Ο Γερμανός φιλόσοφος Γ. Χάμπερμας υπενθύμισε ότι ο ενθουσιασμός που έτρεφε παραδοσιακά η Γερμανία για την ΕΕ δεν είναι κάτι τυχαίο, αλλά πηγάζει από τις προσπάθειες που κατέβαλε μετά τη ναζιστική περίοδο για να αποκαταστήσει την εικόνα της διεθνώς
Αυτό που οι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες... ψελλίζουν τόσον καιρό και που η Ουάσιγκτον προσπαθεί να πει με οικονομικούς όρους, ακούστηκε με τον πιο σαφή και κατηγορηματικό τρόπο από το στόμα ενός Γερμανού, και δη ενός από τους σημαντικότερους πολιτικούς διανοητές της Ευρώπης, του φιλοσόφου Γιούργκεν Χάμπερμας: ότι δηλαδή η γερμανική ηγεμονία αυτήν τη στιγμή στην Ευρωπαϊκή Ενωση όχι μόνο «ξυπνά φαντάσματα της Ιστορίας», αλλά ότι απειλεί να «οδηγήσει σε καταστροφή». Κατηγόρησε, δε, ευθέως τη γερμανική κυβέρνηση ότι έχει ως μοναδικό γνώμονα την εθνική οπτική γωνία της, γεγονός που θα οδηγήσει στην επιδείνωση της ανισορροπίας στους κόλπους της Ευρωζώνης.
Μιλώντας στο Πανεπιστήμιο της Λουβέν στο Βέλγιο, ο Χάμπερμας αναφέρθηκε για πρώτη φορά στην ευρωπαϊκή κρίση και επέκρινε τους χειρισμούς του Βερολίνου ζητώντας να αναθεωρήσει την επιμονή του στη δημοσιονομική πειθαρχία, τη συρρίκνωση του κράτους πρόνοιας, και να στραφεί σε μια πολιτική αλληλεγγύης, με τις ευθύνες να αναλαμβάνονται από κοινού από το σύνολο της Ευρωζώνης με την έκδοση του ευρωομολόγου.
«Ο ηγετικός ρόλος που έλαχε σήμερα στη Γερμανία δεν ξυπνά απλώς τα φαντάσματα της Ιστορίας, αλλά μας βάζει σε πειρασμό να ακολουθήσουμε μια μονομερή, εθνική πορεία ή ακόμη και να υποκύψουμε στη φαντασίωση ισχύος μιας γερμανικής Ευρώπης», είπε ο Χάμπερμας, θίγοντας ένα ζήτημα που είναι φλέγον αυτήν τη στιγμή στη Γηραιά Ηπειρο. «Εμείς οι Γερμανοί οφείλουμε να έχουμε διδαχθεί από τις καταστροφές του πρώτου μισού του 20ού αιώνα ότι η οριστική αποφυγή του διλήμματος ενός ημι-ηγεμονικού στάτους, το οποίο σπανίως μπορεί να διατηρηθεί χωρίς να διολισθήσει σε συγκρούσεις, είναι προς το εθνικό μας συμφέρον».
Ταυτόχρονα, ο Γερμανός φιλόσοφος απευθύνθηκε στους Γερμανούς και τους υπενθύμισε τι ακριβώς σημαίνει για εκείνους η Ευρώπη. Υπενθύμισε ότι ο ενθουσιασμός που έτρεφε παραδοσιακά η Γερμανία για την ΕΕ δεν είναι κάτι τυχαίο, αλλά πηγάζει από τις προσπάθειες που κατέβαλε μετά τη ναζιστική περίοδο για να αποκαταστήσει την εικόνα της διεθνώς. Τις προσπάθειες να συμφιλιωθεί με τη Γαλλία, την ενοποίηση της Ευρώπης, την οποία ενθάρρυναν οι ΗΠΑ μέχρι το τέλος του Ψυχρού Πολέμου.
«Για πρώτη φορά ο γερμανικός λαός έχει τη δυνατότητα να αναπτύξει μια φιλελεύθερη αυτοσυνείδηση», είπε ο Χάμπερμας, που πρόσθεσε όμως ότι η «συγκεκριμένη επώδυνη μεταμόρφωση της πολιτικής νοοτροπίας δεν μπορεί να θεωρείται δεδομένη», συμπληρώνοντας ότι «η Γερμανία δεν έχει απλώς συμφέρον, αλλά ηθική ευθύνη να ακολουθήσει μια πολιτική αλληλεγγύης».
Για τον 83χρονο καθηγητή Κοινωνιολογίας και Φιλοσοφίας, το βασικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει τα τελευταία χρόνια -που βλέπουμε την πολιτική να τρέχει ασθμαίνουσα πίσω από τις αγορές- δεν είναι χωρίς συνέπειες και μάλιστα αποτελεί ίσως τον μεγαλύτερο κίνδυνο για την Ευρώπη.
«Η αναβολή της δημοκρατίας είναι πολύ επικίνδυνη κίνηση», είπε ο Χάμπερμας και κάλεσε τους Ευρωπαίους σε «μια προσπάθεια συνεργασίας μέσα από μια κοινή πολιτική προοπτική, με στόχο την ανάπτυξη και την ανταγωνιστικότητα στο σύνολο της Ευρωζώνης».
Ακόμη περιέγραψε πολύ απλά το έλλειμμα δημοκρατίας στην ΕΕ, λέγοντας ότι η απάντηση στην κρίση στηρίχτηκε «σε μια τεχνοκρατία χωρίς δημοκρατικές ρίζες», που έφερε την Ευρώπη στο δίλημμα μεταξύ «της αναγκαίας οικονομικής πολιτικής για τη διάσωση του ευρώ από τη μια και των πολιτικών βημάτων για ενοποίηση από την άλλη».
Ζήτησε ακόμη να μετατραπεί η ΕΕ σε «υπερεθνική δημοκρατία» και η Ευρωζώνη «σε πλήρως λειτουργική ένωση».
Η ΔΡΑΣΗ ΤΟΥ
Από τους κορυφαίους εν ζωή διανοητές
Από τους κορυφαίους εν ζωή διανοητές
Ο Γιούργκεν Χάμπερμας είναι από τους λαμπρότερους εν ζωή διανοητές, που συνέβαλε πολύ με τις καίριες παρεμβάσεις του στη διαμόρφωση της Γερμανίας τα τελευταία 50 χρόνια. Αν και φοίτησε και δίδαξε στο Πανεπιστήμιο της Φρανκφούρτης, ο Χάμπερμας αποστασιοποιήθηκε από τη λεγόμενη «παραδοσιακή Σχολή της Φρανκφούρτης» και συντάχθηκε με τη νεομαρξιστική «πτέρυγά» της.
Παραδέχτηκε ότι ο Διαφωτισμός είναι ένα ανεκπλήρωτο πρόταγμα, ωστόσο επιχειρηματολόγησε υπέρ της διόρθωσης και της συμπλήρωσής του και κατά της απόρριψής του. Ακόμη, κατάφερε να «παντρέψει» τη γερμανική φιλοσοφική σκέψη του Καντ, του Σέλινγκ, του Χέγκελ με τη μαρξιστική παράδοση, τις κοινωνιολογικές θεωρίες του Μαξ Βέμπερ, την εξελικτική ψυχολογία του Πιαζέ και τον αμερικανικό πραγματισμό.
Στοχασμοί
Οι πολιτικοί του στοχασμοί έχουν ως επίκεντρο την αισιοδοξία του ότι το μέλλον θα φέρει μία νέου είδους «κοινότητα» που μεταβαίνει από το κράτος-έθνος σε ένα άλλο, που βασίζεται σε ίσα δικαιώματα και υποχρεώσεις νομικά κατοχυρωμένων πολιτών. Αυτή η «διαλογική θεωρία της δημοκρατίας» προϋποθέτει μια πολιτική κοινότητα που θα μπορεί συλλογικά να επιβάλει την πολιτική της βούληση και να την εφαρμόσει ως πολιτική στο επίπεδο του «νομοθετικού συστήματος».
Οι πολιτικοί του στοχασμοί έχουν ως επίκεντρο την αισιοδοξία του ότι το μέλλον θα φέρει μία νέου είδους «κοινότητα» που μεταβαίνει από το κράτος-έθνος σε ένα άλλο, που βασίζεται σε ίσα δικαιώματα και υποχρεώσεις νομικά κατοχυρωμένων πολιτών. Αυτή η «διαλογική θεωρία της δημοκρατίας» προϋποθέτει μια πολιτική κοινότητα που θα μπορεί συλλογικά να επιβάλει την πολιτική της βούληση και να την εφαρμόσει ως πολιτική στο επίπεδο του «νομοθετικού συστήματος».
Η κοινωνική του θεωρία προωθεί τους στόχους για την απελευθέρωση του ανθρώπου, ενώ διατηρεί ένα αποκλειστικά οικουμενικό ηθικό πλαίσιο. Αυτό το πλαίσιο βασίζεται στο επιχείρημα που αποκαλείται οικουμενικός πραγματισμός - ότι δηλαδή όλες οι πράξεις λόγου ενέχουν τον σκοπό της αμοιβαίας κατανόησης και ότι τα ανθρώπινα όντα κατέχουν αυτήν την επικοινωνιακή ικανότητα να επιτυγχάνεται αυτού του είδους η κατανόηση.
Ο πατέρας του ήταν οπαδός των ναζί, και μεγάλωσε σε πολύ αυστηρό προτεσταντικό περίγυρο.
ΜΑΡΙΑ ΑΔΑΜΙΔΟΥ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου