Ίσως η μεγαλύτερη ζημιά που προκλήθηκε από την αντιπαράθεση με την Ελλάδα, είναι μια γενική απώλεια της εμπιστοσύνης. Εάν θέλουμε να βάλουμε την Ελλάδα ξανά σε τροχιά ανάκαμψης, οι άνθρωποι, οι επιχειρήσεις και οι επενδυτές, πρέπει να ανακτήσουν την εμπιστοσύνη στη βιωσιμότητα της χώρας. Για να λειτουργήσει αυτό, είναι απαραίτητα μια νόμιμη και ικανή κυβέρνηση καθώς και μια αποτελεσματική διοίκηση και δικαστικό σώμα. Ωστόσο το θέμα της βιωσιμότητας του χρέους είναι ακόμη κεντρικής σημασίας, ακόμη και αν το κόστος εξυπηρέτησης χρέους είναι αμελητέο βραχυπρόθεσμα. Κανένας δεν αμφισβητεί την ανάλυση του ΔΝΤ ότι η βιωσιμότητα του ελληνικού κρατικού χρέους αποτελεί βασική προϋπόθεση για την ανάκαμψη.
Το τρίτο πρόγραμμα, το οποίο διαπραγματεύεται τώρα, στόχο έχει να φέρει την Ελλάδα ξανά εκεί που βρισκόταν στο τέλος του περασμένου έτους: με τις προσδοκίες για ανάπτυξη να διαμορφώνονται στο 3%. Αυτό το τρίτο πρόγραμμα στόχο έχει να είναι ακριβώς το αντίθετο από ένα πρόγραμμα μεταβιβάσεων. Στόχο έχει να ενισχύσει την ελληνική οικονομία και ως εκ τούτου να προστατέψει τα δάνεια και τις εγγυήσεις που παρέχονται από τους πιστωτές. Ένα μεγάλο μέρος των εκταμιεύσεων θα πάει σε αποπληρωμή χρέους στους επίσημους πιστωτές. Αυτό είναι σημαντικό, αλλά όχι αρκετό. Ο τωρινός δεσμός μεταξύ εξυπηρέτησης χρέους και συμμετοχής στο ευρώ, οδηγεί σε ένα φαύλο κύκλο που αυξάνει την αβεβαιότητα, αποδυναμώνει την ανάπτυξη και καθιστά την πλήρη αποπληρωμή του χρέους λιγότερο πιθανή. Δεν θα υπάρξει εμπιστοσύνη και ανάπτυξη στην Ελλάδα χωρίς μια λύση στο πρόβλημα του χρέους.
Προτείνουμε το σπάσιμο αυτού του φαύλου κύκλου, δένοντας τα επιτόκια στα δάνεια με το ρυθμό ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας, μαζί με ένα υπό όρους μορατόριουμ χρέους. Μια Ελλάδα χωρίς ανάπτυξη δεν θα πρέπει να πληρώνει κανένα τόκο ή να κάνει οποιαδήποτε αποπληρωμή. Όσο πιο ισχυρός ο ρυθμός ανάπτυξης, τόσο πιο υψηλό το επιτόκιο και οι αποπληρωμές στους Ευρωπαίους πιστωτές. Το μορατόριουμ χρέους θα σημαίνει ότι η Ελλάδα μπορεί να αναβάλει τις αποπληρωμές εάν δεν έχει φθάσει σε ένα συγκεκριμένο επίπεδο ΑΕΠ μέχρι το 2022, όταν έχει προγραμματιστεί να ξεκινήσει να εξυπηρετεί τα χρέη της στους Ευρωπαίους πιστωτές.
Μια τέτοια λύση θα έδινε τέλος στην αβεβαιότητα και θα αναγνώριζε το γεγονός ότι η ελληνική ανάπτυξη είναι μια κοινή ευρωπαϊκή ανησυχία και αποτελεί προϋπόθεση για την εξυπηρέτηση των χρεών της Ελλάδας. Θα μπορούσαν να επιστρέψουν η σταθερότητα και η εμπιστοσύνη. Ένα μεγάλο μέρος των αιτιών για την σημερινή πολιτική αντιπαράθεση, θα είχε εκλείψει. Στο μεταξύ, μια τέτοια προσέγγιση δεν θα μείωνε τα κίνητρα για μεταρρύθμιση. Είναι προς το συμφέρον της οποιασδήποτε ελληνικής κυβέρνησης να επιδιώξει φιλοαναπτυξιακές μεταρρυθμίσεις. Ασφαλώς, θα είναι αναγκαίο να σχεδιαστεί το σχέδιο με τέτοιον τρόπο που να αποφεύγει τον ηθικό κίνδυνο. Ωστόσο, αυτό είναι πιθανό και οι όροι είναι ευνοϊκοί. Κάποια μορφή ελάφρυνσης χρέους είναι αναπόφευκτη. Το κύριο πλεονέκτημα της πρότασής μας είναι ότι οι πιστωτές θα επωφελούνταν εάν η αναζωογονούνταν η ανάπτυξη και ως εκ τούτου διεκδικούσαν περισσότερα από τα δάνειά τους από ό,τι θα ήταν δυνατό σε διαφορετική περίπτωση. Την ίδια στιγμή, η πρότασή μας έχει αμελητέο μόνο αντίκτυπο στους τωρινούς προϋπολογισμούς των πιστωτών και επομένως δεν θα έχει σημαντικές συνέπειες στα συνταγματικά όρια των κρατών-μελών.
Ένα μορατόριουμ πληρωμών, ουσιαστικά ένας τρόπος για την αναδιάρθρωση του χρέους της Ελλάδας προς τους επίσημους πιστωτές –τα άλλα κράτη-μέλη της ευρωζώνης, το EFSF, και τον ESM- είναι νομικά επιτρεπτό εντός του ευρώ. Η άποψη του γερμανικού υπουργείου Οικονομικών, ότι μόνο ένα προσωρινό Grexit επιτρέπει οποιαδήποτε αναδιάρθρωση, δεν είναι πειστική. Στην υπόθεση Pringle του 2012, το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων αποφάσισε ότι το Άρθρο 125 της Συνθήκης της Λισσαβόνας, συχνά αποκαλούμενο λανθασμένα ως ρήτρα μη διάσωσης, δεν απαγορεύει την χορήγηση οικονομικής βοήθειας από ένα ή περισσότερα κράτη-μέλη προς ένα κράτος-μέλος… με την προϋπόθεση ότι οι όροι που συνοδεύουν μια τέτοια βοήθεια είναι τέτοιοι ώστε να οδηγήσουν το εν λόγω κράτος-μέλος να εφαρμόσει μια υγιή δημοσιονομική πολιτική". Ασφαλώς ήταν η οικονομική υποστήριξη και όχι η αναδιάρθρωση χρέους που αποτέλεσε το αντικείμενο αυτής της απόφασης. Ωστόσο, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο αποφάσισε στη συνέχεια ότι ακόμη και Η ΕΚΤ θα μπορούσε να αναλάβει σημαντικό οικονομικό ρίσκο με το ΟΜΤ, όσο ενεργεί σύμφωνα με την εντολή της. Αν και το Δικαστήριο δεν αποφάσισε ρητά ότι η ΕΚΤ θα μπορούσε να συμμετέχει σε αναδιάρθρωση χρέους, μπορεί να συμπεράνει κανείς από την λογική του συλλογισμού της ότι η ΕΚΤ μπορεί να αποδεχθεί μια αναδιάρθρωση, εφόσον είναι ζωτικής σημασίας για την νομισματική πολιτική, για να αναλάβει το αρχικό ρίσκο. Το νομικό πλαίσιο της ΕΚΤ είναι ιδιαίτερα αυστηρό λόγω της απαγόρευσης της νομισματικής χρηματοδότησης. Παρόλα αυτά, εάν επιτραπεί στην ΕΚΤ να αποδεχθεί μια αναδιάρθρωση, τότε μια αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους που κατέχουν άλλα κράτη-μέλη, ο EFSF και ο ESM, δεν μπορεί να θεωρηθεί παραβίαση του Άρθρου 125 –εφόσον αυτό έχει στόχο να πετύχει δημοσιονομική σταθερότητα στην Ελλάδα. Από μια σκοπιά, αυτό το επιχείρημα επίσης καλύπτει το υπό όρους μορατόριουμ του χρέους που προτείνεται εδώ.
Με τον ίδιο τρόπο, το εθνικό συνταγματικό δίκαιο δεν απαγορεύει μια τέτοια λύση. Για παράδειγμα, το γερμανικό συνταγματικό δικαστήριο εστιάζει στην ανάγκη το όποιο οικονομικό ρίσκο να είναι διαχειρίσιμο από την Ομοσπονδιακή Δημοκρατία, και να προστατεύεται η δημοσιονομική ανεξαρτησία της Bundestag. Ασφαλώς, πολλά συνταγματικά ζητήματα πρέπει να απαντηθούν, αλλά η πρότασή μας κινείται στο πλαίσιο και κατά μήκος της διαδρομής των προηγούμενων αποφάσεων.
Η νομιμότητα ενός τέτοιου μορατόριουμ του χρέους, έχει δύο προϋποθέσεις. Πρώτον, μια αναδιάρθρωση πρέπει να είναι απαραίτητη για την διατήρηση της ευρωζώνης, κάτι που έχει αποδείξει το ΔΝΤ στην περίπτωση της Ελλάδας. Δεύτερον, πρέπει να συνοδεύεται από ένα πρόγραμμα διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων με στόχο την δημοσιονομική πειθαρχία και αποτελεσματικά θεσμικά όργανα. Αυτό ελπίζουμε ότι θα συμφωνηθεί για το τρίτο πρόγραμμα. Οι όροι για έναν ευρύ εκσυγχρονισμό του ελληνικού δημοσίου, ποτέ δεν έχουν εμφανιστεί τόσο ευνοϊκοί: η κυβέρνηση αρχίζει να εφαρμόζει μεταρρυθμίσεις, η χώρα έχει δηλώσει ότι είναι ανοιχτή σε αυστηρή εποπτεία, ο ελληνικός πληθυσμός έζησε μόλις μια εμπειρία παρόμοια με τον θάνατο.
Δεν υπάρχουν νομικά επιχειρήματα που δεν επιτρέπουν την σύνδεση της εξυπηρέτησης του ελληνικού χρέους με τους ρυθμούς ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας ή εναντίον ενός υπό προϋποθέσεις μορατόριουμ χρέους. Από μια οικονομική άποψη, μια τέτοια λύση δεν θα βελτιώσει απλώς τις πιθανότητες αποπληρωμής. Θα δείξει επίσης ότι η Γερμανία και άλλοι πιστωτές έχουν συμφέρον να βοηθήσουν την Ελλάδα και να εγγυηθούν την σταθερότητα του ευρώ.
Των Armin von Bogdandy, Marcel Fratzscher, Guntram B. Wolff
© Copyright Bruegel. Η μετάφραση του κειμένου έγινε από το Capital.gr. Η δημοσίευση της ελληνικής μετάφρασης δεν αποτελεί προϊόν επίσημης συνεργασίας
Μπορείτε να δείτε το κείμενο εδώ: http://www.bruegel.org/nc/blog/detail/article/1694-greeces-debt-burden-can-and-must-be-lightened-within-the-euro/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου