Πέμπτη 24 Ιουλίου 2014

Hamas και Ισραήλ: Αναγκαία μια στροφή

Από την έναρξη του τελευταίου γύρου αντιπαραθέσεων μεταξύ της Hamas και του Ισραήλ, η συζήτηση τόσο στα εσωτερικά ΜΜΕ όσο και στο εξωτερικό έχει εύλογα επικεντρωθεί στις συνθήκες που απαιτούνται για την επίτευξη μιας γρήγορης λήξης της αντιπαράθεσης και στην κατάπαυση του πυρός. Ωστόσο, ενώ το να σταματήσει η βία θα έπρεπε να είναι προτεραιότητα, είναι το ίδιο σημαντικό όσο και το να αναπτυχθούν πολιτικές για την μετά την κατάπαυση του πυρός περίοδο, οι οποίες θα διασφαλίσουν ότι το τέλος των εχθροπραξιών θα σημαίνει κάτι περισσότερο από μια πρόσκαιρη νηνεμία.



Πραγματικά, η σχέση μεταξύ της Hamas και του Ισραήλ από το 2007 έχει ακολουθήσει ένα επαναλαμβανόμενο μοτίβο, με περιόδους σχετικής ηρεμίας οι οποίες ακολουθούνται από επαναλαμβανόμενες βραχυπρόθεσμες στρατιωτικές κλιμακώσεις. Ομοίως, η συνολική πολιτική του Ισραήλ έναντι της Hamas έχει υποστεί πολύ μικρή αλλαγή, με ιδιαίτερη έμφαση στην πολιτική απομόνωση της Hamas, μια ολοκληρωμένη πολιορκία στη Λωρίδα της Γάζας και μια προσέγγιση βασισμένη στην στρατιωτική αποτροπή.


Η κατάπαυση του πυρός το 2012 επιχείρησε να μετατοπίσει εν μέρει το παράδειγμα πηγαίνοντας πιο μακριά από μια απλή παύση των εχθροπραξιών, αναφερόμενη άμεσα στην ανάγκη για το προοδευτικό άνοιγμα διέλευσης των συνόρων και την διευκόλυνση της ροής αγαθών και ανθρώπων από και προς τη Γάζα. Ωστόσο, μετά από ορισμένα αρχικά βήματα στη σωστή κατεύθυνση, οι όροι δεν εφαρμόστηκαν ποτέ πλήρως, προκαλώντας μια επιστροφή σε ένα εύθραυστο status quo. Αυτή η επισφαλής ισορροπία άρχισε να καταρρέει στο προηγούμενο έτος, ιδιαίτερα μετά από την δραματική αλλαγή της τύχης της Hamas που ακολούθησε την πτώση της κυβέρνησης του Mohammed Morsi στην Αίγυπτο, αφήνοντας τον οργανισμό πιο ευάλωτο στην αυξανόμενη πολιτική και οικονομική πίεση. Μετά την αποδοχή από την πλευρά της Hamas μιας συμφωνίας ενότητας με την Παλαιστινιακή Αρχή (ΡΑ), η επισφαλής κατάσταση μεταξύ της Hamas και του Ισραήλ επιδεινώθηκε περαιτέρω, ιδιαίτερα μετά από την δραματική απαγωγή (και στη συνέχεια δολοφονία) τριών Ισραηλινών εφήβων. Η ισραηλινή κυβέρνηση υπέδειξε την Hamas και ξεκίνησε αμέσως μια στρατιωτική επιχείρηση σε όλη την Δυτική Όχθη που στόχευε άμεσα τα μέλη και τις υποδομές της Hamas, επιδεινώνοντας την ήδη προβληματική θέση της οργάνωσης. Ευρισκόμενη όλο και περισσότερο υπό πίεση, η Hamas ξεκίνησε εκ νέου τις επιθέσεις με ρουκέτες εναντίον του Ισραήλ, οδηγώντας στην τωρινή στρατιωτική αντιπαράθεση.

Με την Επιχείρηση «Προστατευτική Αιχμή» του Ισραήλ –γενικότερα, ευρύτερη και πιο εκτεταμένη από ό,τι η επιχείρηση «Πυλώνας Άμυνας» το 2012- να βρίσκεται ακόμη σε πλήρη ισχύ και με τις χερσαίες στρατιωτικές επιχειρήσεις να ξεκινούν μετά από 10 ημέρες σύγκρουσης, είναι επιτακτική ανάγκη να αναλογιστεί κανείς όχι μόνο να βήματα που χρειάζονται για να τελειώσουν οι εχθροπραξίες, αλλά επίσης και την αναγκαία μακροπρόθεσμη στρατηγική ώστε να αποφευχθεί άλλη μία επανάληψη του επικίνδυνου κύκλου της βίας που λαμβάνει χώρα μεταξύ του Ισραήλ και της Hamas από το 2007.

Και εδώ ξανά, φαίνονται προφανή τα όρια μιας προσέγγισης βασισμένης αποκλειστικά στη στρατιωτική ισχύ. Πρώτον, εκτός από την πολιτικά μη ρεαλιστική και συνολικά άθλια ιδέα μιας πλήρους κλίμακας επέμβαση και ανακατάληψη της Λωρίδας της Γάζας, το Ισραήλ θα πρέπει να αντιληφθεί ότι δεν μπορεί να κρατά απενεργοποιημένες τις στρατιωτικές υποδομές της Hamas, πόσο μάλλον να «καταστρέψει» την οργάνωση. Δεύτερον, ακόμη και αν ήταν εφικτή αυτή η επιλογή, κάθε άλλο παρά σαφές θα ήταν το εάν να οδηγηθεί η Hamas σε κατάρρευση, θα ωφελούσε το Ισραήλ. Με την αύξηση των σαλαφιστών-τζιχαντιστικών ομάδων στην Γάζα, η πτώση της Hamas θα μπορούσε πολύ καλά να οδηγήσει σε ταχεία εσωτερική αποσταθεροποίηση, ενισχύοντας τις αλυτρωτικές ένοπλες δυνάμεις και γενικώς επιδεινώνοντας, παρά βελτιώνοντας, την κατάσταση ασφάλειας του Ισραήλ.

Επομένως, με μια στρατιωτική λύση να είναι απίθανο να αλλάξει δραματικά την στρατηγική ισορροπία μεταξύ των δύο πλευρών μακροπρόθεσμα, το καλύτερο αποτέλεσμα που θα μπορούσε να πετύχει το Ισραήλ από την τωρινή στρατιωτική κλιμάκωση είναι να υποβαθμίσει σταδιακά τις στρατιωτικές υποδομές της Hamas, αποδυναμώνοντας την στρατιωτική της ηγεσία, και αποκαθιστώντας το προηγούμενο άβολο status quo βασισμένο στην ασταθή αποτροπή. Σε ό,τι αφορά την Hamas, οι ένοπλες συγκρούσεις είναι ακόμη λιγότερο πιθανό να αλλάξουν την ισορροπία δυνάμεων μεταξύ της οργάνωσης και του Ισραήλ, με την οργάνωση ίσως να ελπίζει να κερδίσει κάποια βραχυπρόθεσμη δημοτικότητα, να λάβει προσωρινές παραχωρήσεις και κάποια οικονομική ανακούφιση, και να ελιχθεί πίσω στην εθνική πολιτική σκηνή στην Παλαιστίνη. Με άλλα λόγια, το καλύτερο στο οποίο μπορούν να ελπίζουν Ισραήλ και Hamas είναι να έχουν λίγους μήνες ηρεμίας πριν από τον επόμενο γύρο εχθροπραξιών.

Η κατανόηση αυτή θα πρέπει συνεπώς να υπογραμμίσει τη σημασία όχι μόνο του να επιδιωχθεί το τέλος αυτού του γύρου, αλλά –σε βαθύτερο επίπεδο- να επιδιωχθεί μια θεμελιώδης αλλαγή της πολιτικής. Για το σκοπό αυτό, η επόμενη κατάπαυση του πυρός θα πρέπει να είναι διαφορετική, τόσο από την άποψη της διαδικασίας όσο και από πλευράς περιεχομένου.

Σε ό,τι αφορά τη διαδικασία, οι πολιτικές διαβουλεύσεις που οδηγούν σε μια κατάπαυση του πυρός μεταξύ των δύο πλευρών, πρέπει να είναι χωρίς αποκλεισμούς. Η έλλειψη άμεσης επαφής με την Hamas μπορεί να ήταν ένας από τους κύριους λόγους για τους οποίους η πρόσφατη διαμεσολαβητική προσπάθεια της Αιγύπτου για το τέλος των εχθροπραξιών, δεν κατόρθωσε να αποκτήσει την έγκριση της Hamas. Επιπλέον, ενώ η Αίγυπτος συνεχίζει, αν και απρόθυμα, να ηγείται των έμμεσων διαπραγματεύσεων μεταξύ των δύο πλευρών, άλλοι πρόθυμοι παράγοντες όπως το Κατάρ, δεν θα πρέπει να μείνουν εκτός. Την ίδια στιγμή, η ΡΑ και ο Παλαιστίνιος πρόεδρος Mahmoud Abbas θα πρέπει να συμμετέχουν όσο το δυνατό περισσότερο.

Επιπρόσθετα, το περιεχόμενο της επόμενης εκεχειρίας δεν θα πρέπει να περιορίζεται σε μια φόρμουλα quiet-for-quiet. Αντιθέτως, θα πρέπει να στηριχθούν στους όρους του 2012 και να πάνε πιο μακριά. Ένα συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα θα πρέπει να οριστεί για την χαλάρωση των οικονομικών περιορισμών στη Γάζα και την ομαλοποίηση της ροής αγαθών και ανθρώπων, συμπεριλαμβανομένου και του ανοίγματος (μόνιμα) της διέλευσης της Ραφά με την Αίγυπτο. Αυτό θα μπορούσε θεωρητικά να συνδεθεί με το προοδευτικό και μόνιμο κλείσιμο των υπόγειων σηράγγων. Επίσης, στην συμφωνία πρέπει να περιλαμβάνονται και η καθιέρωση ενός στέρεου μηχανισμού για έμμεση επικοινωνία και όταν είναι αναγκαίο, για τη διαχείριση των συγκρούσεων μεταξύ της Hamas και του Ισραήλ, με την άμεση συμμετοχή του Abbas.

Παράλληλα με την επίσημη κατάπαυση του πυρός μεταξύ των δύο πλευρών, μια μετατόπιση από την ασταθή αποτροπή σε μια πιο μόνιμη σταθερότητα, πρέπει επίσης να αντιμετωπίσει την επισφαλή οικονομική και πολιτική κατάσταση στην Γάζα: υπό αυτή την έννοια, ο καλύτερος τρόπος να γίνει αυτό είναι μέσω της υποστήριξης και όχι παρεμποδίζοντας, της εύθραυστης κυβέρνησης ενότητας μεταξύ της Hamas και της Fatah και με τη διοχέτευση διεθνών κεφαλαίων για την οικονομική ανάπτυξη στη Γάζα μέσω της κυβέρνησης ενότητας. Στο άμεσο μέλλον, η ΡΑ θα πρέπει να πληρώσει τους μισθούς σχεδόν 40.000 εργαζόμενων στα μισθολόγια της Hamas. Με την ΕΕ να είναι ένας από τους μεγάλους οικονομικούς υποστηρικτές της ΡΑ, θα μπορούσε να παίξει κάποιον ρόλο σε αυτό το πλαίσιο, εργαζόμενη με την κυβέρνηση ενότητας και επενδύοντας συγκεκριμένα στη Λωρίδα της Γάζας.

Ο Albert Einstein περίφημα δήλωσε ότι ο ορισμός της τρέλας είναι «να κάνεις το ίδιο πράγμα ξανά και ξανά και να περιμένεις διαφορετικό αποτέλεσμα». Δεδομένης της αποτυχίας της προηγούμενης μινιμαλιστικής πολιτικής αποτροπής αναφορικά με την Hamas, μπορεί πράγματι να είναι η ώρα να δοκιμαστεί κάτι νέο.

ΤΗΣ BENEDETTA BERTI

Μπορείτε να δείτε το κείμενο εδώ:http://www.ecfr.eu/blog/entry/hamas_and_israel_why_a_paradigm_shift_is_needed



ΑΠΟΔΟΣΗ:www.capital.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου