Αξιωματικός των συμμαχικών δυνάμεων επιδεικνύει ένα τηλέφωνο από κονσερβοκούτια στην διάρκεια εκπαίδευσης peshmerga στην επαρχία Dohuk, στις 7 Απριλίου 2015. ARI JALAL / REUTERS
Η Δύση, θεωρώντας ότι οι κουρδικές δυνάμεις του Ιράκ, γνωστές ως peshmerga, αποτελούν την καλύτερη ελπίδα της στο Ιράκ, τους στέλνει εκατομμύρια δολάρια σε όπλα και εκπαίδευση. Όμως, λόγω του τρόπου με τον οποίο έχουν διοχετευθεί τα εν λόγω όπλα στους Κούρδους, η βοήθεια αυτή υπονομεύει την αμερικανική εκστρατεία και απειλεί να ανατρέψει μια δεκαετία προόδου στην μετατροπή των peshmerga σε μια επαγγελματική στρατιωτική δύναμη. Τελικά, αυτό θα καταστήσει τους Κούρδους λιγότερο αποτελεσματικούς εταίρους.
Η στρατιωτική βοήθεια είναι ασυντόνιστη, ασύμμετρη, άνευ όρων και χωρίς επίβλεψη. Λόγω της έλλειψης εποπτείας σε ό, τι αφορά την διανομή των όπλων, και επειδή τα όπλα παρέχονται άνευ όρων, οι αξιωματικοί μπορούν να τα κατευθύνουν προς τις δικές τους δυνάμεις που είναι συνδεδεμένες με τους peshmerga, ενισχύοντας τους πιστούς τους αξιωματικούς και εμπλέκοντας το υπόλοιπο σώμα αξιωματικών σε μικροπρεπείς αντιπαλότητες. Όλο αυτό αποπροσανατολίζει τους peshmerga από το πραγματικό έργο που έχουν επωμιστεί: Την αξιολόγηση, την προετοιμασία [έναντι των] και την αντιμετώπιση τρομοκρατικών απειλών. Για να διορθώσει το πρόβλημα, η υπό αμερικανική ηγεσία συμμαχία θα πρέπει να θέσει την οποιαδήποτε βοήθεια υπό ενιαία διοίκηση, υπό πολιτικό έλεγχο και μακριά από πολιτικές αντιπαλότητες.
Η ΑΓΡΙΑ ΔΕΚΑΕΤΙΑ ΤΟΥ ‘90
Οι προσπάθειες για την αναμόρφωση αυτών των peshmerga σε μια επαγγελματική αμυντική δύναμη βρίσκονται σε εξέλιξη εδώ και καιρό, από την στιγμή που το ISIS κατέλαβε εδαφικές ζώνες κατά μήκος των συνόρων με το Ιρακινό Κουρδιστάν, τον Ιούνιο του 2014. Στην δεκαετία του 1990, αφότου η κουρδική περιοχή απέκτησε ντε φάκτο αυτονομία από την Βαγδάτη, και μετά από πολλά χρόνια εμφύλιων συγκρούσεων, τα δύο ισχυρότερα κουρδικά κόμματα, η Πατριωτική Ένωση του Κουρδιστάν (PUK) και το Δημοκρατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (KDP), εγκαθίδρυσαν αντίπαλες στρατιωτικές ακαδημίες στα αντίστοιχα εδαφικά τους οχυρά Qala Chwalan και Zakho.
Κούρδοι μαχητές της peshmerga διεξάγουν πολεμικές ασκήσεις κοντά στην ιρακινή πόλη Dohuk σε αυτήν την εικόνα αρχείου από τον Απρίλιο του 1991. REUTERS
----------------------
----------------------
Και τα δύο κόμματα στρατολόγησαν Κούρδους πρώην Ιρακινούς αξιωματικούς του στρατού, οι οποίοι απομακρύνθηκαν από τον ιρακινό στρατό κατά την διάρκεια του καθεστώτος του Σαντάμ Χουσεΐν. Βοήθησαν στην οργάνωση των μαχητών peshmerga σε τάγματα, και της ανώτατης ηγεσίας του προσωπικού σε στρατιωτική ιεραρχία. Η κάθε δύναμη επικεντρώθηκε στην υπεράσπιση των εδαφών της από τις ιρακινές στρατιωτικές επιδρομές, γεγονός που αύξησε την αυτονομία του Κουρδιστάν από την Βαγδάτη -και την ανεξαρτησία (και την εχθρότητα) που είχαν μεταξύ τους.
Μετά την ανατροπή του Σαντάμ το 2003, οι peshmerga άρχισαν να παίρνουν την μορφή πραγματικού στρατού. Οι Qala Chwalan και Zakho μετατράπηκαν σε στρατιωτικές σχολές του νέου ιρακινού στρατού, προσφέροντας μια ολόκληρη γενιά Κούρδων αξιωματικών με στρατιωτική εκπαίδευση, καταφέρνοντας ακόμη και να ενσωματώσουν ορισμένους από αυτούς στον νέο ιρακινό στρατό. Η ηγεσία των peshmerga άρχισε να περιλαμβάνει στρατιωτικούς και από τα δύο βασικά κόμματα, καθώς και κατώτερους αξιωματικούς οι οποίοι, αν και εισήλθαν στις ακαδημίες μέσω κομματικών διασυνδέσεων, δεν αποτελούσαν απαραίτητα μέλη του κόμματος. Το τελικό αποτέλεσμα ήταν μια νέα γενιά Κούρδων αξιωματικών που παρέμειναν πιστοί στην Κουρδική Περιφερειακή Κυβέρνηση (KRG) στο σύνολό της και όχι σε οποιοδήποτε από τα ανταγωνιστικά κόμματα. Οι αυξανόμενες επικρίσεις των νεότερων Κούρδων σε ό, τι αφορά την σύνδεση των κομμάτων με τους θεσμούς της KRG ενίσχυσε αυτήν την τάση.
Κούρδος μαχητής peshmerga φυλάσσει ένα σημείο ελέγχου κοντά στην πρώτη γραμμή, ανατολικά του Κιρκούκ, όπου είναι σταθμευμένα τα στρατεύματα της ιρακινής κυβέρνησης στο βόρειο τμήμα της χώρας, στις 31 Μαρτίου του 2003. NIKOLA SOLIC / REUTERS
------------------------------
------------------------------
H αναμόρφωση των πολιτικο-στρατιωτικών σχέσεων ήταν πολύ πιο δύσκολη. Οι αξιωματικοί -ανεξάρτητα από το αν ήταν μέλη του κόμματος- θα δέχονταν εντολές από τους αρχηγούς των κομμάτων στους οποίους όφειλαν την σταδιοδρομία τους. Το 2009, το KDP και το PUK συμφώνησαν να δημιουργήσουν ένα κοινό Υπουργείο Υποθέσεων των peshmerga για να συγκεντρώσουν τα διοικητικά καθήκοντα, να καταρτίσουν κοινές ταξιαρχίες KDP-PUK που θα διοικούνταν από απόφοιτους των [στρατιωτικών] ακαδημιών και να αυξήσουν την συνεργασία μεταξύ των αντίστοιχων υπηρεσιών πληροφοριών τους. Ωστόσο, παρά τον νέο οργανισμό, η κομματική πολιτική συνέχισε να υπαγορεύει τις στρατολογήσεις των αξιωματικών, τις προαγωγές, τις αποστολές των στρατιωτικών δυνάμεων και τον χειρισμό ευαίσθητων πληροφοριών.
ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΥ
Η αιφνιδιαστική επίθεση του ISIS τον περασμένο Ιούνιο έφερε στην επιφάνεια αυτά τα βαθιά ριζωμένα προβλήματα και δημιούργησε καινούρια. Εκτόξευσε έναν συνδυασμό ανώτερων αξιωματικών και νεότερων κομματικών στελεχών σε διοικητικές στρατιωτικές θέσεις στις γραμμές του μετώπου, περιθωριοποιώντας εκείνους τους αποφοίτους των ακαδημιών που δεν απολάμβαναν παρόμοιες κομματικές διασυνδέσεις. Εν τω μεταξύ, με τους ηγέτες των δύο κομμάτων να γερνούν, οι δύο παρατάξεις εμπλέκονται σε διαμάχες για την εσωτερική διαδοχή. Οι αναδυόμενοι διεκδικητές προσελκύουν εξωτερική στήριξη, κυρίως από την Τουρκία και το Ιράν, για να τους βοηθήσουν να εξασφαλίσουν γη και πόρους στα εδάφη που διεκδικούνται από την κεντρική κυβέρνηση και να οπλίσουν τις δυνάμεις τους, που λειτουργούν κάτω από την σκέπη των peshmerga. Για παράδειγμα, στην πλούσια σε πετρέλαιο πόλη του Κιρκούκ, διακεκριμένοι ηγέτες του KDP και του PUK έχουν αναπτύξει το δικό τους δίκτυο συνδεδεμένων διοικητών –ακολουθώντας μια διαφορετική ατζέντα ο καθένας.
Η Δύση απέτυχε να μελετήσει τόσο την εξέλιξη των peshmerga όσο και την κουρδική πολιτική γενικότερα. Έχει κανονίσει την παράδοση όπλων στην KRG υπό την προϋπόθεση της έγκρισης της Βαγδάτης, μια πολιτική που στοχεύει στην διατήρηση της κυριαρχίας της ιρακινής πρωτεύουσας και την αποθάρρυνση της ολικής ανεξαρτησίας των Κούρδων. Αλλά η πολιτική αυτή είναι ξεπερασμένη. Σήμερα, το PUK διαγράφει μια ανοδική πορεία στην Βαγδάτη, με αποτέλεσμα η διοχέτευση όπλων στην ιρακινή κυβέρνηση απλά να έχει αποξενώσει περαιτέρω το KDP από την κεντρική κυβέρνηση. Με την σειρά τους, οι αξιωματούχοι του KDP κάνουν όλο και πιο προκλητικές εκκλήσεις για ανεξαρτησία και ζητούν την άμεση παροχή όπλων στους ίδιους ώστε να αποκόψουν την Βαγδάτη, η οποία θεωρείται ότι τελεί υπό την ηγεσία του Ιράν. Οι πολιτικοί της Δύσης ίσως εκφράσουν την αδιαφορία τους για το θέμα, πιστεύοντας ότι ο εν λόγω διχασμός θα εμποδίσει τουλάχιστον την επιτυχημένη ένωση των κομμάτων με σκοπό την άσκηση πιέσεων για ένα ανεξάρτητο Ιρακινό Κουρδιστάν˙ στην πραγματικότητα, αυτού του είδους οι διχόνοιες αποτρέπουν τα κουρδικά κόμματα από την αποτελεσματική συμμετοχή τους στο ιρακινό κράτος.
Η κατάσταση θα γίνει πιο περίπλοκη αφότου η Βαγδάτη εγκρίνει την Δυτική βοήθεια. Μόλις η συμμαχία λάβει την έγκριση της Βαγδάτης, η στρατιωτική βοήθεια θα διοχετεύεται μέσω του Υπουργείου peshmerga της KRG, στην πραγματικότητα χωρίς παρακολούθηση του πού πηγαίνουν τα όπλα. Δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι υψηλόβαθμα κομματικά στελέχη χρησιμοποιούν τα όπλα για να οικοδομήσουν ιδιωτικά σώματα εθελοντών μαχητών, ή για να ενδυναμώσουν τους πιστούς τους αξιωματικούς σε βάρος των πιο επαγγελματιών.
Καπνός υψώνεται από την πετρελαιοπηγή Khabbaz, πίσω από κουρδικές δυνάμεις peshmerga, στις παρυφές του Κιρκούκ, στις 2 Φεβρουαρίου του 2015. AKO RASHEED / REUTERS
---------------------------------
---------------------------------
Όλα αυτά υπονομεύουν τον αγώνα της Δύσης κατά του ISIS και τον στόχο της KRG αναφορικά με την διατήρηση μιας σχετικής ασφάλειας στην περιοχή. Όσο περισσότερο εξακολουθούν οι μυστικές Υπηρεσίες να είναι διχασμένες, τόσο λιγότερες πληροφορίες φτάνουν έγκαιρα στην πρώτη γραμμή. Αν σπάσει με τον οποιονδήποτε τρόπο η αλυσίδα πληροφοριών, αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε λανθασμένους υπολογισμούς και να προκαλέσει μεγάλες αποτυχίες, όπως συνέβη τον περασμένο Αύγουστο, όταν οι δυνάμεις του ISIS κατέλαβαν την πρώτη γραμμή του KDP, πλησιάζοντας στο Ερμπίλ, την πρωτεύουσα του Ιρακινού Κουρδιστάν. Οι ηγέτες του KDP έσπευσαν να ρίξουν το φταίξιμο στην απειρία των νεότερων αξιωματικών, ή την έλλειψη επαρκούς οπλισμού, αλλά η κύρια αιτία αφορούσε τις συγκεκριμένες εσωτερικές αντιπαλότητες των ηγετών. Τον περασμένο Αύγουστο, οι αποτυχίες ανταλλαγής πληροφοριών (εντός του KDP και μεταξύ KDP και PUK) για τις επικείμενες επιθέσεις του ISIS στην Sinjar και τα ανατολικά εδάφη της Ninewa, επέτρεψαν στους μαχητές να πιάσουν απροετοίμαστες τις δυνάμεις peshmerga του KDP, ανοίγοντας τον δρόμο στους τζιχαντιστές μαχητές ώστε να προχωρήσουν προς το Ερμπίλ.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Δύση θα πρέπει να συνδέσει την στρατιωτική βοήθεια με την αναμόρφωση της σχέσης μεταξύ πολιτικών και στρατιωτικών. Τα όπλα πρέπει να παραδίδονται αποκλειστικά στις κοινές ταξιαρχίες του KDP και του PUK που ιδρύθηκαν το 2009 -και με έναν τρόπο που θα εξουσιοδοτεί εκ νέου τους αξιωματικούς που αποφοίτησαν από τις ακαδημίες και θα βασίζεται στις προηγούμενες προσπάθειες των κομματικών αρχηγών να θέσουν κατά μέρος τις διαφορές τους και να ενώσουν τις δυνάμεις τους. Μέχρι σήμερα, η έγκριση της Βαγδάτης για την παράδοση των όπλων χρησίμευσε μόνο στην διατήρηση της πλασματικής κυριαρχίας της πρωτεύουσας χωρίς να εμποδίζει τις μονομερείς ενέργειες από τις κουρδικές δυνάμεις στα επίμαχα εδάφη. Μια πολιτική «ενωμένου Ιράκ» θα πρέπει να αρχίσει από μια κοινή στρατηγική μεταξύ του KDP και του PUK στην Βαγδάτη, με τον συντονισμό των στρατιωτικών επιχειρήσεων της κεντρικής κυβέρνησης από τις κουρδικές δυνάμεις και με την ενθάρρυνση μιας βιώσιμης πολιτικής τάξης στην χώρα.
Η συμμαχία έχει επικεντρωθεί πολύ στενά στον μακροπρόθεσμο κίνδυνο της ανεξαρτησίας των Κούρδων, παραμελώντας τον βαθμό στον οποίο οι ενδο-κουρδικές διχόνοιες τροφοδοτούν τις συγκρούσεις εντός των συνόρων του Ιράκ σήμερα. Μια κατακερματισμένη κουρδική πολιτεία θα ανοίξει αναπόφευκτα το δρόμο στα προσωποκεντρικά φέουδα, τα οποία θα καταφεύγουν σε ιδιωτικές πολιτοφυλακές και θα ανταγωνίζονται μεταξύ τους και με άλλες ιρακινές παρατάξεις για εδάφη και πόρους. Σε μια εποχή πολιτικής ρευστότητας, η περιφερειακή κυβέρνηση του Κουρδιστάν θα πρέπει να επενδύσει σε μια γενιά αξιωματικών peshmerga που θα παραμένουν μακριά από κομματικές ίντριγκες. Ένας κατακερματισμένος, ανταγωνιστικός και προσωποκεντρικός μηχανισμός ασφαλείας θα θέσει αναμφίβολα το Ιρακινό Κουρδιστάν σε πολύ μεγαλύτερο κίνδυνο από ό, τι κατάφερε να κάνει ποτέ το ISIS.
πηγη: http://www.foreignaffairs.gr/articles/70376/maria-fantappie/i-opisthodromisi-ton-peshmerga?page=show
Copyright © 2015 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.
All rights reserved.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου