Σήμερα, κράτη μέλη της ΕΕ, καθώς και η EEAS, η διπλωματική υπηρεσία της ΕΕ περιμένουν από τη Λευκορωσία να απελευθερώσει και να αποκαταστήσει όλους τους πολιτικούς της κρατούμενους, αλλά αν και πολλά κράτη μέλη της ΕΕ και πολλοί αξιωματούχοι της EEAS λένε ότι επί του παρόντος έχουν εννέα τέτοιους ανθρώπους στον κατάλογό τους, ουδείς μπορεί να βρει έστω και μιαν αναφορά στον ακριβή αριθμός των πολιτικών κρατουμένων σε οποιοδήποτε από τα πιο πρόσφατα έγγραφα της ΕΕ που σχετίζονται με τη Λευκορωσία. Μία από τις παλαιότερες ΜΚΟ της Λευκορωσίας που ασχολούνται με τα ανθρώπινα δικαιώματα, η Viasna, απαριθμεί 11 τέτοιους ανθρώπους, έναν αριθμό που πολλά μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου υιοθέτησαν επίσης και χρησιμοποίησαν στις παρεμβάσεις τους.
Η διαφορά οφείλεται στο γεγονός ότι οι δράσεις των δύο από τους 11 κρατούμενους «περιέχουν χαρακτηριστικά μιας αξιόποινης πράξης», γεγονός το οποίο συνήθως σημαίνει ότι αυτοί οι άνθρωποι δεν μπορούν να θεωρηθούν πολιτικοί κρατούμενοι, εξ ου και ο αποκλεισμός τους από τα κράτη μέλη της ΕΕ και από την λίστα της EEAS (δείτε την πλήρη αιτιολογία για την ένταξή τους στον κατάλογο της Viasna εδώ). Το πρόβλημα με τους αριθμούς δε σταματά εδώ. Η Διεθνής Αμνηστία δημοσίευσε πρόσφατα την ετήσιά της έκθεση σχετικά με την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Λευκορωσία, η οποία αναφέρει τους πέντε κρατούμενους συνείδησης της χώρας. Ένας παρόμοιος αριθμός αναφέρεται στην έκθεση του Ειδικού Εισηγητή του Συμβουλίου των Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα σχετικά με τη Λευκορωσία (αναφέρει τα ονόματα των επτά πολιτικών κρατουμένων, δύο εκ των οποίων έχουν απελευθερωθεί από τη δημοσίευση της έκθεσης). Σε μια ακόμη λίστα, το ειδησεογραφικό πόρταλ της Λευκορωσίας Charter97 αναφέρει 13 πολιτικούς κρατούμενους.
Η διαφορά στον αριθμό των πολιτικών κρατουμένων δε προκαλεί μόνο σύγχυση, θα μπορούσε επίσης να γίνει ένα πρακτικό πρόβλημα για τους Ευρωπαίους φορείς χάραξης πολιτικής. Ας φανταστούμε μια καθαρά θεωρητική κατάσταση: την επόμενη εβδομάδα, ο Aliaksantr Lukashenk aκαλεί την επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ Cathrine Ashton και την ρωτάει πόσους πολιτικούς κρατουμένους θα πρέπει να απελευθερώσει με στόχο την επανέναρξη του πολιτικού διαλόγου με τις Βρυξέλλες. Η Catherine Ashton θα μπορούσε ν’ απαντήσει ότι το Μινσκ πρέπει να απελευθερώσει και να αποκαταστήσει και τα εννέα άτομα που η λίστα των κρατών μελών της ΕΕ αναφέρει ως πολιτικούς κρατούμενους. Αλλά θα αποδεχόταν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, που ισχυρίζεται ότι υπάρχουν έντεκα τέτοιοι άνθρωποι, μετέπειτα προσέγγιση μεταξύ Μινσκ και Βρυξελλών, ακόμη και αν οι δύο αυτοί άνθρωποι παραμείνουν στη φυλακή; Ποια θα ήταν η αντίδραση της ΜΚΟ της Λευκορωσίας για τα ανθρώπινα δικαιώματα; Και πώς πρέπει να δράσει η ΕΕ, αν το Μινσκ απελευθερώσει τα πέντε άτομα που χαρακτηρίζονται ως κρατούμενοι συνείδησης στην έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας και κρατήσει τους υπόλοιπους στη φυλακή, αλλά ισχυρίζεται ότι όλοι οι «διεθνώς αναγνωρισμένοι» κρατούμενοι έχουν απελευθερωθεί;
Ακόμη κι αν απελευθερωθούν σύντομα όλοι οι πολιτικοί κρατούμενοι, θα αποτελούσε αυτό από μόνο του επαρκή λόγο για την ΕΕ να ξαναρχίσει την επικοινωνία εκ νέου με την κυβέρνηση της Λευκορωσίας, ή θα πρέπει όσοι απελευθερώθηκαν να αποκατασταθούν κιόλας; Προηγουμένως, η ΕΕ είχε ξεκινήσει εκ νέου διάλογο με το Μινσκ μετά την απελευθέρωση πολιτικών κρατουμένων, παρά το γεγονός ότι ουδείς εξ αυτών αποκαταστάθηκε. Ωστόσο, αν τα προηγούμενα βήματα της ΕΕ μπορούν να χρησιμεύσουν ως κάποιου είδους προσχέδιο για τα μέτρα που θα μπορούσαν οι Βρυξέλλες να λάβουν στο μέλλον, γιατί εξακολουθεί να επιμένει σχετικά με την αποκατάσταση των κρατουμένων ούτως ή άλλως; Και τί θα σημαίνει αυτό για τους πολιτικούς κρατούμενους που αφέθηκαν ελεύθεροι επειδή είχαν ζητήσει επιείκεια; Πώς μπορούν να αποκατασταθούν, όταν, με το που υπέγραψαν την αίτηση, παραδέχτηκαν εκ των πραγμάτων πως διέπραξαν το έγκλημα για το οποίο φυλακίστηκαν (τέτοιου είδους αιτήσεις συνήθως υπογράφονται από τους κρατούμενους αφού υποστούν μεγάλες σωματικές και ψυχολογικές πιέσεις);
Αν και υπάρχουν κάποιοι μεταξύ της κυβέρνησης της Λευκορωσίας που θα μπορούσε να είναι πιο ανοιχτοί στην απελευθέρωση των πολιτικών κρατουμένων, είναι απίθανο να ληφθούν τέτοια μέτρα από το Μινσκ στο άμεσο μέλλον, τα τελευταία δύο χρόνια δείχνουν ότι το καθεστώς είναι διατεθειμένο να απελευθερώσει όσους ζητούν επιείκεια, παραδεχόμενοι έτσι επίσημα την ενοχή τους. Η επιμονή της ΕΕ για την αποκατάσταση όλων των κρατουμένων μεγιστοποιεί περαιτέρω τις απαιτήσεις που δημιουργούνται για τις αρχές του Μινσκ, παρά το γεγονός ότι, αν η ιστορία θα μπορούσε να είναι οδηγός μας, οι Ευρωπαίοι φαίνονται έτοιμοι να ξεκινήσουν επαφές με τη Λευκορωσία, ακόμη και αν αυτοί που απελευθερώθηκαν δεν έχουν αποκατασταθεί πλήρως. Παρά το γεγονός ότι η ΕΕ έχει δίκιο να εξακολουθεί να ασκεί πίεση στις αρχές της Λευκορωσίας, διευκρινίζοντας ακριβώς πόσους πολιτικούς κρατουμένους περιμένει από το Μινσκ να απελευθερώσει και τί θα συνεπάγεται η αποκατάστασή τους θα βοηθούσε αν είναι να καταλήξει ο τωρινός «διάλογος των κωφών» σε κάτι πιο καρποφόρο.
Μια μικρή υποσημείωση: σύμφωνα με μια έκθεση που εκπονήθηκε από τον εισηγητή του Συμβουλίου της Ευρώπης για τους πολιτικούς κρατούμενους, Christoph Strasser, νωρίτερα αυτό το χρόνο, υπάρχουν τουλάχιστον 50 πολιτικοί κρατούμενοι στο Αζερμπαϊτζάν. Δυστυχώς, η έκθεση δεν εγκρίθηκε από το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης ως ένα επίσημο έγγραφο, κυρίως χάρη στην εντατική άσκηση πιέσεων από το Μπακού. Όμως, παρά τον τεράστιο αριθμό των πολιτικών κρατουμένων στο Αζερμπαϊτζάν, ουδείς συζητά σοβαρά τη δυνατότητα να μην καλέσουν τον πρόεδρο της χώρας να έρθει στο Βίλνιους το Νοέμβριο. Αυτό δεν υπονοεί ότι η δεινή θέση των πολιτικών κρατουμένων της Λευκορωσίας θα πρέπει να αγνοηθεί σε βάρος της έναρξης του πολιτικού διαλόγου με τις αρχές του Μινσκ. Αλλά αυτό θέτει υπό αμφισβήτηση τη συνοχή των κινήτρων και των στόχων της ΕΕ έναντι των ανατολικών γειτόνων της. Αν ήμουν ένας αξιωματούχος της Λευκορωσίας, θα είχα μπερδευτεί.
Της Jana Kobzova
Μπορείτε να δείτε το κείμενο εδώ:http://ecfr.eu/blog/entry/counting_belarus_political_prisoners
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου