Και τώρα, πρέπει λίγο να φοβηθούμε

TO BHMA - THE NEW YORK TIMES

Οι Αμερικανοί ψηφοφόροι μίλησαν. Όμως τι μέλλει γενέσθαι τώρα; Μπορεί μια κυβέρνηση σαν τη δική μας που δεν είναι μονιασμένη, να αντιμετωπίσει τις απειλές και τις προκλήσεις που θα ενσκήψουν στο μέλλον; Η αίσθηση ενός κοινού φόβου ίσως σταθεί χρήσιμη.

Οσο μια πολιτική μάχη παραμένει σε προεκλογικό επίπεδο, οι δυο αντίπαλοι είναι σαν αδέλφια που μαλώνουν μεταξύ τους. Όταν όμως τελειώσει η εκλογική διαδικασία, τότε τα δυο αδέλφια -δηλαδή τα δυο αντίπαλα κόμματα- πρέπει να ενωθούν εναντίον ενός κοινού, γνωστού ή άγνωστου, εχθρού.

Πώς θα γίνει λοιπόν τώρα να ενωθούμε όλοι μαζί και να αντιμετωπίσουμε τις απειλές; Αυτό που φέρνει μια οικογένεια ή ένα έθνος κοντά είναι μια επίθεση από έναν εξωτερικό παράγοντα, όπως έγινε στο Περλ Χάρμπορ το 1941 ή στη Νέα Υόρκη στις 11 Σεπτεμβρίου 2001. Τι γίνεται όμως αν δεν υπάρχει αυτού του ειδους η απειλή;

Γιατί, αν μια επίθεση από εξωτερικό εχθρό μπορεί να ενώσει, τότε ένας εχθρός που απειλεί τις αξίες μόνο του ενός από τα δυο «αδέλφια», μπορεί, αντί για ενοποιητικά, να λειτουργήσει διασπαστικά: είναι σαν ένας αστεροειδής να πλησιάζει τη Γη και οι μισοί να φωνάζουν με τρόμο μπροστά στην επερχόμενη καταστροφή, ενώ οι άλλοι μισοί να κλείνουν τα αυτιά τους για να μην κουφαθούν από τις φωνές. Το μέλλον μας απειλείται από κάποιους τέτοιους «αστεροειδείς», όπως:

1 η αύξηση της θερμοκρασίας στη Γη

Εδώ και πολλά χρόνια επιστήμονες προερχόμενοι κυρίως από την Αριστερά προειδοποιούν για την υπερθέρμανση του πλανήτη, κάτι που οι δεξιοί συνάδελφοι τους αρνούνται να παραδεχθούν. Όμως ο πρόσφατος τυφώνας Σάντι μας έδωσε μια μικρή γεύση του τι πρόκειται να επακολουθήσει αν δεν αλλάξουν τα δεδομένα στην κλιματική αλλαγή.

2 ο φόβος της χρεοκοπίας

Το φάσμα της χρεοκοπίας της αμερικανικής οικονομίας είναι ορατό, ειδικά όταν πάρουν σύνταξη οι εργαζόμενοι της γενιάς των baby boomers [όσοι γεννήθηκαν αμέσως μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο]. Τότε θα πρέπει ένα διαρκώς συρρικνωμένο ποσοστό εργαζομένων να πληρώνει για τις ολοένα και αυξανόμενες δαπάνες μιας ολόκληρης γενιάς συνταξιούχων. Κι όμως, ακόμη και οι Δημοκρατικοί θέλουν να προστατεύσουν τα συμφέροντα των αμερικανών τρίτης ηλικίας.

3 η αύξηση της οικονομικής ανισότητας

'Οποια κέρδη παραγωγικότητας έλαβαν χώρα τα τελευταία 20 χρόνια στις ΗΠΑ, πήγαν προς όφελος των πλουσιότερων αμερικανών, αλλά η δεξιά συνεχίζει να υπερασπίζεται σθεναρά αυτή τη τακτική και να αρνείται πεισματικά την κοινωνική της «τοξικότητα».

4  η αύξηση των γεννήσεων από ανύπαντρες μητέρες

Το 2010, πάνω από το 40% των παιδιών που γεννήθηκαν στις ΗΠΑ προέρχονταν από ανύπαντρες μητέρες, με το αντίστοιχο ποσοστό του 1960 να είναι στο 5%. Παρολ' αυτά, οι αριστεροί στοχαστές συνεχίζουν να αρνούνται πως ένα σταθερό οικογενειακό περιβάλλον κάνει καλό στην ομαλή ανάπτυξη ενός παιδιού.

Όπως βλέπουμε, οι ΗΠΑ αντιμετωπίζουν μερικές πολύ σημαντικές απειλές, με τη μια πλευρά να αρνείται να δεχτεί τους φόβους της άλλης. Αυτό ακριβώς ειναι ένα βασικό αξίωμα της ψυχολογίας της ηθικής, που λεει πως «η ηθική ενώνει, αλλά τυφλώνει κιόλας» (morality binds and blinds). Όταν επικεντρωνόμαστε μόνο στον αστεροειδή που μας αφορά, αγνοώντας την ύπαρξη ενός άλλου, παραδίπλα, χάνουμε την αίσθηση της προοπτικής και μπορεί να μπούμε σε περιπέτειες. Πρέπει να μάθουμε να αναγνωρίζουμε και τη δική μας «τύφλωση» κι όχι μόνο των αντιπάλων μας.

Η επομένη των εκλογών είναι μια μέρα για όλους μας, για να ενωθούμε και να αρχίσουμε να χτίζουμε μαζί έναν μηχανισμό απώθησης όσων «αστεροειδών» μας απειλούν.

*Ο Τζόναθαν Χάιτ είναι καθηγητής Επιχειρηματικής Ηθικής (Βusiness Εthics) στο Stern Business School της Νέας Υόρκης.

http://www.tovima.gr/opinions/article/?aid=482813