Κάθε υπουργός Οικονομικών που σέβεται τον εαυτό του πρέπει να αποτίσει φόρο τιμής στη ρήση ότι ο ίδιος ο κλάδος θα πρέπει να πληρώσει για κάθε προβληματική τράπεζα. Αλλά όταν η προβληματική τράπεζα αποδεικνύεται ότι είναι στη χώρα του, ο τόνος αλλάζει αμέσως και βρίσκονται γρήγορα δικαιολογίες που να εξηγούν γιατί σε αυτή τη συγκεκριμένη περίπτωση είναι απαραίτητη η έγχυση δημόσιου χρήματος. Η επίσημη δικαιολογία είναι συνήθως ότι η τράπεζα έχει μόνο πρόβλημα ρευστότητας και ότι οι αγορές απλώς δεν αναγνωρίζουν ότι είναι πραγματικά φερέγγυα μακροπρόθεσμα. Στην πραγματικότητα, υπάρχουν συχνά στενοί δεσμοί μεταξύ των κατόχων των ιδίων κεφαλαίων και του χρέους των τραπεζών, με την εθνική πολιτική τάξη.
Επιπλέον, το όνειρο της εξυγίανσης τραπεζών χωρίς να καταφύγουμε σε δημόσια χρήματα γίνεται εφιάλτης σε περίπτωση μιας συστημικής κρίσης. Η εμπειρία έχει αποδείξει ότι μια συστημική κρίση μπορεί να πάει από το κακό στο χειρότερο εάν ο δημόσιος τομέας αρνηθεί να παρέμβει.
Ως εκ τούτου, δεν έχει πολύ νόημα να κρίνουμε τα σχέδια για τον Ενιαίο Μηχανισμό Εξυγίανσης (SRM) σχετικά με το πώς θα αντιμετωπίσει την τρέχουσα κρίση. Ο σκοπός του SRM θα είναι να δημιουργήσει ένα σύστημα βάσει του οποίου οι μεμονωμένες τράπεζες θα μπορέσουν να εξυγιανθούν χωρίς να δημιουργούνται προβλήματα στα συστήματα πληρωμών, στη διαθεσιμότητα της πίστωσης ή ακόμη πιο γενικά, προβλήματα συστημικής σταθερότητας. Οι ισχύουσες εθνικές διαδικασίες εξυγίανσης (στο βαθμό που υπάρχουν) ήταν σε πολλές περιπτώσεις ανεπαρκείς για το έργο αυτό.
Χρονική ασυνέπεια
Το βασικό οικονομικό πρόβλημα δεν είναι στην πραγματικότητα πώς να προστατευτεί το δημόσιο ταμείο, αλλά πώς να δημιουργηθεί μια κατάσταση στην οποία οι διευθυντές τραπεζών και οι επενδυτές τους δεν στηρίζονται στη δημόσια στήριξη ex ante, διότι αυτή η προσδοκία της δημόσιας στήριξης στρεβλώνει το κόστος του κεφαλαίου.
Εκ των υστέρων, όταν για παράδειγμα ξεσπά μια κρίση, η διάσωση ορισμένων επενδυτών είναι συχνά αναπόφευκτη, για να περιοριστεί η μετάδοση ή να ελαχιστοποιηθεί το κόστος πτώχευσης. Επομένως, μια πολιτική hands-off για την αφερεγγυότητα της τράπεζας δεν είναι χρονικά συμβατή.
Χρονική ασυνέπεια και αξιοπιστία
Στα χαρτιά, η ΕΕ έχει επιβάλει στον εαυτό της (και στις εθνικές αρχές) πολύ αυστηρούς κανόνες βάσει των οποίων μια τράπεζα μπορεί να λαμβάνει δημόσια ενίσχυση, εκτός εάν κάποιοι από τους πιστωτές της έχουν υποστεί bail-in. Κατ’ αρχήν οι εν λόγω κανόνες θα ισχύσουν από το 2016 και μετά.
Αλλά είναι αυτοί οι αυστηροί κανόνες του bail-in αξιόπιστοι; Η οδηγία της ΕΕ που ρυθμίζει αυτή την πτυχή, περιλαμβάνει σειρά εξαιρέσεων. Η πιο σημαντική επιτρέπει στις εθνικές αρχές να αποφεύγουν το bail-in εάν η «συστημική σταθερότητα» βρίσκεται σε κίνδυνο.
Αυτό οδηγεί στο ερώτημα: ποιος είναι πιθανό να χρησιμοποιήσει αυτό το κενό; Το ιστορικό δείχνει ότι αυτός μπορεί να είναι η μόνη χώρα που έχει επιμείνει περισσότερο για την ανάγκη να προστατευτούν τα δημόσια ταμεία, δηλαδή η Γερμανία, όπου ακόμη και το χρέος μειωμένης εξασφάλισης αποπληρώθηκε στο ακέραιο στη διάρκεια της χρηματοπιστωτικής κρίσης και κανένας ιδιώτης επενδυτής σε τραπεζικό χρέος υπέστη ποτέ bail-in. Επιπλέον, στην περίοδο 2008-2009 η Γερμανία είχε το δεύτερο μεγαλύτερο ποσοστό οικονομικής στήριξης στο τραπεζικό σύστημα σε σχέση με το ΑΕΠ, μεταξύ όλων των χωρών της ΕΕ.
Πώς θα ξεπεραστεί το πρόβλημα της ασυνέπειας χρόνου;
Όταν οι οικονομολόγοι διαγνώσουν ένα πρόβλημα «ασυνέπειας χρόνου», συνήθως συνιστούν τη μεταβίβαση της αρχής λήψης αποφάσεων σε έναν ανεξάρτητο οργανισμό. Αυτή ήταν η συνταγή όταν έπρεπε να αντιμετωπιστεί ο πληθωρισμός. Οι κεντρικές τράπεζες έγιναν ανεξάρτητες και τους δόθηκε μόνο ένα καθήκον: να διατηρούν τη σταθερότητα των τιμών. Αυτή η θεραπεία εφαρμόστηκε συγκεκριμένα στην ΕΚΤ, η οποία υπήρξε ιδιαίτερα επιτυχής στο να διατηρήσει τη σταθερότητα των τιμών (αλλά λιγότερο επιτυχής στη διατήρηση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας).
Όταν δημιουργήθηκε το ευρώ, συμφωνήθηκε γενικά ότι αυτές οι χώρες με τις λιγότερο ανεξάρτητες κεντρικές τράπεζες και το χειρότερο ιστορικό πληθωρισμού, θα κέρδιζαν περισσότερο από το να αναθέσουν τη νομισματική πολιτική σε μια ανεξάρτητη ΕΚΤ. Ομοίως, μπορεί κανείς να υποστηρίξει ότι οι χώρες που είναι πιθανό να επωφεληθούν τα μέγιστα από την ανάθεση της εξυγίανσης των τραπεζών σε μια ανεξάρτητη αρχή τη ΕΕ, θα πρέπει να είναι εκείνες με το χαμηλότερο κόστος των δημόσιων πόρων (και ως εκ τούτου, άτομα με τον μεγαλύτερο πειρασμό να σώσουν τις τράπεζες εκ των υστέρων) και οι χώρες με τους ισχυρότερους δεσμούς μεταξύ του τραπεζικού κλάδου και της πολιτικής τάξης.
Οι διαπραγματευτικές θέσεις τους τελευταίους μήνες είχαν βασιστεί στην υπόθεση ότι οι χώρες που βρίσκονται υπό οικονομική πίεση, χρειάζονται τον SRM και ότι η Γερμανία έκανε μια μεγάλη παραχώρηση συμφωνώντας σε ένα κοινό ταμείο (SRF) και ένα κοινό συμβούλιο λήψης αποφάσεων. Ωστόσο στην πραγματικότητα το πρόβλημα της ασυνέπειας χρόνου υποδηλώνει ότι τα μακροπρόθεσμα οφέλη μπορεί να είναι υψηλότερα για τη Γερμανία από ό,τι για χώρες με αδύναμα δημοσιονομικά. Η Γερμανία θα μπορούσε να έχει ένα πιο αποτελεσματικό τραπεζικό σύστημα εάν συμφωνήσει να «δέσει τα δικά της χέρια».
Ένα δεύτερο επιχείρημα που χρησιμοποιείται συχνά στη Γερμανία (και σε άλλες πιστώτριες χώρες) είναι ότι οι πόροι που συλλέγονται από τις γερμανικές τράπεζες θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν κατά κύριο λόγο για να διασώσουν τράπεζες στην περιφέρεια. Αλλά θα πρέπει να έχει κανείς στο μυαλό του ότι ένα ταμείο αναδιάρθρωσης όπως το SRF δεν θα διασώζει τους τραπεζίτες ή τους μετόχους, αλλά τους επενδυτές σε άλλα assets της τράπεζας. Πολλοί από αυτούς τους επενδυτές θα μπορούσαν στα αλήθεια να είναι Γερμανοί, δεδομένου ότι η χώρα έχει ένα τόσο μεγάλο πλεόνασμα τρεχουσών συναλλαγών.
Η δημοφιλής αντίληψη ότι η περιφέρεια έχει να κερδίσει τα περισσότερα από την καθιέρωση ενός ενιαίου καθεστώτος εξυγίανσης που στα αλήθεια περιορίζει τη διάσωση με έναν αξιόπιστο τρόπο, θα μπορούσε να υποχωρήσει. Στην πραγματικότητα, η Γερμανία και οι άλλες πλεονασματικές χώρες έχουν μεγαλύτερο συμφέρον να «δέσουν» τα χέρια των εθνικών αρχών εξυγίανσης, οι οποίες έχουν την τάση να είναι πολύ γενναιόδωρες.
Πηγή:www.ceps.eu
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου