Οι τελευταίες εβδομάδες στη Λιβύη είχαν μάλλον σκαμπανεβάσματα: περισσότερες συγκρούσεις μεταξύ πολιτοφυλακών, περισσότερη αιματοχυσία, λιγότερη παραγωγή πετρελαίου και συνεχόμενη επιδείνωση της κρατικής εξουσίας. Μόνο την περασμένη Παρασκευή, περισσότερα από 40 άτομα σκοτώθηκαν και δεκάδες τραυματίστηκαν στην Τρίπολη. Δεδομένης της κατάστασης κατά τα τελευταία δύο χρόνια, θα μπορούσε κανείς να αναρωτηθεί πού είναι η είδηση: Μετά την πτώση του Gaddafi η Λιβύη παρασύρεται στο χάος. Παρ ΄όλα αυτά, υπάρχει μια είδηση που χρήζει σκέψης, τόσο για τους Αμερικανούς, όσο και για τους Ευρωπαίους φορείς χάραξης πολιτικής, οι οποίοι προσπαθούν να κατανοήσουν πώς θα φαίνεται η συμβολή τους στη σταθεροποίηση της χώρας.
Οι συγκρούσεις που αναφέρθηκαν δεν είναι μεταξύ των πολιτοφυλακών, αλλά μάλλον μεταξύ του μη βίαιου τμήματος της κοινωνίας της Λιβύης και των αυτοαποκαλούμενων επαναστατών (Thuwwar όπως αυτοαποκαλούνται οι πολιτοφύλακες στα αραβικά). Ένας σημαντικός αριθμός των θυμάτων της Παρασκευής σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια μιας λαϊκής διαδήλωσης εναντίον μιας εκ των πολιτοφυλακών της Τρίπολης. Αυτά τα επεισόδια δεν ήταν τα πρώτα του είδους τους (παρόμοια επεισόδια έλαβαν χώρα κατά το παρελθόν στη Βεγγάζη και σε άλλα μέρη της Λιβύης) και, παρά την αιματοχυσία, δεν ήταν τα τελευταία. Λίγες μέρες αργότερα, εκατοντάδες γυναίκες αψήφησαν τους thuwwar και διαδήλωσαν εναντίον τους. Αυτή είναι μια τάση που μπορεί να παρατηρηθεί και σε άλλα μέρη της Μέσης Ανατολής, ιδίως σε περιοχές της Συρίας υπό τον έλεγχο των ριζοσπαστικών ισλαμικών ομάδων. Μέρος της αδυναμίας αυτών των λαϊκών εξεγέρσεων, που σήμερα στρέφονται εναντίον ένοπλων ομάδων μετά τη γέννησή τους με στόχο την καταπολέμηση των καθεστώτων, πηγάζει από την εγγενή ασυμμετρία μεταξύ των ειρηνικών διαδηλωτών και των ενόπλων. Ένας άλλος παράγοντας που εξηγεί την αδυναμία αυτών των μη βίαιων δυνάμεων είναι και τα ζητήματα ηλικίας και φύλων.
Παρ ΄όλα αυτά, αν καταφέρουν να επιβιώσουν, αυτές οι επίσημες και άτυπες ομάδες μέσα στην κοινωνία της Λιβύης θα μπορούσαν να αποτελέσουν ένα ζωτικό πόρο για την ανοικοδόμηση της κρατικής εξουσίας της Λιβύης, που, τελικά, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις υποστηρίζουν. Η συμβολή τους θα μπορούσε να είναι διττή: Πρώτα απ΄ όλα χρειάζεται μια νέα πολιτική ηγεσία και θα πρέπει να δράσουν κατά της κατάχρησης εξουσίας από την κυβέρνηση και τις πολιτοφυλακές. Αυτό που θα πρέπει να γίνει, ώστε να ενισχυθεί το συγκεκριμένο τμήμα της λιβυκής κοινωνίας θα πρέπει να βρίσκεται στην ημερήσια διάταξη των Ευρωπαίων και Αμερικανών φορέων χάραξης πολιτικής.
Η δεύτερη ενδιαφέρουσα είδηση είναι ότι, εν μέρει ως αντίδραση στη λαϊκή πίεση, το Γενικό Εθνικό Κογκρέσο (το κοινοβούλιο της Λιβύης) και η κυβέρνηση Zeidan έχουν συμφωνήσει να περάσουν μέτρα, που θα ζητούν την αποχώρηση όλων των ενόπλων ομάδων από την Τρίπολη και να προτρέπουν τους thuwwar είτε να ενταχθούν στις επίσημες δυνάμεις ασφαλείας ή να χάσουν τους μισθούς τους από τις αρχές του επόμενου έτους. Ενώ αυτή η κίνηση αποτελεί μια αξιόλογη και σπάνια επίδειξη ενότητας εντός της πολιτικής ελίτ, αναρωτιέται κανείς αν υπάρχουν αρκετά διαθέσιμα μέσα και αρχές για να επιβάλλουν τις αποφάσεις αυτές.
Τελικά, δεν θα είναι ποτέ πολύ αργά για να συνειδητοποιήσουν οι πολιτικοί της Λιβύης ότι το μέλλον τους εξαρτάται από την ειρήνευση της χώρας και την οικονομική ανάκαμψη, αντί για την ενίσχυση των σχέσεών τους με μεμονωμένες ένοπλες ομάδες. Οι τοπικές αρχές (είτε πρόκειται για τα δημοτικά συμβούλια, τους ηγέτες των πολιτοφυλακών ή τους πρεσβύτερους) έχουν επίσης σημαντικό ρόλο στο να συγκρατήσουν τις πολιτοφυλακές που ισχυρίζονται ότι τους εκπροσωπούν. Για το σκοπό αυτό, η απόφαση των ηγετών στην Μισουράτα να ευνοήσει την απόσυρση από την Τρίπολη των πολιτοφυλακών «τους» ελπίζουμε να είναι η αρχή μιας νέας τάσης.
Στην πραγματικότητα, η τρίτη σημαντική εξέλιξη, η οποία δεν αποτελεί είδηση για όσους γνωρίζουν τη Λιβύη, είναι ο ρόλος που διαδραματίζουν οι πρεσβύτεροι και οι ηγέτες της κοινότητας οι οποίοι έκαναν έκκληση για τον τερματισμό των ενόπλων συγκρούσεων το περασμένο Σαββατοκύριακο. Την ώρα που οικοδομούνται ένα σύνταγμα και ένα αποτελεσματικό δικαστικό σύστημα, η Λιβύη έχει ανάγκη από έναν ευρέως αναγνωρισμένο μηχανισμό επίλυσης των διαφορών που μπορεί να ασκήσει κάποια ηθική εξουσία πάνω στους ηγέτες των πολιτοφυλακών. Μαζί με αυτό, είναι απαραίτητες άλλες τέσσερις προϋποθέσεις:
Ένας εθνικός διάλογος που θα ενθαρρύνει όλους εκείνους που τώρα εκφράζουν τις πολιτικές τους θέσεις μέσω των πολιτοφυλακών ή των αποσχιστικών τάσεων να τις εκφράσουν στο πλαίσιο του εθνικού πολιτικού συστήματος.
Μια αναθεώρηση, αν όχι την πλήρη κατάργηση του νόμου απομόνωσης ο οποίος εξαιρεί ένα σημαντικό τμήμα της λιβυκής κοινωνίας από τη νέα πολιτική κατάσταση.
Ταυτόχρονη εφαρμογή ενός συστήματος μεταβατικής δικαιοσύνης για την ειρηνική επίλυση των διαφορών που σχετίζονται με την εποχή του Gaddafi και στην εξισορρόπηση της κατάστασης που ακολούθησε το θάνατο του δικτάτορα.
Υπάρχει μια ποινική πλευρά στο πρόβλημα των πολιτοφυλακών, ενώ για ορισμένες ομάδες η γραμμή μεταξύ Jihadism/Salafism, του λαθρεμπορίου και παράνομων οικονομικών δραστηριοτήτων, είναι συχνά ασαφής. Η ξένη εμπειρία στον τομέα της καταπολέμησης του οργανωμένου εγκλήματος θα μπορούσε να αποδειχθεί χρήσιμη σε αυτή την περίπτωση, αν και αυτό θα στηριχτεί κυρίως στην οικοδόμηση μιας ισχυρής πολιτικής και των δυνάμεων ασφαλείας.
Μια άλλη ενδιαφέρουσα τροπή των γεγονότων είναι πως μια δήλωση της κυβέρνησης Zeidan σχετικά με την γρήγορη επανέναρξη της παραγωγής πετρελαίου απεδείχθη ονειροφαντασία. Με τα έσοδα να ανέρχονται στο ένα πέμπτο του επιπέδου πριν από την κρίση, τα χρήματα την παροχή των μηνιαίων αποδοχών, ύψους περίπου 1.200 δολαρίων για τον κάθε «επαναστάτη» κατά πάσα πιθανότητα θα τελειώσουν σύντομα. Οι φυγόκεντρες δυνάμεις της Λιβύης, με την αναστολή της παραγωγής του πετρελαίου, μπορεί να πριονίζουν το κλαδί πάνω στο οποίο κάθονται. Το αν αυτό θα τους οδηγήσει προς την κατεύθυνση του πολιτικού διαλόγου ή πιο βαθειά στον κόσμο του εγκλήματος εξακολουθεί να είναι ένα ερωτηματικό, αν και η τελευταία επιλογή μπορεί να είναι πιο πιθανή αυτή τη στιγμή, χωρίς συντονισμένη δράση μεταξύ της λιβυκής κυβέρνησης και των εξωτερικών παραγόντων.
Ο δρόμος της Λιβύης για την έξοδο από την κρίση, αν υπάρχει, δεν θα είναι εύκολος και γρήγορος. Παρ ΄όλα αυτά, η συνεχώς επιδεινούμενη κατάσταση της ασφάλειας δεν θα πρέπει να εμποδίσει ή να καθυστερήσει τις προσπάθειες για την επίτευξη αυτών των μακροχρόνιων στόχων. Οι διεθνείς προσπάθειες για την οικοδόμηση ενός ισχυρότερου εθνικού στρατού και αστυνομίας μπορεί να αποδειχθούν άχρηστες αν δεν συνοδευτούν με μια σειρά από κίνητρα για τη σταθεροποίηση της χώρας για όλους τους εμπλεκόμενους φορείς.
Του Mattia Toaldo
Μπορείτε να δείτε το κείμενο εδώ:http://www.ecfr.eu/blog/entry/libya_a_way_out_of_the_crisis
ΑΠΟΔΟΣΗ:www.capital.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου