Η εμφάνιση των νέων τεχνολογιών ενέργειας – της εκμετάλλευσης του σχιστολιθικού φυσικού αερίου και πετρελαίου – μπορεί να έχει σημαντική επίδραση στις διεθνείς σχέσεις. Οι μεγάλοι παγκόσμιοι παίκτες, οι οποίοι μέχρι σήμερα εξαρτιούνται από την εισαγόμενη ενέργεια, πολύ πιθανό μετά από κάποιο χρονικό διάστημα να γίνουν οι ίδιοι εξαγωγείς.
Αυτή η κατάσταση, εάν όντος προκύψει (και μιλάμε για μακρινές μελλοντικές προοπτικές εκμετάλλευσης των σχιστολιθικών πόρων, οι οποίες δεν είναι προφανείς), θέτει σοβαρές ερωτήσεις και προς τη Ρωσία, η οποία αποτελεί τον πρώτο εξαγωγέα ενέργειας στη παγκόσμια αγορά. Η Μόσχα αναπόφευκτα θα πρέπει να προσαρμόσει την εσωτερική και την εξωτερική της πολιτική.
Κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί δέκα χρόνια πριν, πως οι Ηνωμένες Πολιτείες θα γίνουν ένας μεγάλος παραγωγός φυσικού αερίου και πως η ποσότητα της εξόρυξής του θα ξεπεράσει την Ρωσία, η οποία προηγούμενος βρισκόταν στην πρώτη θέση. Τώρα πια αυτό έχει γίνει γεγονός. Η εκμετάλλευση του σχιστολιθικού αερίου έχει ξεκινήσει σε πολλές χώρες του κόσμου, συμπεριλαμβανομένων και της Πολωνίας, της Ουκρανίας, της Αυστραλίας, της Μεγάλης Βρετανίας και της Κίνας. Σύμφωνα με τα ΜΜΕ, το Ηνωμένο Βασίλειο μέχρι το 2032 θα εξασφαλίζει από το σχιστολιθικό αέριο το ένα τέταρτο των αναγκών του σε αυτό το είδος καυσίμων.
Επίσης έχουν εμφανιστεί οι τεχνολογίες, οι οποίες επιτρέπουν την εξόρυξη του σχιστολιθικού πετρελαίου. Για παράδειγμα, σύμφωνα με τις υπάρχουσες πληροφορίες, η Ιαπωνία έχει σοβαρές προσδοκίες για αυτό. Η εταιρεία Japan Petroleum Exploration κατάφερε να παράγει υγρά σχιστολιθικά καύσιμα, γεγονός το οποίο μπορεί να αποτελέσει λύση του προβλήματος της οξείας έλλειψης ενέργειας σε αυτήν την χώρα, το οποίο συνδέεται επίσης με την μελλοντική άρνηση της χρήσης της πυρηνικής ενέργειας από το Τόκυο.
Η σχιστολιθική επανάσταση, εάν συμβεί, θα έχει σημαντική επίδραση στις διεθνείς σχέσεις. Ας εξετάσουμε ένα καθαρά θεωρητικό σενάριο, το οποίο δεν έχει ακόμη καμία σχέση με την πραγματικότητα. Οι ΗΠΑ, οι χώρες της Δυτικής Ευρώπης και η Κίνα σταματούν τις εισαγωγές του πετρελαίου και του φυσικού αερίου, ή τουλάχιστον τις μειώνουν απότομα. Σε αυτή την περίπτωση στο στρατόπεδο των θυμάτων μπορούμε σίγουρα να κατατάξουμε τις πετρελαϊκές μοναρχίες του Περσικού Κόλπου. Η ζήτηση του κύριου προϊόντος που παράγουν θα πέσει απότομα και θα αναγκαστούν να μειώσουν σημαντικά τις γεωπολιτικές τους φιλοδοξίες.
Επίσης θα μειωθεί το ενδιαφέρον των ΗΠΑ προς την Κεντρική Ασία. Πιθανόν να σταματήσουν τα έργα κατασκευής αγωγών που παρακάμπτουν την Ρωσία. Θα παραμείνουν αβέβαιες οι προοπτικές της εκμετάλλευσης των κοιτασμάτων στη Κασπία θάλασσα. Μπορεί, αντί των προσπαθειών να αποκτήσει πρόσβαση προς τις πηγές ενέργειας που βρίσκονται στο εξωτερικό, η Ουάσιγκτον να επικεντρώσει τις προσπάθειές της σε άλλες κατευθύνσεις. Για παράδειγμα να αποκαταστήσει την θέση της στη Λατινική Αμερική, η οποία τα τελευταία χρόνια έχει αποδυναμωθεί σημαντικά.
Όσον αφορά τη Κίνα, η οποία επίσης προγραμματίζει την εκμετάλλευση του σχιστολιθικού φυσικού αερίου και πετρελαίου στο έδαφός της, υπάρχει μια μεγάλη πιθανότητα πως σε αυτή την περίπτωση και αυτή να χάσει το ενδιαφέρον της προς την περιοχή της Κεντρικής Ασίας. Δεν θα έχει νόημα η ενεργή κινέζικη επέκταση στην Αφρική και θα μειωθεί η εξάρτηση του Πεκίνου από τις προμήθειες πετρελαίου από τον Περσικό Κόλπο.
Με μια πρώτη ματιά, στην περίπτωση που οι σχιστολιθικές τεχνολογίες αποδώσουν καρπούς, η Ρωσία να βρεθεί στο στρατόπεδο των ηττημένων. Όμως δεν έχουν ακριβώς έτσι τα πράγματα. Κατ’ αρχήν, σε αντίθεση με τις κλασσικές πετρελαιοκρατίες όπως την Σαουδική Αραβία, η Ρωσία διαθέτει περισσότερο διαφοροποιημένη οικονομία. Φυσικά, εξαρτάται πολύ από τα έσοδα από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, όμως η μείωσή τους θα συμβάλει σημαντικά στην οικονομική διαφοροποίηση.
Θα πρέπει να τονιστεί, πως τα αναφερθέντα σενάρια είναι απλώς κάποιες υποθέσεις, οι οποίες μπορεί να υλοποιηθούν, αλλά μπορεί και να παραμείνουν στο χαρτί. Μόνο μετά από επτά-δέκα χρόνια θα μπορεί να γίνει κατανοητό, πως θα επιδράσουν τα σχιστολιθικά ορυκτά στις διεθνείς σχέσεις. Και ίσως και μετά από περισσότερα χρόνια. Όμως πρέπει να αρχίσουμε από σήμερα να σκεφτόμαστε σχετικά με αυτό το ζήτημα.
ΤΟΥ Αλεξέι Πιλκό
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου