Όταν η ΕΕ αρχίσει να λειτουργεί σωστά...

Μετά την πρόσφατη ομιλία του David Cameron σχετικά με τη σχέση της Βρετανίας με την ΕΕ, ζητήσαμε από το μέλος του συμβουλίου του ECFR και ευρωβουλευτή Andrew Duff να απαντήσει σε μερικές ερωτήσεις σχετικά με το πώς νομίζει ότι θα εξελιχθεί τα επόμενα χρόνια η Ευρώπη, καθώς και η σχέση της με τη Βρετανία.

Ποιό γεγονός ή ποιά περιοχή προκάλεσε την έκδηλη αγάπη σας για την Ευρώπη;

Δεν είναι φυσικό να ταυτιστεί κάποιος με τον τόπο που ζει;

Σε αυτό το κλίμα μεγαλύτερης αμφισβήτησης, κατά πόσο σας ανησυχεί το γεγονός ότι η πιο φεντεραλιστική σας προσέγγιση προς την Ευρώπη έχει τόσο λίγους υποστηρικτές στη Βρετανία;

Οι Βρετανοί είναι περίεργοι όταν έχουν να κάνουν με τον φεντεραλισμό. Πολλοί από τους καλύτερους στοχαστές του φεντεραλισμού ήταν Βρετανοί, ακόμη και πρόσφατα, με τους Beveridge και Robbins, αλλά και πιο παλιά με τους Jenkins και Pinder. Οι Βρετανοί υιοθέτησαν φεντεραλιστικά συστήματα στις αυτοκρατορικές κατακτήσεις τους, τα περισσότερα εκ των οποίων έχουν λειτουργήσει καλά. Αν δεν είχε ξεσπάσει ο Α΄ Παγκόσμιος πόλεμος η Γροιλανδία και η Ιρλανδία θα είχαν υιοθετήσει το σύστημα της κεντρικής διακυβέρνησης. Σήμερα, με τη Σκωτία, την Ουαλία και τη Βόρεια Ιρλανδία, το Ηνωμένο Βασίλειο είναι σε μεγάλο βαθμό μια ομοσπονδία κρατών.

Αλλά η ιδέα μιας ομοσπονδιακής Ευρώπης ποτέ δεν ρίζωσε στη Βρετανία, εν μέρει λόγω της μεγάλης κληρονομιάς του Winston Churchill. Ενώ ο Churchill θεωρείται δικαίως ως ένας εκ των ιδρυτών της ΕΕ, ήθελε η Βρετανία να παραμείνει εκτός. Ήταν, βέβαια, γέννημα-θρέμμα της αυτοκρατορίας και μισός Αμερικανός. Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, οι Βρετανοί πίστεψαν οι ήταν νικητές λόγω της παλληκαρήσιας ανεξαρτησίας τους. Αυτό ήταν, βέβαια, πάντοτε μονάχα ένα μέρος της αλήθειας. Αλλά οι Βρετανοί μετά το 1945 πίστεψαν ότι δεν υπάρχει ανάγκη να ξαναγράψουν την εθνική τους ιστορία από την αρχή, ότι δεν χρειάζεται να αντιμετωπίσουν τους Βρετανούς συνεργάτες των Ναζί, ότι δεν υπάρχει λόγος να αναθεωρήσουν το σύνταγμα και λόγω του Churchill, ότι δεν υπήρχε ανάγκη να επανεκτιμήσουν τη γεωπολιτική στρατηγική της Βρετανίας μέχρι τον Macmillan μετά το Σουέζ.

Έτσι, κατά μία έννοια εμείς οι Βρετανοί είμαστε πολύ αδιάφοροι για πολλά χρόνια και εξακολουθούμε να είμαστε καταδικασμένοι να προσπαθούμε να προφτάσουμε την επικρατούσα πολιτική της ηπειρωτικής Ευρώπης. Μπορεί να μη μπορέσουμε ποτέ να καλύψουμε τη διαφορά, αλλά πιστεύω ότι θα τα καταφέρουμε. Αυτό που χρειάζονται οι Βρετανοί είναι ακριβώς αυτό που χρειάζονται και όλοι οι άλλοι: να υιοθετήσει η ΕΕ ένα πιο διακριτό φεντεραλιστικό προφίλ και να φανεί ότι το φεντεραλιστικό πείραμά της βαίνει καλώς, παρέχει δημόσια αγαθά εντός και προωθεί τα ευρωπαϊκά συμφέροντα στο εξωτερικό. Είτε η ΕΕ θα καταλήξει ως μια ισχυρή, δημοκρατική ομοσπονδιακή ένωση κρατών και πολιτών ή θα διαλυθεί. Όταν θα αρχίσει να λειτουργεί καλά, ή τουλάχιστον πολύ καλύτερα από τώρα, οι Βρετανοί θα θέλουν να είναι μέρος της.

Η έρευνα του Peter Kellner σχετικά με τη σχέση Ηνωμένου Βασιλείου-ΕΕ για το ECFR δείχνει ότι οι Βρετανοί θα ανταποκριθούν σε πρακτικούς λόγους για παραμονή τους στην ΕΕ και όχι σε αυτούς που συνδέονται με οποιαδήποτε μεγάλα σχέδια. Τι είδους Ευρωπαϊκό όραμα νομίζετε ότι θα ενθουσιάσει τους Βρετανούς με την ΕΕ;

Ναι, οι ρεαλιστικές λύσεις θα προσελκύσουν τους Βρετανούς. Όμως, η ΕΕ δε θα στηρίξει τις διαδικασίες περαιτέρω ολοκλήρωσης από ατύχημα. Χρειάζεται έναν ισχυρό οδηγό, τον οποίο ας ονομάσουμε «κυβέρνηση». Αυτό είναι ένα σώμα εκλεγμένων ανδρών και γυναικών με τις αρμοδιότητες, τα μέσα και τους πόρους για την εφαρμογή των απαντήσεων της Ευρώπης στις προκλήσεις της παγκοσμιοποίησης.

Ένα από τα χαρακτηριστικά της διακυβέρνησης της ΕΕ, που λείπει αυτή τη στιγμή, είναι βιώσιμα πολιτικά κόμματα σε ευρωπαϊκό επίπεδο, να εκστρατεύουν και να ανταγωνίζονται το ένα το άλλο και η οικοδόμηση μιας νέας μεταεθνικής πολιτικής τάξης ηγετών. Οι ηγέτες ενθουσιάζουν τις μάζες σε οποιοδήποτε επίπεδο. Το πρόβλημα που έχουμε είναι ότι τα εθνικά πολιτικά κόμματα της Βρετανίας έχουν παύσει να στηρίζουν την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση με δημοκρατικό και αποτελεσματικό τρόπο. Η φριχτή ομιλία του David Cameron τα λέει όλα: γεμάτη άγνοια, προκατάληψη και μπέρδεμα. Για τους Συντηρητικούς, η ιστορία επιστρέφει στην εποχή του Anthony Eden.

Θα μπορούσε ένα κοινοβούλιο της ευρωζώνης να δουλέψει παράλληλα με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και ποιό απ’ τα δύο θα είχε το μεγαλύτερο βαθμό νομιμότητας στο ευρύτερο Ευρωπαϊκό κοινό;

Οι Συνθήκες αποκλείουν το διαίρεση του παρόντος Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Εάν και όταν το Eurogroup του Συμβουλίου αρχίσει να επιβάλλει φόρους στο εσωτερικό της Ευρωζώνης, τότε θα είναι καιρός να διαχωριστούν από τους Ευρωβουλευτές. Το Συνέδριο για την αναθεώρηση του συντάγματος της ΕΕ, το οποίο περιμένω στοργικά να ξεκινήσει τον Φεβρουάριο του 2015, θα πρέπει να εξετάσει ποιός είναι ο σωστός βαθμός της κοινοβουλευτικής αντιπροσώπευσης για το Ηνωμένο Βασίλειο, αν έχουμε ακόμα μια βρετανική κυβέρνηση η οποία αντιτίθεται στην ένταξη στο Ευρώ και επιμένει σε μόνιμη εξαίρεση από την τραπεζική και δημοσιονομική ένωση. Σε αυτό το στάδιο οι επιλογές που θα υπάρχουν θα είναι ανάμεσα, από τη μία πλευρά, να επιτραπεί στο Ηνωμένο Βασίλειο να παρεκκλίνει από τον κανόνα ακόμα περισσότερο, διακινδυνεύοντας μια διάρρηξη του κεκτημένου της ΕΕ, ενώ προσποιείται ότι εξακολουθεί να είναι ένα πλήρες κράτος μέλος, ή από την άλλη πλευρά, η δημιουργία μιας περιποιημένης κατηγορίας Εταίρων Μελών για το Ηνωμένο Βασίλειο, με πολύ μικρότερη θεσμική εμπλοκή.

Πόσο μεγάλη θα μπορούσε να είναι η ΕΕ σε 25 χρόνια και υπάρχουν φυσικά όρια ως προς το πού θα καταλήξει;

Ο τίτλος Εταίρος- Μέλος θα μπορούσε να είναι η βαλβίδα ασφαλείας για τους Βρετανούς. Αλλά θα μπορούσε να ταιριάξει επίσης στη Νορβηγία και την Ελβετία, οι οποίες, με τους δικούς τους τρόπους, επιθυμούν την αναβάθμιση των υφιστάμενων ρυθμίσεών τους. Και η Τουρκία, για πολλούς και διάφορους λόγους, μπορεί κάλλιστα να αποφασίσει ότι θα προτιμούσε να έχει μια μόνιμη διευθέτηση του Ευρωπαϊκού προσανατολισμού της ως Εταίρος- μέλος. Ο Kemal Dervis το ονομάζει αυτό «οργανωμένη ποικιλομορφία», αλλά νομίζω πως και οι δύο ουσιαστικά μιλάμε για το ίδιο πράγμα.

Σε 25 χρόνια η Βρετανία θα εξακολουθεί να είναι μέρος του σχεδίου;

Εάν έρθει στα συγκαλά της, ναι.

Του Andrew Duff

Μπορείτε να διαβάσετε το κείμενο εδώ:http://www.ecfr.eu/blog/entry/andrew_duff_on_britain_in_europe