Η ΕΕ είναι μια εθελοντική, οιονεί ομοσπονδία ανεξάρτητων
δημοκρατικών κρατών, όπου οι εκλογές είναι σημαντικές. Πιο συγκεκριμένα το
εκλογικό σώμα σε κάθε έθνος κράτος αποφασίζει τη μοίρα του, ανεξάρτητα από τις
επιθυμίες των υπολοίπων κρατών-μελών.
Τον περασμένο Οκτώβρη ο πρώην πρωθυπουργός της Ελλάδας,
Γεώργιος Παπανδρέου, ανακοίνωσε πως θα έθετε σε δημοψήφισμα το δεύτερο πακέτο
διάσωσης που μόλις είχε αποφασιστεί στις Βρυξέλλες. Ωστόσο, οι Μερκοζί, εκ
διαμέτρου αντίθετοι με αυτή την κίνηση, τον έπεισαν για την απειλή που θα έθετε
αυτή η κίνηση στη συμφωνία στην οποία μόλις είχαν καταλήξει. Έτσι το
δημοψήφισμα αναβλήθηκε επ’ αόριστον.
Μετά από ένα χρόνο ένα de facto δημοψήφισμα έλαβε χώρα έτσι και
αλλιώς, οι εκλογές. Σε μια ένωση δημοκρατιών είναι απίθανο να εξαναγκαστούν τα
κυρίαρχα κράτη να τηρήσουν τους κανόνες αν οι πολίτες τους διαφωνούν με αυτούς.
Τα μεγαλεπήβολα σχέδια της ΕΕ να διαμορφώσει μια πολιτική
ένωση προς υποστήριξη του ευρώ και της κοινής δημοσιονομικής πολιτικής δε θα
ευοδωθούν αν τα κράτη της ΕΕ παραμείνουν κυρίαρχα και δημοκρατικά. Οι
κυβερνήσεις μπορεί να υπογράφουν συμφωνίες και να δεσμεύονται με κανόνες υπαγωγής
της δημοσιονομικής πολιτικής στην πολιτική της ΕΕ (για να είμαστε πιο ακριβείς
στις επιθυμίες της Γερμανίας και της ΕΚΤ), στο τέλος όμως οι άνθρωποι θα
αποδειχθούν οι πραγματικοί φορείς της εθνικής κυριαρχίας και αν το επιθυμούν θα
αγνοήσουν όποιες κυβερνητικές δεσμεύσεις και όποια ευρωπαϊκή επιταγή.
Σε αντίθεση με τις ΗΠΑ η ΕΕ δε μπορεί να στείλει τους
υπαλλήλους της για να επιβάλλουν τα συμφωνηθέντα και να συλλέξουν τα
χρωστούμενα. Έως σήμερα το υψηλό κόστος της Grexit αποτελούσε εγγύηση ότι δεν
επρόκειτο να συμβεί. Όμως αυτό δεν ισχύει σήμερα.
Σήμερα, οι δεσμεύσεις απέναντι στην ΕΕ κονταροχτυπιούνται με
τις εθνικές προτεραιότητες. Αυτή η αλλαγή μάλλον καταρρίπτει το επιχείρημα όσων
προσέβλεπαν στα ευρωομόλογα για τη διάσωση της ευρωζώνης. Έτσι κανείς δε μπορεί
να εγγυηθεί στους επενδυτές ότι σε περίπτωση μεγάλης ύφεσης ή διάσπασης της
ευρωζώνης κάποια κράτη δε θα αρνηθούν να πληρώσουν ή έστω δε θα αρνηθούν να
πληρώσουν για χάρη άλλων κρατών. Δεν είναι παράξενο λοιπόν που τα ομόλογα που
εισήγαγε ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας ανταλλάσσονται
ακριβότερα από τα γερμανικά.
Τα ευρωομόλογα πάνε πακέτο με κριτήρια αιρεσιμότητας. Όσοι θέλουν
να τα χρησιμοποιήσουν πρέπει να ακολουθήσουν συγκεκριμένους κανόνες
δημοσιονομικής πολιτικής και να επιδείξουν συγκεκριμένα αποτελέσματα.
Οι πρόσφατες αποφάσεις αποδίδουν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον
ρόλο του διαιτητή. Επίσημα, οι γνωμοδοτήσεις της μπορεί να απορριφθούν μονάχα
με πλειοψηφία των δύο τρίτων των κρατών μελών. Όμως θα αποδεχθεί μια μεγάλη χώρα
να δεσμευτεί με τους κανόνες που θα αποφασίζονται κάθε φορά;
Η συμπεριφορά της Ισπανίας είναι ενδεικτική. Μετά τις πρόσφατες
εκλογές ο πρωθυπουργός Μαριάνο Ραχόι δήλωσε ότι δεν αισθάνεται δεσμευμένος από
τις υποχρεώσεις της προηγούμενης κυβέρνησης. Ο Ραχόι φαίνεται να έχει δίκιο καθώς
οι Βρυξέλλες ξαφνικά είναι περισσότερο επιεικής αναφορικά με το πρόγραμμα της
Ισπανίας.
Η αλήθεια είναι ότι τα μεγαλύτερα κράτη είναι πιο ίσα από τα
μικρότερα. Το ευρύτερο μήνυμα των ελληνικών και των γαλλικών εκλογών είναι ότι
η προσπάθεια να επιβληθεί μια ευγενής δικτατορία των πιστωτών κινητοποιεί την
αντίσταση των χρεωστών. Οι αγορές αντιδρούν διότι συνειδητοποιούν ότι οι πολίτες
μπορεί να αποφασίσουν να μην πληρώσουν τα χρέη των κυρίαρχων κρατών.
Αυτό το σενάριο ισχύει για την Ελλάδα αλλά το μέλλον του ευρώ
θα κριθεί από μεγαλύτερες χώρες όπως η Ισπανία και η Ιταλία. Μονάχα η δέσμευση
από την πλευρά των πολιτών ότι δίνουν προτεραιότητα στη συμμετοχή τους στην
ευρωζώνη, ακόμη και κάτω από δύσκολες συνθήκες, θα εντυπωσιάσει τις αγορές. Αυτή
τη στιγμή τίποτα λιγότερο δε μπορεί να διασώσει το κοινό νόμισμα.
Μετάφραση Ελπινίκη Καρακώστα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου