αντιλαμβάνεται την ανάγκη να περιοριστεί το Ιράν μέσω της διπλωματίας και με μη στρατιωτικά μέσα, εκεί που είναι δυνατό.
Από την πλευρά τους οι ΗΠΑ πρέπει να συνεχίσουν να αποδεικνύουν ότι μια πυρηνική συμφωνία με το Ιράν δεν σημαίνει εγκατάλειψη των αραβικών κρατών του Κόλπου. Η Ουάσιγκτον πρέπει να αντιμετωπίσει τις επίμονες ανησυχίες ότι η πυρηνική συμφωνία θα επαναπροσδιορίσει μακροχρόνιες συνεργασίες και οι ΗΠΑ σταδιακά θα στραφούν εκτός των παραδοσιακών σουνιτών συμμάχων για να εστιάσουν στο Ιράν.
Είναι ζωτικής σημασίας η Ουάσιγκτον να καθιστά σαφές ότι ακόμη κι αν οι ΗΠΑ έχουν κοινά συμφέροντα με το Ιράν, έχει επίσης και μακροχρόνιες διαφορές που δεν είναι εύκολο να εξαλειφθούν. Η είδηση οτι ο Λευκός Οίκος σχεδιάζει να συζητήσει στη συνάντηση κορυφής του Camp David, διεύρυνση της αμυντικής συνεργασίας και της ανταλλαγής πληροφοριών με τα κράτη του Κόλπου, θα πρέπει να βοηθήσουν να καθησυχαστούν τουλάχιστον κάποιες από τις ανησυχίες.
Η συνάντηση του Camp DAvid πιθανότατα θα εστίαζε στην αραβική επιθυμία για διαβεβαιώσεις ασφάλειας και στρατιωτικό υλικό. Θα μπορούσαν επίσης να υπήρχαν ειλικρινείς συζητήσεις για τις ιρανικές προθέσεις στην περιοχή και πώς να αντιμετωπιστούν. Εγείροντας ζητήματα “ήπιας δύναμης”, όπως η πυρηνική ασφάλεια, είναι ένας τρόπος για την Ουάσιγκτον να βοηθήσει ώστε να φέρει το Ιράν και τις χώρες του Κόλπου μαζί στο τραπέζι.
του Mark Fitzpatrick
Το κείμενο αρχικά δημοσιεύθηκε στο Reuters
Μπορείτε να δείτε το κείμενο εδώ: https://www.iiss.org/en/expert%20commentary/blogsections/2015-23ef/may-df02/iran-and-its-arab-neighbors-must-talk-they-can-start-with-nuclear-safety-0544
ΑΠΟΔΟΣΗ: capital.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου