THE GLOBAL CHESSBOARD: Το πρόβλημα της Ευρώπης με την απολυταρχία

Τρίτη 12 Ιανουαρίου 2016

Το πρόβλημα της Ευρώπης με την απολυταρχία

Ο αρχηγός του κόμματος Νόμος και Δικαιοσύνη, Γιάροσλαβ Κατσίνσκι, μιλάει σε φιλοκυβερνητική διαδήλωση μπροστά από το κτίριο του Συνταγματικού Δικαστηρίου στην Βαρσοβία, τον Δεκέμβριο του 2015. KACPER PEMPEL / REUTERS

Ο χειμώνας έχει έρθει στην Ευρώπη, αλλά φαίνεται να είναι άνοιξη για τους αυταρχικούς της ηπείρου. Ακολουθώντας το παράδειγμα του Ούγγρου πρωθυπουργού Viktor Orban και του κόμματός του Fidesz, η νέα κυβέρνηση της Πολωνίας, υπό την ηγεσία του εθνικιστικού-λαϊκιστικού κόμματος Νόμος και Δικαιοσύνη [1] (PiS), έχει ξεκινήσει επιθέσεις στο δικαστικό σύστημα της χώρας και τα δημόσια μέσα ενημέρωσης, βάζοντας σε κίνδυνο την πολωνική δημοκρατία και το κράτος δικαίου. Τον Δεκέμβριο, δεκάδες χιλιάδες Πολωνοί διαδήλωσαν εναντίον των ανελεύθερων ενεργειών της κυβέρνησης [2]˙ αξιωματούχοι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, εν τω μεταξύ, έχουν υποσχεθεί να διερευνήσουν κατά πόσον οι εξελίξεις στην Πολωνία αποτελούν μια «συστημική απειλή» για το κράτος δικαίου εκεί. Όπως ήταν αναμενόμενο, ο Γιάροσλαβ Κατσίνσκι, ο ηγέτης του PiS, χαρακτήρισε τους διαδηλωτές ως προδότες και απέρριψε την κριτική από το εξωτερικό.

Στην πολιτική κρίση της Πολωνίας, η Ευρωπαϊκή Ένωση δρέπει τις συνέπειες της αδράνειάς της απέναντι στην μετατόπιση της Ουγγαρίας προς τον αυταρχισμό [3] κατά τα τελευταία πέντε χρόνια. Με το να παραλείπει να αντιμετωπίσει επιθετικά την αρπάγη του Orban στην εξουσία, η Ευρωπαϊκή Ένωση δηλώνει σε επίδοξους δικτάτορες σε όλη την ήπειρο ότι θα μπορούσαν να διαπράξουν παρόμοιες επιθέσεις κατά της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου χωρίς να αντιμετωπίσουν σημαντικές συνέπειες. Είναι ξεκάθαρο ότι το PiS της Πολωνίας το σημείωσε και έχει ενεργήσει αναλόγως. Εάν η Ευρωπαϊκή Ένωση επιτρέψει σε ένα δεύτερο, πολύ μεγαλύτερο κράτος να στραφεί μακριά από την πλουραλιστική δημοκρατία και το κράτος δικαίου, τότε το κύρος της ΕΕ ως μια ένωση δημοκρατιών και ενός φάρου για την ελευθερία της περιοχής θα καταστραφεί ανεπανόρθωτα. Οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης πρέπει να δράσουν γρήγορα και αποφασιστικά για να συμβάλουν στην διατήρηση της φιλελεύθερης δημοκρατίας στην Πολωνία, καθιστώντας σαφές ότι η χώρα ενδέχεται να αντιμετωπίσει δαπανηρές κυρώσεις, συμπεριλαμβανομένης της αναστολής της χρηματοδότησης από την ΕΕ, αν η υπό την ηγεσία του PiS κυβέρνηση δεν σεβαστεί τις δημοκρατικές αρχές.

ΜΙΑ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΚΡΙΣΗ

Η σημερινή κρίση άρχισε με μια παράνομη κίνηση από την προηγούμενη κυβέρνηση της Πολωνίας, υπό την ηγεσία του φιλελευθέρου κόμματος της Πλατφόρμας των Πολιτών, για να ασκήσει επιρροή επί του Συνταγματικού Δικαστηρίου, ένα 15μελές σώμα που κρίνει την συνταγματικότητα της νομοθεσίας που ψηφίζεται από το κοινοβούλιο της Πολωνίας. Μη ούσα ικανοποιημένη μόνο από τον διορισμό των αντικαταστατών τριών δικαστών του Συνταγματικού Δικαστηρίου οι οποίοι συνταξιοδοτήθηκαν τον Νοέμβριο, η απερχόμενη κυβέρνηση προσπάθησε επίσης να διορίσει αντικαταστάτες των δύο δικαστών οι οποίοι πρόκειται να συνταξιοδοτηθούν καθώς η θητεία τους έληγε τον Δεκέμβριο, κατά το σημείο που η νέα κυβέρνηση αναλάμβανε τα καθήκοντά της. Στις 3 Δεκεμβρίου, το Συνταγματικό Δικαστήριο ακύρωσε τους δύο τελευταίους διορισμούς, αλλά έκρινε ότι οι τρεις δικαστές που διορίστηκαν τον Νοέμβριο θα πρέπει να λάβουν τις θέσεις τους στο Δικαστήριο.

Μια αντικυβερνητική διαδήλωση μπροστά από το Συνταγματικό Δικαστήριο της Βαρσοβίας, τον Δεκέμβριο του 2015. KACPER PEMPEL / REUTERS
-------------------------

Η ιστορία θα μπορούσε να είχε τελειώσει εκεί, με την ορκωμοσία των τριών δικαστών που διορίστηκαν από την Πλατφόρμα Πολιτών τον Νοέμβριο και την επιλογή των δύο άλλων δικαστών από τη νέα κυβέρνηση του PiS. Αλλά από την στιγμή που ανέλαβε την εξουσία το PiS στα μέσα Νοεμβρίου, ήταν σε μια συγκρουσιακή διάθεση. Καθ’ όλο τον Νοέμβριο, ο υποστηριζόμενος από το PiS πρόεδρος Andrzej Duda αρνήθηκε να ορκίσει τους δικαστές που διορίστηκαν από την προηγούμενη κυβέρνηση της Πλατφόρμας Πολιτών, εμποδίζοντάς τους από την ανάληψη των καθηκόντων τους. Αντί να περιμένει να αποφανθεί το Συνταγματικό Δικαστήριο επί της εγκυρότητας των διορισμών, το υπό την ηγεσία του PiS κοινοβούλιο διακήρυξε ότι και οι πέντε διορισμοί είναι άκυροι και όρισε πέντε άλλους δικούς του δικαστές. Στην συνέχεια, το βράδυ πριν από την ημέρα που το Συνταγματικό Δικαστήριο είχε οριστεί να αποφανθεί επί της εγκυρότητας των αρχικά διορισμένων δικαστών, ο Duda όρκισε βιαστικά τις αντικαταστάσεις από το PiS. (Απορρίπτοντας αυτή την θρασύτατη περιφρόνηση της εξουσίας του, το Συνταγματικό Δικαστήριο αρνήθηκε να εκδικάσει υποθέσεις μαζί με τους παράνομους αντικαταστάτες δικαστές του PiS). Τέλος, στα τέλη Δεκεμβρίου, το κοινοβούλιο ψήφισε νόμο σχεδιασμένο για να υπονομεύσει περαιτέρω το Δικαστήριο, απαιτώντας, μεταξύ άλλων διατάξεων, ότι τουλάχιστον 13 από τους 15 δικαστές του να είναι παρόντες στις ακροάσεις των περισσοτέρων υποθέσεων. Επειδή υπάρχουν μόνο δέκα μη αμφισβητούμενοι δικαστές στο Δικαστήριο σήμερα, ο νόμος ουσιαστικά απαγορεύει στο σώμα να εκδικάζει υποθέσεις μέχρι να αποδεχθεί τους αντικαταστάτες δικαστές της νέας κυβέρνησης.

Η συνταγματική τάξη της Πολωνίας κλειδώθηκε έτσι σε μια αντιπαράθεση, βάζοντας το Κοινοβούλιο και τον πρόεδρο απέναντι στο Συνταγματικό Δικαστήριο: Το Κοινοβούλιο έχει ορίσει πέντε δικαστές που το Συνταγματικό Δικαστήριο δεν αναγνωρίζει, ενώ το Δικαστήριο αναγνωρίζει τρεις δικαστές που έχουν διοριστεί νόμιμα από την προηγούμενη κυβέρνηση, τους οποίους ο πρόεδρος και το κοινοβούλιο αρνούνται να αναγνωρίσουν με την σειρά τους. Ο Κατσίνσκι δεν έκρυψε την ατζέντα πίσω από την επίθεση του PiS στο Δικαστήριο: Σε ένα συλλαλητήριο στα μέσα Δεκεμβρίου [4], δήλωσε ξεκάθαρα ότι έβλεπε το Δικαστήριο ως πιθανό εμπόδιο για την εκπλήρωση των προεκλογικών υποσχέσεων του PiS, οι οποίες περιλαμβάνουν δημοφιλή οικονομικά μέτρα που θα αυξήσουν τις οικογενειακές παροχές και την μείωση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης. Αλλά οι βαθύτεροι στόχοι πίσω από την επίθεση του κόμματος στο Δικαστήριο είναι πιθανόν πιο εκτεταμένοι και ανησυχητικοί: Να προετοιμάσουν το έδαφος για ένα σύνολο νόμων που θα περιορίσουν τα ατομικά δικαιώματα και θα νοθεύσουν τους δημοκρατικούς θεσμούς, γεγονός που θα καθιστά δύσκολο να ανατραπεί το PiS από την εξουσία.

Η ΒΟΥΔΑΠΕΣΤΗ ΣΤΗΝ ΒΑΡΣΟΒΙΑ

Με το να αψηφήσει το Συνταγματικό Δικαστήριο, αποδυναμώνοντας την εντολή του, και προσπαθώντας να το γεμίσει με πιστούς του κόμματός του, ο Κατσίνσκι και το κόμμα του Νόμος και Δικαιοσύνη ακολουθούν το παράδειγμα που έθεσε ο Όρμπαν της Ουγγαρίας και το κόμμα του, Fidesz [5], οι οποίοι μετέτρεψαν την Ουγγαρία σε μια ημι-αυταρχική πολιτεία κάτω από τη μύτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης [6]. Αφότου το Fidesz ανήλθε στην εξουσία το 2010, η κυβέρνηση Orban ξεκίνησε μια συνταγματική επανάσταση για την εξάλειψη των ανεξάρτητων ελέγχων στην εξουσία του και την εδραίωση της κυβέρνησης του Fidesz για τα επόμενα χρόνια. Το ισχυρό Συνταγματικό Δικαστήριο της Ουγγαρίας, όπως και της Πολωνίας, αποτελούσε απειλή για τα σχέδια αυτά και έγινε ένας από τους πρώτους στόχους του Όρμπαν. Το 2010, η κυβέρνηση Όρμπαν αλλάξει την διαδικασία διορισμού των δικαστών για να επιτραπεί στην κυβερνητική πλειοψηφία να προβεί σε διορισμούς χωρίς διαβούλευση με την αντιπολίτευση. Την επόμενη χρονιά, το 2011, η κυβέρνηση ενέκρινε ένα νέο σύνταγμα το οποίο διεύρυνε την σύνθεση του Συνταγματικού Δικαστηρίου από 11 σε 15 δικαστές, επιτρέποντας στον Orban να το γεμίσει με νομιμόφρονες του Fidesz. Όταν το Δικαστήριο, ωστόσο, συνέχισε να δηλώνει ως αντισυνταγματικές μερικές από τις πιο σκανδαλώδεις πράξεις του Όρμπαν -μεταξύ των οποίων ένας νόμος για την ποινικοποίηση των αστέγων και ένας άλλος που απαιτεί από τις εκκλησίες να εξασφαλίσουν επίσημη αναγνώριση μέσα από μια ψηφοφορία στο κοινοβούλιο- η κυβέρνησή του απάντησε με τροποποίηση του Συντάγματος το 2013, έτσι ώστε να περιορίζει περαιτέρω την εξουσία του Δικαστηρίου, δίνοντας συνταγματικό καθεστώς σε μια σειρά νόμων που το Δικαστήριο είχε κηρύξει αντισυνταγματικούς, εκμηδενίζοντας περισσότερα από 20 χρόνια νομολογίας του Δικαστηρίου και εδραιώνοντας περαιτέρω τον έλεγχο του πολιτικά διορισμένου επικεφαλής του Εθνικού Δικαστικού Γραφείου της Ουγγαρίας, επί της δικαστικής Αρχής.

Ο Γιάροσλαβ Κατσίνσκι μιλάει με τον Πολωνό πρόεδρο Andrzej Duda στο προεδρικό μέγαρο στην Βαρσοβία, τον Νοέμβριο του 2015. KACPER PEMPEL / REUTERS
-----------------------------------

Αλλά ο Όρμπαν δεν σταμάτησε στα δικαστήρια. Διεκδίκησε επίσης τον έλεγχο των ανεξάρτητων δημόσιων οργανισμών που θα μπορούσαν να ελέγξουν την εξουσία της κυβέρνησης, αναδιοργανώνοντας και αντικαθιστώντας τον επικεφαλής του Ανωτάτου Δικαστηρίου, τον Συνήγορο του Πολίτη για την προστασία των δεδομένων, την Εθνική Εκλογική Επιτροπή και το Εθνικό Συμβούλιο Μέσων Ενημέρωσης˙ διεκδίκησε τον πολιτικό έλεγχο επί των δημόσιων και ιδιωτικών μέσων ενημέρωσης˙ επιτέθηκε στις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, συμπεριλαμβανομένων των εκκλησιών και των επικριτικών προς την κυβέρνησή του ΜΚΟ˙ και αναθεώρησε το εκλογικό σύστημα της Ουγγαρίας, έτσι ώστε να ευνοεί το Fidesz. Παρά το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της Ευρώπης έχουν προσβάλει μια σειρά από ενέργειες της κυβέρνησης Όρμπαν, τα θεσμικά όργανα της ΕΕ έχουν αποτύχει μέχρι στιγμής να σταματήσουν την μετατόπιση της Ουγγαρίας προς τον αυταρχισμό.

ΟΙ πρόσφατες επιδόσεις του PiS, δείχνουν ότι έχει κατά νου την Ουγγαρία. (Στις 6 Ιανουαρίου, Κατσίνσκι και Όρμπαν συναντήθηκαν ιδιωτικά [7] στη νότια Πολωνία για περίπου έξι ώρες). Εκτός από την επίθεση στο Συνταγματικό Δικαστήριο, η κυβέρνηση της Πολωνίας έχει επίσης περάσει μια σειρά νόμων που θα ενισχύσει την λαβή του PiS στην εξουσία και θα υπονομεύσει την δημοκρατία στην χώρα. Στις 30 Δεκεμβρίου, το κοινοβούλιο ψήφισε ένα νομοσχέδιο, το οποίο καταγγέλθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση και οργανισμούς των δικαιωμάτων των μέσων μαζικής ενημέρωσης, με το οποίο απολύονται οι νυν επικεφαλής των κρατικών τηλεοπτικών και ραδιοφωνικών σταθμών και επιτρέπει στην κυβέρνηση να διορίσει νέους. Ένα άλλο κομμάτι της νομοθεσίας που θεσπίστηκε από τους νομοθέτες του PiS έχει σχεδιαστεί για να επιτρέψει στην κυβέρνηση να απολύει δημοσίους υπαλλήλους κατά βούληση. Οι Πολωνοί νομοθέτες έχουν επίσης εισαγάγει τροποποιήσεις στον νόμο για την αστυνομία και τις ειδικές υπηρεσίες ασφαλείας που θα αυξήσουν σημαντικά την ικανότητα της κυβέρνησης να κάνει υποκλοπές και να κατασκοπεύει τους Πολωνούς πολίτες. Αυτό είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό από μια κυβέρνηση υπό την ηγεσία του PiS, η οποία ιστορικά έχει ηγηθεί πολιτικοποιημένων «κυνηγιών μαγισσών» για να χαρακτηρίσει τους αντιπάλους του ως κατασκόπους ή κομμουνιστές.

Η σχετικά νεαρή δημοκρατία της Πολωνίας έχει επιζήσει πολλών προκλήσεων από την δεκαετία του 1990 -από ανελεύθερους προεδρικούς υποψηφίους μέχρι συνταγματικές μεταρρυθμίσεις- και η προσήλωσή της στις δημοκρατικές αρχές εξασφάλισε στην χώρα μια προνομιακή θέση στην Δύση [8] και στην Ευρωπαϊκή Ένωση, επιφέροντας μια περίοδο διαρκούς ειρήνης και ευημερίας [9], σπάνια στην ιστορία της χώρας. Η υποταγή του Συνταγματικού Δικαστηρίου στο PiS και η αδιαφορία του για το κράτος δικαίου θέτουν όλα αυτά σε κίνδυνο.

«ΤΟ ΧΕΙΡΟΤΕΡΟ ΕΙΔΟΣ ΠΟΛΩΝΩΝ»

Το PiS κέρδισε τις πολωνικές εκλογές του Οκτωβρίου σε μεγάλο βαθμό επειδή έπεισε τους Πολωνούς ότι, μόλις αναλάβει την εξουσία, δεν θα είναι τόσο ακραίο ή μαχητικό όπως ήταν κατά την διάρκεια της τελευταίας θητείας του στην κυβέρνηση, από το 2005 έως το 2007. Εκείνη την εποχή, το PiS συμμάχησε με ακραία εθνικιστικά και λαϊκιστικά κόμματα στο κοινοβούλιο και ξεκίνησε ένα αμφιλεγόμενο κυνήγι μαγισσών για να «απο-κομμουνιστικοποιήσει» την Πολωνία ξετρυπώνοντας άτομα (κυρίως αντιπάλους του PiS) που υποτίθεται ότι είχαν συνεργαστεί με την μυστική αστυνομία της κομμουνιστικής εποχής, διευρύνοντας σημαντικά τις εγχώριες υποκλοπές τηλεφωνικών συνδιαλέξεων για να στηρίξει τις έρευνές του.

Αυτοί οι μετριοπαθείς Πολωνοί που ψήφισαν υπέρ του PiS αναμένοντας ότι θα κυβερνήσει με μεγαλύτερη αυτοσυγκράτηση αυτή την φορά, ξεγελάστηκαν. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι πολλοί από αυτούς τους μετριοπαθείς ψηφοφόρους έχουν ήδη αλλάξει την γνώμη τους για το PiS: Το 56% των Πολωνών [10] πιστεύουν τώρα ότι η δημοκρατία απειλείται στην χώρα τους. Πράγματι, είναι πιθανό ότι το PiS ετοιμάζεται για μια τετραετή καμπάνια εναντίον διεφθαρμένων αξιωματούχων και υποτιθέμενων εχθρών του κράτους. Το PiS πιστεύει ότι οι κομμουνιστές βρίσκονται στην ρίζα των περισσότερων δεινών της Πολωνίας, και θέλει να βγάλει τους συνεργάτες της μυστικής αστυνομίας της κομμουνιστικής εποχής από την [ευρύτερη] κυβέρνηση και πλείστους άλλους τομείς της δημόσιας ζωής, από τα πανεπιστήμια και τα μέσα ενημέρωσης μέχρι τον στρατό και τις δημόσιες επιχειρήσεις. Με τον Antoni Macierewicz, έναν ένθερμο αντι-κομμουνιστή, ως υπουργό Άμυνας, η περίοδος των ανακρίσεων θα μπορούσε να είναι έντονη και παρατεταμένη. Κάποια από την ρητορική του PiS που έχει χρησιμοποιηθεί πρόσφατα για να περιγράψει τους αντιπάλους του, καταδεικνύει μια τέτοια κατεύθυνση: Ο Καζίνσκι αναφέρθηκε στους αντιπάλους του ως προδότες, πράκτορες της Γκεστάπο και «το χειρότερο είδος των Πολωνών» (najgorszy sort Polakow [11]), μια φράση που έχει γίνει δημοφιλές σύνθημα σε t-shirt και αναπαράγεται στο Διαδίκτυο.

Οι στόχοι του PiS ίσως να μην περιοριστούν στους υποτιθέμενους πρώην κομμουνιστές. Το κόμμα θέλει να ανοίξει εκ νέου έρευνα για τον θάνατο του αδελφού του Κατσίνσκι, τον πρώην πρόεδρο της Πολωνίας Λεχ Κατσίνσκι, σε μια συντριβή αεροπλάνου το 2010 σε ένα ρωσικό στρατιωτικό αεροδρόμιο στο Σμολένσκ, για το οποίο το PiS υποστηρίζει ότι ενορχηστρώθηκε από την Ρωσία και συγκαλύφθηκε από την τότε φιλελεύθερη κυβέρνηση της Πολωνίας υπό τον πρωθυπουργό Ντόναλντ Τουσκ, ο οποίος είναι τώρα πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Αν το PiS ερευνήσει τον Τουσκ, θα βάλει ουσιαστικά την ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση σε δίκη.

ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

Δεδομένου του αριθμού των τρομακτικών προκλήσεων που αντιμετωπίζει η Ευρώπη -μια πιθανή βρετανική έξοδο από την Ευρωπαϊκή Ένωση˙ την άφιξη μεγάλου αριθμού προσφύγων και μεταναστών˙ και την σιγά-σιγά κακοφορμίζουσα κρίση της ευρωζώνης μεταξύ άλλων- θα ήταν εύκολο για τους Ευρωπαίους ηγέτες να παραβλέψουν την εσωτερική μάχη της Πολωνίας επί των συνταγματικών πολιτικών. Κάτι τέτοιο, όμως, θα ήταν ένα μεγάλο λάθος. Εάν η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν μπορεί να υπερασπισθεί την δημοκρατία και το κράτος δικαίου στην Πολωνία, όπως έκανε και στην Ουγγαρία, θα χάσει την αξιοπιστία της ως μια ένωση πλουραλιστικών δημοκρατιών και θα διακινδυνεύσει να ενθαρρύνει ένα κύμα δημοκρατικής οπισθοδρόμησης σε άλλα κράτη-μέλη.

Φυσικά, όπως έχουν δείξει οι ασθενικές επιδόσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην Ουγγαρία, η προστασία της δημοκρατίας στην Πολωνία δεν θα είναι εύκολη. Αυτό κυρίως επειδή η Ένωση δεν διαθέτει επαρκή νομικά μέσα για την αντιμετώπιση της δημοκρατικής οπισθοδρόμησης. Το άρθρο 7 της Συνθήκης της Λισαβόνας παρέχει την δυνατότητα στις κυβερνήσεις των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αποφασίζοντας ομόφωνα, να αφαιρέσουν από ένα άλλο κράτος το δικαίωμα ψήφου στην ΕΕ για σοβαρές και διαρκείς παραβιάσεις των θεμελιωδών αξιών της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων -αλλά με την Πολωνία και την Ουγγαρία να παρασύρονται προς τον αυταρχισμό, η διαδικασία του άρθρου 7 κατά δύο κρατών σίγουρα θα αποτύχει, δεδομένου ότι η μια χώρα θα προστατεύσει την άλλη από μια ομόφωνη απόφαση. Επιπλέον, επειδή ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Ντόναλντ Τουσκ, είναι ένας πρώην πρωθυπουργός της Πολωνίας και μακροχρόνιος εχθρός του Κατσίνσκι, το PiS θα το βρει εύκολο να χαρακτηρίσει την δράση της ΕΕ κατά της Πολωνίας ως ένα ευκαιριακό παιχνίδι από τους εγχώριους αντιπάλους του.

Παρ’ όλα αυτά, η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν είναι ανίσχυρη να επιφέρει αλλαγές στην Πολωνία. Πράγματι, πολλά από τα πολιτικά εμπόδια στην δράση της ΕΕ κατά της Ουγγαρίας δεν υπάρχουν σε σχέση με την Πολωνία. Μερικοί ηγέτες του ισχυρού Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ), μια πανευρωπαϊκή συμμαχία των κεντροδεξιών κομμάτων των οποίων το Fidesz είναι μέλος, για παράδειγμα, έχουν θωρακίσει τον Όρμπαν από κριτική [12] στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αλλά το PiS δεν έχει το ίδιο πλεονέκτημα, το κόμμα δεν είναι μέλος του ΕΛΚ, και ο Κατσίνσκι έχει λιγότερους οπαδούς σε ξένες πρωτεύουσες από όσους έχει ο Orban. Αυτό θα πρέπει να κάνει ευκολότερο για τους ηγέτες της ΕΕ να συμφωνήσουν να ενεργήσουν για την πολωνική υπόθεση.

Έτι περαιτέρω, παρά την αποτυχία της να αποτρέψει την διολίσθηση της Ουγγαρίας προς τον αυταρχισμό, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει δείξει αλλού ότι μπορεί να προστατεύσει την δημοκρατία και το κράτος δικαίου στα κράτη-μέλη. Κατά την διάρκεια της συνταγματικής κρίσης της Ρουμανίας [13] το 2012, για παράδειγμα, η ΕΕ απείλησε γρήγορα την χώρα με σοβαρές κυρώσεις -συμπεριλαμβανομένων εμποδίων στην προσχώρησή της στην ζώνη ελεύθερης κυκλοφορίας Σένγκεν- και πίεσε με επιτυχία τον πρωθυπουργό της Ρουμανίας Βίκτορ Πόντα να υποχωρήσει από τις επιθέσεις του κατά του Συνταγματικού Δικαστηρίου της χώρας και από τις προσπάθειές του να καθαιρέσει τον αντίπαλό του, τον πρόεδρο της Ρουμανίας Τραϊάν Μπασέσκου. Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να δράσει το ίδιο γρήγορα και αποφασιστικά ενάντια στην σημερινή κυβέρνηση της Πολωνίας -πριν το PiS παγιώσει την λαβή του στην εξουσία.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να ξεκινήσει από την ανάπτυξη του μέχρι στιγμής αδοκίμαστου Μηχανισμού του Κράτους Δικαίου που προνοεί για μια κλιμακούμενη σειρά προειδοποιήσεων στο πλαίσιο της προετοιμασίας για την ψηφοφορία επί του άρθρου 7 της Συνθήκης της Λισαβόνας. Αλλά με δεδομένη την δυσκολία να απογυμνωθεί η Πολωνία από το δικαίωμα ψήφου στην ΕΕ βάσει του άρθρου 7, αυτό δεν θα είναι αρκετό. Οι ηγέτες της ΕΕ πρέπει επίσης να εξετάσουν την αναστολή της ροής των κονδυλίων των διαρθρωτικών ταμείων της ΕΕ προς την Πολωνία, τον μεγαλύτερο αποδέκτη στην Ευρώπη σήμερα, εάν η κυβέρνηση του PiS δεν τηρεί τις απαιτήσεις της ένταξης στην ΕΕ. Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να πιέσουν επίσης την πολωνική κυβέρνηση, η οποία επιθυμεί να ενισχύσει την παρουσία του ΝΑΤΟ στην Πολωνία και αναμένεται να φιλοξενήσει μια σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ φέτος, καθιστώντας σαφές ότι αναμένει από την σύμμαχό της να τηρεί τις δημοκρατικές αξίες.

Γενικότερα, αν η Ευρωπαϊκή Ένωση πρόκειται να σταματήσει την δημοκρατική οπισθοδρόμηση και τις επιθέσεις κατά του κράτους δικαίου στην Πολωνία και την Ουγγαρία, οι ηγέτες των άλλων κρατών-μελών της ΕΕ θα πρέπει να βρουν το πολιτικό θάρρος να μιλήσουν για την υπεράσπιση των θεμελιωδών αξιών της ΕΕ. Η σιωπή σημαίνει συναίνεση, και υπήρξε πολύ μεγάλη σιωπή στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες καθώς η δημοκρατία διαβρώνεται στην Βουδαπέστη και την Βαρσοβία. Είναι καιρός οι Ευρωπαίοι ηγέτες να σηματοδοτήσουν στις κυβερνήσεις και στους πολίτες των δύο χωρών ότι η μη τήρηση των όρων της ένταξης στην ΕΕ, πάνω απ’ όλα η πλουραλιστική δημοκρατία και το κράτος δικαίου, θα έχει πραγματικές συνέπειες.

R. Daniel Kelemen και Mitchell A. Orenstein

ΠΗΓΗ: http://foreignaffairs.gr/articles/70648/r-daniel-kelemen-kai-mitchell-a-orenstein/to-problima-tis-eyropis-me-tin-apolytarxia?page=show

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/poland/2016-01-07/europes-autocr...

THE GLOBAL CHESSBOARD

Τρίτη 12 Ιανουαρίου 2016

Το πρόβλημα της Ευρώπης με την απολυταρχία

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου