Διχογνωμία για τη διπλωματία του Ομπάμα

Υπάρχει κάτι στο οποίο οι δύο πλευρές της διαμάχης για τη συμφωνία με το Ιράν συμφωνούν: ο πρόεδρος Ομπάμα θα μείνει στην Ιστορία για την επίτευξή της. Η διαφωνία τους έγκειται στον τρόπο με τον οποίο ο πρόεδρος των ΗΠΑ θα μείνει στην Ιστορία. Ως ειρηνοποιός ή ως κατευναστής; Η επικέντρωση στη λεπτομέρεια υποδηλώνει μια μεγαλύτερου μεγέθους σύγκρουση οραμάτων μεταξύ της πίστης του Ομπάμα στη διπλωματία, την οποία θεωρεί τον πιο λογικό τρόπο να επιλυθούν οι διαφορές, και του βαθέος σκεπτικισμού των επικριτών του γύρω από τις διαπραγματεύσεις με έναν αντίπαλο που δεν εμπιστεύονται.

Για τον Αμερικανό πρόεδρο αυτή η περίοδος αφιερώθηκε στη διπλωματία. Η κόπωση από τις πολεμικές συρράξεις των τελευταίων ετών έχουν οδηγήσει σε μια προσπάθεια αξιοποίησης των οφελών από τα διαπραγματευτικά τραπέζια. Η πληθώρα διαπραγματεύσεων δίνει τη δυνατότητα στον Ομπάμα να αφήσει πίσω του επιτεύγματα στην εξωτερική πολιτική, η οποία διαφορετικά θα αποτελούσε μια σειρά από ένοπλες συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή.

Την ίδια στιγμή, υπάρχουν πολλά παραδείγματα διπλωματικών αποπειρών που απέτυχαν. Η συμφωνία του πρώην προέδρου Μπιλ Κλίντον για τον περιορισμό των πυρηνικών όπλων της Βορείου Κορέας κατέρρευσε όταν αποδείχθηκε ότι η Πιονγιάνγκ εξαπάτησε τους συνομιλητές της. Προσφάτως, η Ρωσία υπέγραψε όχι μία, αλλά δύο συμφωνίες με στόχο την ειρήνη στην Ουκρανία, αλλά η δεύτερη αναμένεται να ακυρωθεί όπως η πρώτη, καθώς η Δύση κατηγορεί ήδη τη Μόσχα για παραβίαση των όρων.

Οι επικριτές του Ομπάμα υποστηρίζουν ότι η αγάπη του για τη διπλωματία τον έχει οδηγήσει στο να παραμερίσει πολλές από τις προϋποθέσεις που είχε κάποτε θέσει για την υπογραφή μιας συμφωνίας με το Ιράν για το πυρηνικό πρόγραμμα. «Ο πρόεδρος αυτοαναιρείται – όλα όσα είπε ότι δεν θα κάνει βρίσκονται σε αυτή τη συμφωνία», σχολίασε μελετητής εθνικής ασφάλειας του Ινστιτούτου American Enterprise. Πρώην σύμβουλοι του πρώην προέδρου Μπους αναφέρουν ότι ο Ομπάμα έπρεπε να είχε αξιοποιήσει περισσότερο την αυξανόμενη πίεση στην ιρανική οικονομία για την προώθηση μιας καλύτερης συμφωνίας. Για την πρώην πρέσβη των ΗΠΑ στην Ε.Ε. κατά την προεδρία Μπους, Κρίστεν Σίλβερμπεργκ, ο Ομπάμα θυσιάζει μία δεκαετία κυρώσεων για μια συμφωνία που επιτρέπει στην Τεχεράνη τη διατήρηση μια τεράστια πυρηνική υποδομή. «Δεν πρόκειται για διπλωματία, αλλά για υποχώρηση», τονίζει η ίδια.

Πολλοί έχουν υποδείξει ότι οι επικριτές του Αμερικανού προέδρου δεν επιδεικνύουν ρεαλισμό αναμένοντας την επίτευξη μιας συμφωνίας δίχως συμβιβασμούς. Ανάμεσα σε αυτούς βρίσκεται και ο υφυπουργός Εξωτερικών της κυβέρνησης Μπους, Νίκολας Μπερνς. Ο Ομπάμα έχει υποστηρίξει ότι η μόνη εναλλακτική θα ήταν ο πόλεμος, εφόσον οι κυρώσεις δεν ήταν αρκετές για να εξαναγκάσουν το Ιράν να διακόψει το πυρηνικό πρόγραμμα. Οι επικριτές αποκάλεσαν τον ισχυρισμό του «έλλειψη φαντασίας» και προσπάθεια να κατηγορήσει τους αντιπάλους του για επιθυμία συνέχισης των πολέμων.

Κανείς, ωστόσο, δεν πρέπει να θεωρεί έκπληξη την προσέγγιση του προέδρου Ομπάμα, ο οποίος σε δημόσια συζήτηση για τους προεδρικούς υποψηφίους των Δημοκρατικών το 2007 είχε δηλώσει πως η εντύπωση ότι η άρνηση των ΗΠΑ να συνομιλούν με ορισμένες χώρες λειτουργεί ως τιμωρία είναι «γελοία». Αλλωστε, ο Αμερικανός πρόεδρος δεν επέλεξε να συνομιλήσει με τους ηγέτες αυτών των κρατών κατά τον πρώτο χρόνο της θητείας του, αλλά έξι χρόνια μετά. Ταυτόχρονα, έχει παραμείνει μακριά από άλλους. Αυτό που ξεχωρίζει τον Ομπάμα είναι η θέλησή του να δει την κατάσταση από την οπτική της άλλης πλευράς, όσο και εάν αυτό εξαγριώνει τους εγχώριους αντιπάλους του.

PETER BAKER / THE NEW YORK TIMES

ΠΗΓΗ: http://www.kathimerini.gr/824270/article/epikairothta/kosmos/dixognwmia-gia-th-diplwmatia-toy-ompama