Ένα σημαντικό χαρακτηριστικό πολλών τρομοκρατικών επιθέσεων τους τελευταίους μήνες στο Ισραήλ και αλλού στον κόσμο από ισλαμιστές ριζοσπάστες, είναι η ανεξάρτητη, αυθόρμητη, απρογραμμάτιστη φύση τους. Κάποιες φορές ονομάζονται μοναχικοί λύκοι. Σε αντίθεση με το γνωστό φαινόμενο των βομβιστικών επιθέσεων αυτοκτονίας, οι αυθόρμητοι τρομοκράτες επιχειρούν χωρίς υλικοτεχνική, λειτουργική στήριξη ή στήριξη πληροφοριών, και χωρίς την βοήθεια μιας οργανωτικής υποδομής. Επομένως, το φαινόμενο αποτελεί μια σοβαρή πρόκληση στην ασφάλεια των χωρών όπου υπάρχει αύξηση στο πεδίο των αυθόρμητων επιθέσεων, στη Δύση γενικά και στο Ισραήλ συγκεκριμένα.
The scene at the Maariv bridge following a stabbing attack on and outside a Tel Aviv bus, January 21, 2015; Image Bank/Getty Images
Το προληπτικό δόγμα που αναπτύχθηκε από τις Υπηρεσίες Γενικής Ασφάλειας στο Ισραήλ, που εστιάζει σε επιθέσεις αυτοκτονίας, απαιτούσε ολοκληρωμένες, επεμβατικές δυνατότητες πληροφοριών βασισμένες στην υπόθεση ότι οι περισσότερες επιθέσεις διεξάγονται με την βοήθεια κάποιου καθοδηγητικού χεριού. Στις περισσότερες επιθέσεις, υπήρχε μια υποστηρικτική λειτουργικά και υλικοτεχνικά αλυσίδα, που βελτίωνε τις συνθήκες για μια επιτυχημένη επίθεση. Αυτές περιλαμβάνουν: την παροχή στον επιτιθέμενο, πληροφοριών για τον στόχο, την κατασκευή εκρηκτικών ή άλλων όπλων που απαιτούνται για την επίθεση, ενημέρωση του επιτιθέμενου, μεταφορά του επιτιθέμενου στον προορισμό, και υπόσχεση για βοήθεια στην οικογένεια του επιτιθέμενου για να τον/την πείσουν ότι θα παρασχεθεί μετά από την πράξη. Αυτή η υλικοτεχνική και λειτουργική οργάνωση έδωσε στις υπηρεσίες ασφαλείας την ευκαιρία να συγκεντρώνουν πληροφορίες εκ των προτέρων, να αξιολογούν την απειλή, και στη συνέχεια να ακυρώνουν την επίθεση μέσω σειράς λειτουργικών μέτρων, μεταξύ των οποίων και το περίγραμμα ασφαλείας. Τα μέτρα για την ματαίωση επιθέσεων συνέβαλαν σημαντικά στο γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια, οι επιθέσεις αυτοκτονίας έγιναν όλο και λιγότερο συχνές.
Αντιθέτως, ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά των αυθόρμητων επιθέσεων, όπως οι ταχείες επιθέσεις με αυτοκίνητο που έλαβαν χώρα το καλοκαίρι του 2014 στην Ιερουσαλήμ και στο Gush Etzion, την επίθεση εναντίον αστυνομικών στη Νέα Υόρκη τον Οκτώβριο, ή την επίθεση σε ένα καφέ στο Σύδνεϋ της Αυστραλίας τον Δεκέμβριο, ήταν η απουσία εξωτερικής κατεύθυνσης και οποιασδήποτε σχέσης με μια οργανωμένη υποδομή. Οι δράστες αυτών των επιθέσεων, έδρασαν όλοι στη βάση ανεξάρτητου κινήτρου, προφανώς εμπνευσμένοι από τις επιθέσεις που διεξήχθησαν από οργανωμένους πυρήνες αλλά χωρίς την καθοδήγησή τους ή οποιαδήποτε άμεση σύνδεση με αυτούς. Η αντιμετώπιση αυτού του είδους των επιθέσεων απαιτεί την υιοθέτηση των υφιστάμενων αποτρεπτικών δογμάτων καθώς και τα ανανεωμένα επιχειρησιακά εργαλεία και εργαλεία συλλογής πληροφοριών. Μια κρίσιμη επιθεώρηση των αυθόρμητων επιθέσεων και ορισμένων εκ των δραστών που συνελήφθησαν, αποδεικνύει την ύπαρξη δύο βασικών χαρακτηριστικών που θα μπορούσαν να βοηθήσουν ώστε να διαμορφωθεί ένα υφιστάμενο δόγμα πρόληψης επιθέσεων.
Το πρώτο είναι το βασικό προφίλ του επιτιθέμενου. Βλέπουμε προφανή προσδιορισμό των επιτιθέμενων με την φονταμενταλιστική ισλαμική ιδεολογία, που εκδηλώνεται συχνά με την συζήτηση που λαμβάνει χώρα στα νέα ΜΜΕ, μεταξύ των επιτιθέμενων και των κοινωνικών τους συνδέσεων. Μια έρευνα αυτών των συνδέσεων αποδεικνύει ότι είναι δυνατό να αναγνωριστούν οι αυξημένες εξτρεμιστικές τζιχαντιστικές τάσεις, που θα επιτρέπουν στις αρχές ασφαλείας να αναγνωρίζει πιθανούς δράστες ως κινδύνους διάφορων βαθμίδων για την ασφάλεια και που θα ιεραρχούν ως προτεραιότητα τη συλλογή πληροφοριών, όπως απαιτείται.
Το δεύτερο χαρακτηριστικό είναι η συμπεριφορά των επιτιθέμενων λίγο πριν από την επίθεση. Κατά καιρούς, αυτό το παράθυρο υπάρχει μόνο για λίγες ώρες, δεδομένης της αυθόρμητης φύσης των επιθέσεων. Και πάλι, μια έρευνα αυτών των επιθέσεων, εμφανίζει ότι στις ώρες ή τις ημέρες που οδηγούν στην επίθεση, οι δράστες είναι αρκετά ενεργοί στα νέα ΜΜΕ, προχωρούν σε ρυθμίσεις της τελευταίας στιγμής για τις υποθέσεις τους, και λένε αντίο σε οικογένεια και φίλους. Εκ των υστέρων, θα ήταν πιθανό να ερμηνευτεί αυτή η δραστηριότητα ως προετοιμασίες για μια επίθεση και ως μια πιθανότητα αυτά τα άτομα να μην επιστρέψουν ζωντανοί. Τέτοια συμπεριφορά από εκείνους που επίσης ταιριάζουν με το βασικό προφίλ του ισλαμισμού, θα μπορούσε να λειτουργήσει ως μια ένδειξη της πρόθεσης για την διεξαγωγή μιας επίθεσης, και ως εκ τούτου να λειτουργήσει ως θεμέλιο για προειδοποιήσεις και την ανάγκη να αποτραπεί μια επίθεση σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Με βάση τον συνδυασμό αυτών των δύο παραγόντων, είναι δυνατό να δημιουργηθεί ένα προφίλ του πιθανού επιτιθέμενου και να τον κατατάξουμε σε ένα όριο ρίσκου το οποίο εάν παραβιαστεί, θα σημαίνει και την πρόθεση να δράσει. Αυτό με τη σειρά του θα αυξήσει το επίπεδο του ρίσκου στο επίπεδο που θα πρέπει να ματαιωθεί η ενέργεια. Η εφαρμογή μιας τέτοιας προσέγγισης απαιτεί την ενοποίηση των δύο κύριων ικανοτήτων. Η πρώτη είναι τεχνολογική, που επιτρέπει την επιτήρηση ενός τεράστιου ποσού και πεδίου δεδομένων και την ραγδαία ανάλυσή των. Η δεύτερη είναι λειτουργική, δηλαδή, η ικανότητα να προχωρήσει σε μια προληπτική σύλληψη ή άλλη αποτρεπτική δραστηριότητα “εδώ και τώρα”.
Η έμφαση στις τεχνολογικές δυνατότητες δεν είναι νέα. Η ανάγκη για παράδειγμα να αποτραπούν οικονομικές απάτες στο διαδίκτυο, ανάγκασε τις εμπορικές εταιρείες να βρουν τρόπους για να ελαχιστοποιηθεί το φαινόμενο. Η παρακολούθηση της απάτης μέσω ηλεκτρονικών καρτών απαιτεί εργαλεία για την συλλογή και ανάλυση μεγάλων δεδομένων μέσα σε κλάσματα του δευτερολέπτου χρησιμοποιώντας προηγμένα εργαλεία που υπολογίζουν την πιθανότητα μιας ανώμαλης πιστωτικής δραστηριότητας που απαιτεί παρέμβαση ή μια διακοπή της ύποπτης συναλλαγής. Τέτοιες τεχνολογίες εφαρμόζονται ήδη στην συλλογή πληροφοριών. Οι διαρροές του Edward Snowden αποδεικνύουν την δύναμη και την έκταση της συλλογής πληροφοριών των υπηρεσιών των ΗΠΑ, από το Internet και άλλα media. Η κύρια προσπάθεια που απαιτείται για την παρακολούθηση των προθέσεων διεξαγωγής αυθόρμητων επιθέσεων και την αποτροπή αυτών, θα ήταν ο εντοπισμός και η ανάλυση των δραστηριοτήτων επικοινωνίας και διαδικτύου σε πραγματικό χρόνο.
Η μεγαλύτερη πρόκληση στη συγκέντρωση πληροφοριών, είναι επομένως η δημιουργία μιας μεθοδολογίας που θα ήταν κατάλληλη για την αναγνώριση αυθόρμητων επιτιθέμενων πρόωρα, στη βάση της ισχύουσας τεχνολογίας προσαρμοσμένης για τον σκοπό αυτό. Μια τέτοια μεθοδολογία θα έπρεπε να βασίζεται σε διάφορες συνιστώσες: χαρακτηρισμός του προφίλ του πιθανού επιτθέμενου και κατάταξή του σε μια κλίμακα πιθανής απειλής, αξιολόγηση της απειλής σε ομάδες υψηλού κινδύνου με βάση την κοινωνική και ιδεολογική ταύτιση, και διάγνωση της έντασης της ύποπτης δραστηριότητας στον φυσικό κόσμο και στον κυβερνοχώρο. Ενσωμάτωση των αξιών που πρέπει να καταμετρηθούν για κάθε συνιστώσα, θα βοηθούσε να γίνει αντιληπτή η παραβίαση του ορίου ρίσκου από τον πιθανό επιτιθέμενο. Για την συλλογή των πληροφοριών, θα πρέπει να περιλαμβάνεται επαρκής γεωγραφική κάλυψη και να υποστηρίζεται από προσδιορισμένες επιχειρησιακές δυνατότητες για την αποτροπή επιθέσεων και την διεξαγωγή μιας προληπτικής σύλληψης μέσα σε ώρες από τη στιγμή που θα ακουστεί η προειδοποίηση.
Ένα σχετικό θέμα είναι οι ηθικές και νομικές πτυχές της προσέγγισης που προτείνεται εδώ. Χωρίς αμφιβολία, οι υπηρεσίες πληροφοριών και ασφάλειας στην Δύση είναι σε θέση να ανταποκριθούν στην πρόκληση που περιλαμβάβει η προσαρμογή των τεχνολογικών και λειτουργικών τους δυνατοτήτων στην αυθόρμητη τρομοκρατία. Ωστόσο, οι νομικές και ηθικές ανησυχίες που σχετίζονται με την εφαρμογή αυτών των δυνατοτήτων, μπορεί να αποτελέσουν σοβαρά εμπόδια. Η κατασκευή ενός προφίλ ρίσκου πιθανών επιτιθέμενων και η εκτέλεση προληπτικών επιθέσεων στη βάση αυτή, θα προκαλέσει αντίσταση. Η επιτήρηση που μπορεί να θεωρηθεί ως Big Brother έλεγχος των πολιτών που εκπροσωπεί την παραβίαση της ιδιωτικής ζωής στη βάση της ιδεολογικής ταύτισης, θα είναι δύσκολο να εφαρμοστεί. Από την άλλη πλευρά, η αύξηση των αυθόρμητων επιθέσεων απαιτεί μια ανορθόδοξη αντίδραση, ακόμη κι αν αυτό σημαίνει ζημιά στην ιδιωτική ζωή. Επιπλέον, μια συνολική προσέγγιση στο πρόβλημα δεν μπορεί να είναι η προσπάθεια ενός μόνο κράτους, ανεξαρτήτως του πόσο προηγμένο είναι ή τι πόρους έχει στη διάθεσή του. Η πρόκληση χρειάζεται μια ολοκληρωμένη προσπάθεια των αρχών ασφαλείας όλων των κρατών που αντιμετωπίζουν παρόμοιες απειλές. ΤΟ Ισραήλ, ως ένα έθνος που κατέχει ιδιαίτερα αναπτυγμένες λειτουργικές, επιχειρησιακές και τεχνολογικές ικανότητες, θα μπορούσε να είναι εταίρος ή ακόμη και ηγέτης στη διαδικασία ανάπτυξης ενός διεθνούς προσαρμοσμένου δόγματος αποτροπής αυθόρμητων επιθέσεων.
του Gabi Siboni
Μπορείτε να δείτε το κείμενο εδώ:http://www.inss.org.il/index.aspx?id=4538&articleid=8834
ΑΠΟΔΟΣΗ:www.capital.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου