Υποχώρηση της ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας το 2012

Η ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας έχει υποχωρήσει το 2012. Η ανάπτυξη μετά το 2009 ήταν απογοητευτική διότι η αναδουλειά που προέκυψε σαν αποτέλεσμα της μεγάλης ύφεσης εξακολουθεί να υπάρχει σε σημαντικό βαθμό. Με τόσο σημαντική παραγωγική δυναμικότητα να παραμένει αδρανής υπάρχει η ευκαιρία για δυναμική ανάπτυξη το 2013, όμως, μόνο αν οι κυβερνήσεις γίνουν αποτελεσματικότερες.

Κάθε οικονομία έχει τα δικά της, ιδιαίτερα, προβλήματα, ωστόσο η αποτυχία των πολιτικών είναι επαναλαμβανόμενη. Σε ορισμένες από τις μεγαλύτερες οικονομίες λαμβάνει σχεδόν την ίδια μορφή: Οι κυβερνήσεις δεν καταφέρουν να κάνουν τη δημοσιονομική πολιτική τους αποτελεσματική, δηλαδή να συνδυάσουν την επαρκή, βραχυπρόθεσμη, ενίσχυση της οικονομίας με αξιόπιστη μεσοπρόθεσμη πολιτική ελέγχου των δημοσίων οικονομικών. Η πρόωρη δημοσιονομική λιτότητα (ή ανεπαρκής ενίσχυση της οικονομίας αρχικά) περιορίζει την ανάπτυξη στις ΗΠΑ, την Ευρωπαϊκή Ενωση και την Ιαπωνία. Οι κυβερνήσεις έχουν παγιδευτεί σε αδικαιολόγητη λιτότητα διότι δεν μπορούν ή δεν θέλουν να δεσμευτούν ότι θα επιβάλλουν πολιτική λιτότητας αργότερα όταν οι οικονομίες θα είναι σε θέση να την αντέξουν καλύτερα. Προκειμένου να διατηρήσουν την εμπιστοσύνη των αγορών οι κυβερνήσεις είναι υπερβολικές όσον αφορά τη λιτότητα. Δέσμιες της έλλειψης αξιοπιστίας, οι κυβερνήσεις έχουν εξουσιοδοτήσει τις κεντρικές τράπεζες να εφαρμόσουν την πολιτική ενίσχυσης της οικονομίας. Στις ΗΠΑ η FED ανταποκρίθηκε με θαυμαστές καινοτομίες και το Δεκέμβριο δήλωσε ότι θα εξακολουθήσει την πολιτική επιθετικής νομισματικής πολιτικής μέχρι η ανεργία να υποχωρήσει στο 6,5% ή μέχρι ο πληθωρισμός να αυξηθεί στο 2,5%. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, ούσα ακόμη στην βρεφική ηλικία, έχει μικρότερο περιθώριο κινήσεων. Παρ’ όλα αυτά υποσχέθηκε να «κάνει ό,τι χρειαστεί» για να προφυλάξει το ευρώ και ξεκίνησε το δικό της πρόγραμμα νομισματικής χαλάρωσης. Η πιο συντηρητική Τράπεζα της Ιαπωνίας μέχρι σήμερα κωλυσιεργεί, με αποτέλεσμα την παρατεταμένη στασιμότητα της ιαπωνικής οικονομίας. Προκειμένου να πιέσει την ΤτΙ, ο νεοεκλεγείς πρωθυπουργός κ. Σίνζο Αμπε απείλησε σχεδόν ανοιχτά την ανεξαρτησία της τράπεζας.

Το πρόβλημα είναι ότι η νομισματική ενίσχυση της οικονομίας δεν είναι η πρώτη πολιτική επιλογή υπό τις παρούσες συνθήκες. Τ ονομαστικά επιτόκια δανεισμού δεν μπορούν να υποχωρήσουν κάτω από το μηδέν, εξ ου και η επιλογή της νομισματικής χαλάρωσης. Με τη δημοσιονομική πολιτική να μην λειτουργεί δεν αμφισβητούμε ότι η επιθετική νομισματική χαλάρωση είναι η σωστή επιλογή, ωστόσο θα ήταν πολύ καλύτερο να γίνει αποτελεσματικότερη η δημοσιονομική πολιτική. Η Ιαπωνία με δημόσιο χρέος πάνω από το 200% δεν έχει πολλά δημοσιονομικά περιθώρια κινήσεων. Οι ΗΠΑ και η Ευρώπη, όμως, έχουν το περιθώριο να διατηρήσουν ή να επεκτείνουν την βραχυπρόθεσμη δημοσιονομική ενίσχυση, εφόσον είναι σαφές ότι έχει συμφωνηθεί ένα δεσμευτικό σχέδιο για έλεγχο των δημοσίων οικονομικών μεσοπρόθεσμα. Αντιθέτως, και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού επικρατεί πλήρης σύγχυση σχετικά με τη δημοσιονομική πολιτική.

Στις ΗΠΑ η άρση του αδιεξόδου στο θέμα του δημοσιονομικού γκρεμού είναι μόνο το πρώτο, αν και ζωτικής σημασίας, βήμα. Δεν υπάρχει δικαιολογία για την δημοσιονομική παραλυσία της Ουάσιγκτον. Αντιθέτως, η χάραξη πολιτικής στην Ευρώπη είναι όντως δύσκολη. Εκεί η δημοσιονομική μεταρρύθμιση περιλαμβάνει θεσμικές αλλαγές. Προκειμένου ν’ αρθεί η απειλή της χρεοκοπίας για την Ιταλία και την Ισπανία- για την Ελλάδα είναι πλέον πολύ αργά- απαιτείται περαιτέρω εκχώρηση εθνικής κυριαρχίας προκειμένου να μετριαστούν οι δικαιολογημένες ανησυχίες της Γερμανίας και άλλων χωρών ότι θ’ αναγκάζονται να πληρώνουν μόνιμα την οικονομική ανηθικότητα των νοτίων. Ωστόσο σχεδόν κανένας στην Ενωση δεν θέλει να κάνει σήμερα το άλμα προς τις Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης, λιγότερο απ’ όλους η Γερμανία. Η Ευρώπη θα πρέπει να κάνει τα απολύτως απαραίτητα ώστε τα επιτόκια δανεισμού να είναι βιώσιμα, ενδεχομένως περιλαμβανομένων και δημοσιονομικών μεταφορών ή ευρωομολόγων υπό όρους. Επίσης, είναι καλό σημάδι ότι προωθείται το σχέδιο για κοινή τραπεζική εποπτεία, ωστόσο εξακολουθεί να λείπει ένα πανευρωπαϊκό σύστημα εγγυήσεων καταθέσεων και ένα κοινό σύστημα εκκαθάρισης τραπεζών.

Bloomberg

ΠΗΓΗ: www.kathimerini.gr