Η καγκελάριος της Γερμανίας Άνγκελα Μέρκελ γελά μαζί με τον Ιταλό πρωθυπουργό Matteo Renzi κατά την διάρκεια της Συνάντησης Ασίας-Ευρώπης (ASEM) στο Μιλάνο, στις 16 Οκτωβρίου 2014. DANIEL DAL ZENNARO / REUTERS
Στο τέλος του 2015, η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ [1] αντιμετώπισε μια απροσδόκητη πρόκληση για την ντε φάκτο ηγεσία της [2] στην πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Γερμανία, η από μακρού χρόνου οδηγός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την οικονομία [3] και την μετανάστευση [4] δεν έχει δει την ηγεμονία της να αμφισβητείται από κανέναν άλλον εκτός από την ιταλική κυβέρνηση [5] και τον ντόμπρο πρωθυπουργό της, τον Matteo Renzi [6]. Η Ρώμη, φαίνεται, τελικά ψάχνει να ανακτήσει τις απώλειες στην αξιοπιστία της που υπέστη κατά την διάρκεια της θητείας του πρώην πρωθυπουργού Σίλβιο Μπερλουσκόνι [7] καθώς και τις περιορισμένες επιτυχίες στην εξωτερική της πολιτική από τότε.
Εδώ, η Ιταλία βοηθιέται από το γεγονός ότι η δημοτικότητα της Γερμανίας [8] φθίνει, εν μέρει χάρη στα μέτρα αντιλαϊκής λιτότητας [9] στα οποία εξανάγκασε την Αθήνα ως αντάλλαγμα για να την διασώσει οικονομικά η ΕΕ [10]. Σε χώρες όπως η Ελλάδα [11], η Ιταλία [12] και η Ισπανία [13] που σήμερα πάσχουν από ελέγχους επί του προϋπολογισμού τους, είναι προφανές ότι οι κυρίαρχες βιομηχανικές και οικονομικές ελίτ που τάσσονται υπέρ της Ευρωπαϊκής Ένωσης γίνονται ολοένα και πιο αρνητικές απέναντι στις υπό γερμανική ηγεσία ευρωπαϊκές πολιτικές [14]. Και τώρα, η ακαμψία του Βερολίνου θεωρείται πλέον ως εμπόδιο για τις εθνικές επενδύσεις και την ανάκαμψη. Ίσως ως απάντηση σε αυτό, η Ιταλία, επί μακρόν σιωπηλή σχετικά με το θέμα της λιτότητας στην ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή, τώρα φαίνεται να είναι πρόθυμη -με κάποιες επίμονες επιφυλάξεις- να προσπαθήσει να υπονομεύσει ενεργά την γερμανική ηγεμονία στην Ευρώπη [15].
ΣΤΑ ΣΙΓΟΥΡΑ
Το πρώτο μέτωπο της Ιταλίας στον πόλεμο αυτό είναι η διάσωση των τραπεζών [16]. Κατά την διάρκεια των τελευταίων ετών, το Βερολίνο έσπρωξε τις χώρες του ευρωπαϊκού νότου [17] να σφίξουν το ζωνάρι τους και ενέκρινε τσιγκούνικα οικονομικά πακέτα για τις προβληματικές τράπεζες της περιοχής. Η Ρώμη, πιθανότατα για κοινωνικούς και εκλογικούς λόγους, τάσσεται υπέρ των αυστηρών μέτρων προστασίας των πιστωτών αν οι τράπεζες αποτύχουν. Πάνω απ 'όλα, ο Renzi θέλει να δει μια ευρωπαϊκή ασφάλεια επί των καταθέσεων [18] από κοινού με όλα τα κράτη-μέλη, κάτι που μαζί με την προοπτική ενός εναρμονισμένου τραπεζικού συστήματος της ΕΕ [19] θα συγκεντρώσει την συλλογική ευθύνη. Η θέση του υποστηρίζεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή [20] και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα [21] αλλά εξακολουθεί να αντιμετωπίζει ζωηρή αντιπολίτευση από τις γερμανικές Αρχές. Με άλλα λόγια, μια κοινή πολιτική ασφάλειας θα είναι δυνατή μόνο αφότου μειωθούν τα εθνικά δημόσια χρέη. Σύμφωνα με πολλούς, συμπεριλαμβανομένου του διευθυντή της Bundesbank, Jens Weidmann, [22], η αρχή του επιμερισμού του βάρους είναι θεμελιώδους σημασίας, διότι οι πιστωτές πρέπει να συμβάλουν στην «αποτυχία» των τραπεζών τους, έτσι ώστε να υπάρχει λιγότερη κρατική παρέμβαση και [λιγότερη] χρήση των δημόσιων πόρων. Ομοίως, ένα μέρος της βόρειας ευρωπαϊκής κοινής γνώμης δεν εμπιστεύεται την οικονομική ακεραιότητα της νότιας Ευρώπης, και εξέφρασε τον φόβο της για τα χρήματα που πηγαίνουν προς την δημοσιονομική εξυγίανση λιγότερο αξιόπιστων κρατών.
Λαμβάνοντας αυτή την στάση, το κοινό και οι πολιτικοί αποκαλύπτουν διπλά μέτρα και σταθμά. Η Γερμανία ενέκρινε ένα σχέδιο διάσωσης για την HSH Nordbank [23] όταν ήταν στα πρόθυρα της κατάρρευσης. Από το 2008, το γερμανικό κράτος ενίσχυσε με 197 δισεκατομμύρια ευρώ το εγχώριο τραπεζικό σύστημα, περίπου ισοδύναμη με το 7% του εθνικού ΑΕΠ. Από την άλλη πλευρά, όμως, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει προειδοποιήσει την Ιταλία ότι η υποστήριξή της για την τοπική τράπεζα Banca Tercas [24] είναι ασυμβίβαστη με τους κανόνες της διεθνούς οικονομικής βοήθειας.
Είναι εύκολο να καταλάβουμε γιατί η Ιταλία είναι δυσαρεστημένη. Οι οικονομικές πολιτικές της ΕΕ [25] που προωθούνται από την Γερμανία απέτυχαν να εξασφαλίσουν ουσιαστική οικονομική ανάκαμψη και δεν έχουν περιορίσει την ανεργία. Η ανεργία [26] στην Ευρωπαϊκή Ένωση έφτασε το 10,5% τον Νοέμβριο του 2015 (πέφτοντας μόλις μια ποσοστιαία μονάδα σε σχέση με έναν χρόνο πριν). Το ποσοστό ανεργίας στην Ελλάδα [27] ήταν ένα εντυπωσιακό 24,6% και της Ισπανίας 21,4%. Παρά τα στοιχεία αυτά, έχει καταστεί αδύνατο για τους υπαλλήλους της ΕΕ να παραδεχτούν την ήττα τους -κάτι τέτοιο θα σήμαινε ότι απορρίπτουν ανοιχτά τις τρέχουσες πολιτικές της Ένωσης, και μέχρι που μπορεί να απαιτηθούν ακόμη περισσότερα ευρωπαϊκής υποστήριξης προγράμματα αναζωογόνησης [28] σε κρατικό επίπεδο για την Ιταλία και πέρα από αυτήν. Εν τω μεταξύ, οι πολίτες σε όλη την Ευρώπη είναι κολλημένοι στο να αναρωτιούνται αν οι κυβερνήσεις τους είναι πραγματικά ικανές να κυβερνήσουν˙ η πιο πρόσφατη δημοσκόπηση του Ευρωβαρόμετρου [29] τον Δεκέμβριο του 2015 δείχνει ότι το 41% των Ευρωπαίων είναι απαισιόδοξοι για το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης [30], και το 54% των ερωτηθέντων πιστεύουν ότι η φωνή τους δεν μετράει.
Φορτηγά μπλοκάρουν τα διόδια σε έναν αυτοκινητόδρομο κατά την διάρκεια μιας απεργίας στις μεταφορές, σε μια αεροφωτογραφία που ελήφθη στα περίχωρα της Ρώμης, στις 12 Δεκεμβρίου του 2007. ALBERTO BERTI / REUTERS
---------------------------------
---------------------------------
Οι διαφορετικές ανακάμψεις που συμβαίνουν σε ολόκληρη την Ευρωζώνη βοηθούν να πέσει φως σε ένα άλλο σημείο πόνου της ευρωπαϊκής πολιτικής. Η Ιταλία απαιτεί περισσότερη ευελιξία με τα μέτρα λιτότητας και εκείνα για το δημόσιο έλλειμμά της [31]. Και εδώ έγκειται η σύγκρουση μεταξύ Renzi και Γιούνκερ, με τον τελευταίο να επικρίνει τον Renzi για ανοικτή πρόκληση προς την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Ιταλία, όμως, δεν θέτει απλά πίεση στην Γερμανία στο οικονομικό επίπεδο. Τον Απρίλιο του 2014 η Ευρωπαϊκή Ένωση δήλωσε την αντίθεσή της στο σχέδιο του αγωγού φυσικού αερίου South Stream [32], που θα έφερνε ρωσικό πετρέλαιο προς την νότια Ευρώπη και τα Βαλκάνια μέσω της Αυστρίας [33] και της Ουγγαρίας [34]. Το έργο θα κατασκευαζόταν από την ρωσική εταιρεία φυσικού αερίου Gazprom [35] και την ιταλική εταιρεία ενέργειας Eni, μεταξύ άλλων, μέσω της Μαύρης Θάλασσας. Αντ’ αυτού, το Βερολίνο έχει στηρίξει τον αγωγό Nord Stream 2 [36], ο οποίος θα διπλασιάσει την ποσότητα του ρωσικού φυσικού αερίου [37] επί του παρόντος με κατεύθυνση προς την Γερμανία, με πιθανά οφέλη για τα βόρεια ευρωπαϊκά κράτη (και θα κατασκευαστεί από γερμανικές και γαλλικές επιχειρήσεις). Το σχέδιο αυτό, εάν εγκριθεί, θα βρίσκεται σε αντίθεση με τον γενικό στόχο της Ευρώπης να μειώσει την εξάρτησή της από την ρωσική ενέργεια [38] και θα μπορούσε να υπονομεύσει τις κυρώσεις που έχουν τεθεί για το καθεστώς του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν.
Η ΙΤΑΛΙΚΗ ΥΠΟΘΕΣΗ
Με την αντίθεση προς την γερμανική ηγεσία [39] να αναπτύσσεται στην Ευρώπη, πολλοί αναρωτιούνται αν η Ιταλία είναι έτοιμη να επιτεθεί κατά του οράματος της Μέρκελ για την Ευρώπη [40]. Αν ο Renzi το έχει αποφασίσει, θα βοηθήσει στην άνοδο του ανιαρού διεθνούς προφίλ της Ιταλίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, και θα ενισχύσει την προβολή των προβλημάτων της ηπείρου στην ευρύτερη Μεσόγειο. Το πρώτο μέτρο του Renzi θα είναι η πρόταση για την αναθεώρηση του κανόνα της χώρας πρώτης εισόδου [41] της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τους πρόσφυγες που φθάνουν από την Μέση Ανατολή [42]. Η ισχύουσα νομοθεσία απαιτεί από τα κράτη όπως η Ιταλία και η Ελλάδα να εγγράφουν και να επεξεργάζονται χιλιάδες αιτήσεις ασύλου, καθώς είναι οι πρώτες χώρες που πολλοί πρόσφυγες φθάνουν στον δρόμο τους προς την Ευρώπη. Αν ο Renzi επιτύχει, ο φόρτος αυτός κατά πάσα πιθανότητα θα στραφεί μακριά από τα μεσογειακά κράτη υπέρ μιας πιο ισορροπημένης προσέγγισης.
Ωστόσο, για να συμβεί η εν λόγω επανεξισορρόπηση της ηγεσίας της ΕΕ, η Ιταλία πρέπει να ψάξει για περιφερειακούς συμμάχους. Και μερικές συνιστώσες της πολιτικής της ΕΕ θα μπορούσαν να βοηθήσουν τον Renzi στην αναζήτησή του για φίλους. Το κόμμα του, το Partito Democratico [43] έχει γίνει η ηγέτιδα δύναμη, με πλειοψηφία βουλευτών, για τις κεντρο-αριστερές πολιτικές στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο [44]. Αν το Partito Democratico θέλει να σφυρηλατήσει μια ακόμα ευρύτερη συναίνεση, θα μπορούσε να υπερβεί τις διαφορές του με τα ευρωπαϊκά σοσιαλιστικά κόμματα και να επιδιορθώσει τις σχέσεις του με τα πράσινα κόμματα και την ευρύτερη αριστερά που αντιτίθεται στην λιτότητα, ιδίως σε άλλες χώρες της Νότιας Ευρώπης.
Το να έρθουν αυτές οι διαφορετικές ομάδες μαζί, ωστόσο, δεν θα είναι εύκολη υπόθεση. Και ο Renzi, παρά την υπόσχεσή του, δεν έχει οικοδομήσει ακόμη μια σταθερή διεθνή φήμη. Υπό αυτή την έννοια, μπορεί να μην υπάρξουν ακόμη σημαντικές αλλαγές στον ορίζοντα για την ευρωπαϊκή πολιτική το 2016. Αλλά κατά τα επόμενα χρόνια, ο συνασπισμός ενάντια στην λιτότητα θα μπορούσε να δυναμώσει. Και με λίγους άλλους ηγέτες όρθιους στην Γερμανία, ο Renzi θα μπορούσε να καταλήξει να είναι αυτός που θα κινητοποιήσει την αντιπολίτευση. Παρά το γεγονός ότι αντιμετωπίζει ανήφορο, μπορεί απλά να υπάρχει αρκετή δημόσια απογοήτευση και δυσπιστία σχετικά με την Ευρωπαϊκή Ένωση ώστε αυτός να βγει στην κορυφή. Για πρώτη φορά μετά από χρόνια, η Ευρώπη βιώνει μια ανοιχτή αντίθεση με την γερμανική πολιτική στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αν ο Renzi και οι σύμμαχοί του είναι σε θέση να κινητοποιήσουν τις δυνάμεις τους, η ήπειρος μπορεί να έχει τελικά μια εναλλακτική ισορροπία στην εξουσία που δεν θα ανήκει σε εθνικιστικές, ακροδεξιές και αντι-ευρωπαϊκές δυνάμεις. Τώρα, αυτό που έχει να κάνει η Ιταλία είναι να αναλάβει την οικονομική ατμομηχανή της Ευρώπης.
sourche: http://foreignaffairs.gr/articles/70666/andrea-mammone/pigainontas-notia?page=show
Copyright © 2016 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.
All rights reserved.
Σύνδεσμοι:
[1] http://time.com/time-person-of-the-year-2015-angela-merkel/
[2] https://www.foreignaffairs.com/reviews/2015-12-14/european-disunion
[3] http://www.economist.com/topics/european-union
[4] http://www.theguardian.com/world/migration
[5] http://globaledge.msu.edu/countries/italy/government
[6] http://www.politico.eu/article/5-tips-matteo-renzi-campaign-to-lead-euro...
[7] http://www.bbc.com/news/world-europe-11981754
[8] http://www.bbc.com/news/world-europe-22624104
[9] https://www.washingtonpost.com/blogs/ezra-klein/post/whys-austerity-so-u...
[10] http://www.wsj.com/articles/strict-bank-bailout-rules-tie-eus-hand-in-re...
[11] https://www.foreignaffairs.com/articles/greece/2015-07-07/pain-athens
[12] https://www.foreignaffairs.com/regions/italy
[13] https://www.foreignaffairs.com/regions/spain
[14] http://johnredwoodsdiary.com/2015/11/02/a-german-led-europe/
[15] http://www.socialeurope.eu/2015/10/the-end-of-german-hegemony/
[16] http://www.forbes.com/sites/mikecollins/2015/07/14/the-big-bank-bailout/...
[17] http://www.theguardian.com/commentisfree/2013/aug/17/northern-europe-sou...
[18] http://ec.europa.eu/finance/bank/guarantee/index_en.htm
[19] https://www.ecb.europa.eu/ecb/orga/escb/html/index.en.html
[20] http://ec.europa.eu/index_en.htm
[21] https://www.ecb.europa.eu/home/html/index.en.html
[22] http://www.wsj.com/articles/jens-weidmann-appointed-board-chairman-of-th...
[23] http://www.spiegel.de/international/business/13-billion-euro-bailout-ger...
[24] http://europa.eu/rapid/press-release_MEMO-15-6394_en.htm
[25] http://ec.europa.eu/economy_finance/euro/emu/how/index_en.htm
[26] http://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/Unemployment...
[27] http://www.tradingeconomics.com/greece/unemployment-rate
[28] http://www.nytimes.com/2015/10/23/business/international/ecb-interest-ra...
[29] http://ec.europa.eu/economy_finance/euro/communication/polls/index_en.htm
[30] http://www.economist.com/node/21555916
[31] http://www.investopedia.com/articles/economics/11/goverment-austerity-me...
[32] http://www.platts.com/latest-news/natural-gas/istanbul/gazprom-terminate...
[33] https://www.foreignaffairs.com/regions/austria
[34] https://www.foreignaffairs.com/regions/hungary
[35] http://www.gazprom.com/press/news/south-stream/
[36] https://www.rt.com/business/326440-merkel-gas-nord-stream2/
[37] http://foreignpolicy.com/2015/09/11/europe-doubles-down-on-russian-gas-n...
[38] https://www.stratfor.com/topics/energy/russian-energy-and-foreign-policy
[39] http://www.cnbc.com/2015/11/23/angela-merkel-german-leader-sees-politica...
[40] http://www.economist.com/news/special-report/21579144-germanys-vision-eu...
[41] http://www.independent.co.uk/news/world/europe/refugee-crisis-eu-first-c...
[42] http://www.unhcr.org/pages/49e45ade6.html
[43] http://www.policy-network.net/pno.aspx?keyword=Partito+Democratico
[44] http://www.europarl.europa.eu/aboutparliament/en/20150201PVL00010/Organi...
[1] http://time.com/time-person-of-the-year-2015-angela-merkel/
[2] https://www.foreignaffairs.com/reviews/2015-12-14/european-disunion
[3] http://www.economist.com/topics/european-union
[4] http://www.theguardian.com/world/migration
[5] http://globaledge.msu.edu/countries/italy/government
[6] http://www.politico.eu/article/5-tips-matteo-renzi-campaign-to-lead-euro...
[7] http://www.bbc.com/news/world-europe-11981754
[8] http://www.bbc.com/news/world-europe-22624104
[9] https://www.washingtonpost.com/blogs/ezra-klein/post/whys-austerity-so-u...
[10] http://www.wsj.com/articles/strict-bank-bailout-rules-tie-eus-hand-in-re...
[11] https://www.foreignaffairs.com/articles/greece/2015-07-07/pain-athens
[12] https://www.foreignaffairs.com/regions/italy
[13] https://www.foreignaffairs.com/regions/spain
[14] http://johnredwoodsdiary.com/2015/11/02/a-german-led-europe/
[15] http://www.socialeurope.eu/2015/10/the-end-of-german-hegemony/
[16] http://www.forbes.com/sites/mikecollins/2015/07/14/the-big-bank-bailout/...
[17] http://www.theguardian.com/commentisfree/2013/aug/17/northern-europe-sou...
[18] http://ec.europa.eu/finance/bank/guarantee/index_en.htm
[19] https://www.ecb.europa.eu/ecb/orga/escb/html/index.en.html
[20] http://ec.europa.eu/index_en.htm
[21] https://www.ecb.europa.eu/home/html/index.en.html
[22] http://www.wsj.com/articles/jens-weidmann-appointed-board-chairman-of-th...
[23] http://www.spiegel.de/international/business/13-billion-euro-bailout-ger...
[24] http://europa.eu/rapid/press-release_MEMO-15-6394_en.htm
[25] http://ec.europa.eu/economy_finance/euro/emu/how/index_en.htm
[26] http://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/Unemployment...
[27] http://www.tradingeconomics.com/greece/unemployment-rate
[28] http://www.nytimes.com/2015/10/23/business/international/ecb-interest-ra...
[29] http://ec.europa.eu/economy_finance/euro/communication/polls/index_en.htm
[30] http://www.economist.com/node/21555916
[31] http://www.investopedia.com/articles/economics/11/goverment-austerity-me...
[32] http://www.platts.com/latest-news/natural-gas/istanbul/gazprom-terminate...
[33] https://www.foreignaffairs.com/regions/austria
[34] https://www.foreignaffairs.com/regions/hungary
[35] http://www.gazprom.com/press/news/south-stream/
[36] https://www.rt.com/business/326440-merkel-gas-nord-stream2/
[37] http://foreignpolicy.com/2015/09/11/europe-doubles-down-on-russian-gas-n...
[38] https://www.stratfor.com/topics/energy/russian-energy-and-foreign-policy
[39] http://www.cnbc.com/2015/11/23/angela-merkel-german-leader-sees-politica...
[40] http://www.economist.com/news/special-report/21579144-germanys-vision-eu...
[41] http://www.independent.co.uk/news/world/europe/refugee-crisis-eu-first-c...
[42] http://www.unhcr.org/pages/49e45ade6.html
[43] http://www.policy-network.net/pno.aspx?keyword=Partito+Democratico
[44] http://www.europarl.europa.eu/aboutparliament/en/20150201PVL00010/Organi...
Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνσηwww.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνσηwww.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνσηhttps://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου