Τα ενεχυροδανειστήρια έμοιαζαν μέχρι πριν από μερικά χρόνια και, πιο συγκεκριμένα, πριν ξεσπάσει η οικονομική κρίση και εκτιναχθεί η τιμή του χρυσού, με μια... ξεχασμένη δραστηριότητα.
Το επάγγελμα του ενεχυροδανειστή ήταν είδος προς εξαφάνιση και παρέπεμπε σε «σκοτεινούς» τύπους, που νόμιζε κανείς ότι είχαν ξεμείνει σε κάποια φτωχογειτονιά από προηγούμενες δεκαετίες.
Σήμερα, μια βόλτα σε οποιαδήποτε περιοχή της Αθήνας, αλλά και στην υπόλοιπη Ελλάδα, αρκεί για να καταλάβει κανείς ότι είναι οι μόνοι που κάνουν... χρυσές δουλειές. Σχεδόν σε κάθε γειτονιά αντιστοιχεί και μια επιχείρηση άγνωστης προέλευσης, που αγοράζει χρυσαφικά, ρολόγια και άλλα τιμαλφή.
Το ΣΔΟΕ καθυστέρησε, ωστόσο στο να διενήργησε ελέγχους, στους οποίους η παραβατικότητα των συγκεκριμένων καταστημάτων έφτασε στο 50%. Η υπόθεση έφτασε μέχρι το Κοινοβούλιο, ωστόσο, όπως πάντα, ελέγχεται η ικανότητα του κράτους να θέσει υπό έλεγχο το φαινόμενο.
Υποθέσεις ιδιοκτητών που προσπάθησαν είτε να διακινήσουν κοσμήματα μεγάλης αξίας χωρίς τιμολόγια είτε να βγάλουν κοσμήματα στο εξωτερικό έχουν ήδη γίνει γνωστές, ενώ την περασμένη Δευτέρα η Εισαγγελία Πρωτοδικών Αθηνών διέταξε προκαταρκτική εξέταση για τη λειτουργία των ενεχυροδανειστηρίων. Αφορμή στάθηκε μια δήλωση του προέδρου της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Αργυροχρυσοχόων, σύμφωνα με την οποία εξάγουμε ημερησίως 150 κιλά χρυσού.
Ξεφυτρώνουν
Ενας στους δυο, λοιπόν, λειτουργεί στα όρια του… γκρίζου και του μαύρου και φοροδιαφεύγει συστηματικά, χωρίς να τηρεί βιβλία και χωρίς να κόβει τιμολόγια, ενώ σχεδόν ένας στους δέκα δεν έχει κάνει καν έναρξη επαγγέλματος.
Από τις τις «μικρές χρηματιστηριακές», τις ΑΕΛΔΕ, στα τέλη της δεκαετίας του ΄90, έως το παγωμένο γιαούρτι της τελευταίας διετίας, η ελληνική αγορά έχει να επιδείξει αναρίθμητα παραδείγματα υπερβολής. Σήμερα, τα ενεχυροδανειστήρια και τα καταστήματα αγοράς χρυσού ανοίγουν ανά την επικράτεια με ρυθμούς «επιδημίας» και δρουν χωρίς εποπτεία, σε μια νέα αγορά που εξαπλώνεται καθημερινά, εκμεταλλευόμενη την ανάγκη του κόσμου για μετρητά.
Την τριετία 2010-2012 άνοιξαν περί τις 947 επιχειρήσεις ή υποκαταστήματα. Το 2012, μάλιστα, υπερτριπλασιάστηκαν οι ενάρξεις επιχειρήσεων του εν λόγω αντικειμένου. Ειδικότερα, το 2010 έκαναν έναρξη 81 επιχειρήσεις, ενώ δηλώθηκε και η έναρξη λειτουργίας 28 υποκαταστημάτων, ενώ το 2012 έκαναν έναρξη 274 επιχειρήσεις και δηλώθηκε η έναρξη 245 υποκαταστημάτων.
Και αυτό, γιατί ήταν μεταξύ των επαγγελμάτων που απελευθερώθηκαν μέσα στην κρίση, με αποτέλεσμα να χρειάζεται μόνο μια αίτηση στο αστυνομικό τμήμα της περιοχής, καθώς και λευκό ποινικό μητρώο για να ανοίξει κανείς σχετική επιχείρηση. Είναι εντυπωσιακό ότι, από τα επαγγέλματα που «άνοιξαν» τον τελευταίο χρόνο, οι αιτήσεις για έναρξη εργασιών για ενεχυροδανειστήρια είναι περισσότερες απ΄ ό,τι για κάθε άλλο επάγγελμα.
Τη νέα τάση συντηρούν η άνευ προηγουμένου ύφεση και οι ιστορικά υψηλές τιμές του χρυσού. Απελπισμένοι πολίτες αναζητούν εναγωνίως μια διέξοδο στην κρίση και προσπαθούν να «εκποιήσουν» ό,τι μπορούν. Η οικονομική δυσχέρεια δημιούργησε ακραίες συνθήκες, με τους εργαζομένους στα εν λόγω καταστήματα να περιγράφουν κωμικοτραγικές καταστάσεις. Μέχρι χρυσά δόντια και οικογενειακά κειμήλια «σκοτώνουν» όσοι έχουν απελπιστεί από την ανεργία και την κατακόρυφη πτώση του βιοτικού επιπέδου.
Την ίδια ώρα, ενεχυροδανειστήρια και ανταλλακτήρια πολύτιμων μετάλλων υπόσχονται υψηλές τιμές και, βέβαια, μετρητά.
Χωρίς «επόπτη»
Ποιος, όμως, θα αναλάβει την ευθύνη για τη λειτουργία των εν λόγω καταστημάτων; Η κατάληξη των πολύτιμων μετάλλων, ο έλεγχος των πηγών χρηματοδότησης, οι συνθήκες αγοράς των τιμαλφών (σωστή μέτρηση και διασφάλιση τιμών), καθώς και η διασφάλιση του ότι δεν αποτελούν προϊόντα κλοπής είναι μερικά από τα ερωτήματα που μένουν αναπάντητα από τη στιγμή που δεν υπάρχει μια «εποπτική Αρχή» πέραν του ΣΔΟΕ.
Η Τράπεζα της Ελλάδος δεν έχει καμία ανάμειξη όσον αφορά τη διακίνηση του χρυσού, από τη στιγμή που δεν πρόκειται για «επενδυτικό» χρυσό, δηλαδή για αγοραπωλησίες χρυσού μέσω επενδυτικών εργαλείων ή αγορών.
Γνώστες της αγοράς συμβουλεύουν τους καταναλωτές να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί και να «ελέγχουν» οι ίδιοι, στον βαθμό που μπορούν, τόσο τη νόμιμη λειτουργία των εν λόγω επιχειρήσεων όσο και τον τρόπο με τον οποίο ανταλλάσσουν, ενεχυριάζουν ή πωλούν τα περιουσιακά τους στοιχεία. Η Γενική Γραμματεία Καταναλωτή, από την πλευρά της, έχει εκδώσει από τον Δεκέμβριο του 2011 οδηγίες προστασίας, επισημαίνοντας ότι το Ελληνικό Κέντρο Αργυροχρυσοχοΐας παρέχει υπηρεσίες εκτίμησης πολύτιμων μετάλλων και σε καταναλωτές.
Παραβάσεις στην ημερήσια διάταξη
Τα στοιχεία των κρατικών οικονομικών Αρχών και οι καταγγελίες πολιτών δημιουργούν ένα πέπλο αμφιβολιών για τη νόμιμη λειτουργία τους. Στο μικροσκόπιο των επιθεωρητών του ΣΔΟΕ μπήκαν 300 ενεχυροδανειστήρια και ανταλλακτήρια χρυσού σε όλες τις πόλεις της Ελλάδας.
Οι παραβάσεις των συγκεκριμένων καταστημάτων σχετίζονται, σύμφωνα με έμπειρα στελέχη της αγοράς χρυσού, με επιτηδευματίες οι οποίοι ασχολούνται με την τήξη μεταχειρισμένων μετάλλων και παραπέμπουν σε... υπόγεια κυκλώματα εμπορίας χρυσού και άλλων πολύτιμων μετάλλων και λίθων.
Υπάρχουν, επίσης, καταγγελίες για κυκλώματα που δημιουργούν δίκτυα με το εξωτερικό και «εξάγουν» τα πολύτιμα αντικείμενα. Μάλιστα, οι επιτήδειοι φροντίζουν να λιώσουν τα αντικείμενα, ώστε τα σχετικά παραστατικά, κατά την εξαγωγή τους, να αναφέρουν αόριστα αγορά χρυσού.
Σε αυτό το πλαίσιο, η κεντρική υπηρεσία του ΣΔΟΕ έχει εκπονήσει σχέδιο ελέγχου αεροπορικών αποστολών και εξαγωγών χρυσού που έλαβαν χώρα από τη χώρα μας προς το εξωτερικό. Έχουν παραληφθεί στοιχεία αποστολών και εξαγωγών με δηλωθέντα προϊόντα χρυσού, κράματα χρυσού, κοσμήματα κ.λπ. κατά τα έτη 2010-2012, που έγιναν από 36 πρακτορεία.
Επίσης, αρκετοί είναι αυτοί που δεν φυλάσσουν εντός του καταστήματος τα αγορασμένα αντικείμενα. Οι ελεγκτές του ΣΔΟΕ έχουν ήδη αρχίσει τις δεσμεύσεις τιμαλφών και θυρίδων, αλλά και την κατάσχεση βιβλίων και στοιχείων.
Τέλος, οι Αρχές αναζητούν κοσμήματα, προϊόντα κλοπής από ιδιώτες, καθώς πληθαίνουν οι ομολογίες διαρρηκτών ότι έχουν «σκοτώσει» τη λεία τους σε ενεχυροδανειστήρια και καταστήματα χρυσού.
Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
* Αναδημοσίευση από την εφημερίδα "Κεφάλαιο" της 2ας Μαρτίου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου