Τι μορφή θα έχει μια νέα διάσωση για Ελλάδα;

Φαίνεται ότι η γερμανική κυβέρνηση έχει δημοσίως αποδεχθεί τελικά αυτό που γνώριζαν ήδη όλοι –ότι η Ελλάδα θα χρειαστεί κάποιου είδους περαιτέρω οικονομική βοήθεια αφού τελειώσει το δεύτερο πρόγραμμα διάσωσης στο τέλος του 2014. Ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Wolfang Schaeuble, δήλωσε σε προεκλογική συγκέντρωση του CDU: «Θα πρέπει να υπάρξει ένα ακόμη πρόγραμμα διάσωσης στην Ελλάδα», προκειμένου να βοηθήσει τη χώρα να «ξεπεράσει το λόγο» των αποπληρωμών χρέους που αντιμετωπίζει.
Παρά τις προσπάθειες τόσο από τη Γερμανίδα Καγκελάριο Angela Merkel και τους εκπροσώπους του γερμανικού υπουργείου Οικονομικών να υπαναχωρήσουν από τα σχόλια και να τονίσουν ότι δεν αποτελούν στην πραγματικότητα μια αλλαγή της στάσης, οι δηλώσεις φαίνεται να έχουν μείνει.

Τι  μορφή θα μπορούσε να πάρει το τρίτο πακέτο διάσωσης;
Σύμφωνα με το ΔΝΤ, το συνολικό κενό χρηματοδότησης μέχρι το τέλος του 2015 ανέρχεται στα 11,1 δισ. ευρώ (5,8% του ΑΕΠ) –επομένως αυτό μπορεί να θεωρηθεί ως ένα κατώτατο όριο της αναγκαίας χρηματοδότησης. Τα έσοδα από τις ιδιωτικοποιήσεις (που έχουν υστερήσει) αναμένεται να διαμορφωθούν στα 7,7 δισ. ευρώ στα επόμενα τρία χρόνια. Περαιτέρω ελλείμματα μπορεί να οδηγήσουν υψηλότερα τις ανάγκες χρηματοδότησης.

Μια περαιτέρω επέκταση των προθεσμιών εξόφλησης και μια μείωση των τόκων στα δάνεια του επίσημου τομέα, όπως έχει αφήσει να εννοηθεί ο Επίτροπος Olli Rehn, φαίνεται επίσης πιθανή. Ωστόσο, τα επιτόκια των δανείων από τον EFSF –το προσωρινό ταμείο διάσωσης της ευρωζώνης- βρίσκονται ήδη στο κόστος και οι πληρωμές έχουν αναβληθεί για δέκα χρόνια. Το ΔΝΤ είναι επίσης απίθανο να μειώσει το επιτόκιό του καθώς αυτό θα συνιστούσε μια μορφή αναδιάρθρωσης του χρέους, κάτι στο οποίο αρνείται να συμμετάσχει το ΔΝΤ λόγω του ότι είναι ο κυριότερος πιστωτής. Αυτό αφήνει μόνο τα διμερή δάνεια της ευρωζώνης από την πρώτη ελληνική διάσωση: το επιτόκιο των οποίων έχει ήδη μειωθεί στο 1,5% περίπου (πολύ χαμηλότερα από το μακροπρόθεσμο κόστος δανεισμού των περισσότερων κρατών μελών της ευρωζώνης). Επομένως, το περιθώριο για περαιτέρω μείωση είναι περιορισμένο, το πολύ, σε λίγα δισ. ευρώ σε ένα μακρύ διάστημα, όπως έχουν επισημάνει προηγουμένως.

Μια άλλη ευρέως διαδεδομένη πρόταση είναι να χρησιμοποιηθούν τα εναπομείνασα κεφάλαια που αρχικά διατέθηκαν για την ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών. Μέχρι στιγμής, σύμφωνα με το ΔΝΤ, οι ελληνικές τράπεζες έχουν λάβει 40,9 δισ. ευρώ από το συνολικά διατεθέν ποσό των 50 δισ. ευρώ. Αν και φαίνεται πως το EFSF αναμένει αυτό να αυξηθεί στα 48,2 δισ. ευρώ. Είναι πιθανό να χρειαστεί κάποια επιπλέον προστασία, δεδομένου του ρυθμού με τον οποίο αυξάνονται τα επισφαλή δάνεια στην Ελλάδα, που σημαίνει ότι το διαθέσιμο ποσό είναι πιθανό να διαμορφωθεί μεταξύ των 2-4 δισ. ευρώ το περισσότερο.

Μια τελική ιδέα, η οποία δημοσιεύθηκε στην Suddeutsche Zeitung, είναι ότι τα διαρθρωτικά ταμεία της ΕΕ θα μπορούσαν να παρέχουν μέρος αυτής της χρηματοδότησης. Είναι ξεκάθαρο πώς θα συμβεί αυτό, και όπως έχουν επισημάνει προηγουμένως, είμαι επιφυλακτικοί στην ιδέα ότι υπάρχουν πολλά επιπλέον χρήματα που βρίσκονται γύρω και που μπορεί εύκολα να ανακατανεμηθούν στο πρόγραμμα των διαρθρωτικών ταμείων της ΕΕ. Δεδομένου ότι έχουν τεθεί τα νέα δεδομένα για τον προϋπολογισμό της περιόδου 2014-2020, δεμ είναι ξεκάθαρο πόσα χρήματα μπορούν να διατεθούν για την Ελλάδα. Μια επιλογή θα είναι να προσαρμοστεί το ποσοστό συγχρηματοδότησης (το ποσό με το οποίο συμβάλλει η ελληνική κυβέρνηση σε κάθε έργο για να κερδίσει τη χρηματοδότηση), αλλά αυτό έχει ήδη προσαρμοστεί και παρείχε μικρή ώθηση για την αξιοποίηση των κεφαλαίων, που παραμένει  πολύ χαμηλότερα του στόχου.

Πολλές ερωτήσεις θα πρέπει να απαντηθούν τότε αναφορικά με το μέγεθος και τη μορφή που θα λάβει αυτό που θα αποτελέσει την πιο λεπτή ελληνική διάσωση μέχρι σήμερα, με δεδομένους τους δύσκολους πολιτικούς περιορισμούς και τη συνεχιζόμενη προϋπόθεση της βιωσιμότητας του χρέους. Μια σημαντική παράμετρος, όπως πρότεινε ο Schaeuble, θα ήταν να ξεπεράσει η Ελλάδα το χρηματοδοτικό της πρόβλημα στα επόμενα χρόνια:

Το τελευταίο σημείο που πρέπει να επισημανθεί είναι η συνεχής γερμανική αποστροφή σε περαιτέρω ελάφρυνση του χρέους για την Ελλάδα, που το ΔΝΤ και σχεδόν όλοι οι ιδιωτικοί παρατηρητές αποδέχονται ως αναγκαίο. Εντός της Γερμανίας, αυτό φαίνεται να είναι ένα αποτέλεσμα του ότι η κυβέρνηση έμαθε το μάθημά της από την πρώτη αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους, η οποία προφανώς απέτυχε. Ωστόσο, η γερμανική κυβέρνηση φαίνεται να μαθαίνει το λάθος μάθημα για λάθος λόγους –δεν είναι πως η αναδιάρθρωση ήταν μια άσχημη ιδέα από μόνη της, αλλά απλώς ότι ένα μεγάλο ποσό του χρέους κρατείται από τις ελληνικές τράπεζες, με αποτέλεσμα η επακόλουθη αύξηση κεφαλαίου και η διάσωση, να αναιρεί οποιοδήποτε όφελος.

Η γερμανική κυβέρνηση ξεκάθαρα παραμένει απρόθυμη να συζητήσει οποιεσδήποτε τέτοιες λεπτομέρειες, υποδηλώνοντας ότι ένα σαφές σχέδιο είναι απίθανο να προκύψει μέχρι το τέλος του έτους.

Εν τω μεταξύ, δεν μπορούμε παρά να αναρωτιόμαστε πως θα αντιδράσει η ελληνική κοινή γνώμη στην προοπτική μιας ακόμη διάσωσης με άλλη μια παρτίδα όρων. Θα μπορούσε το μεγάλο άγνωστο εκτός ευρωζώνης να φαίνεται ελκυστικό για άλλη μία φορά; Ίσως, ή ίσως όχι. Αλλά μπορεί επίσης να ξεκινήσει να περνά από το μυαλό τους σε κάποιο σημείο.

ΠΗΓΗ: www.openeurope.org.uk

ΑΠΟΔΟΣΗ:www.capital.gr