Η ISIS έχει ακμάσει σε περιοχές που δεν έχουν καθόλου ή έχουν ασθενή διακυβέρνηση, σε χώρες που έχουν πληγεί από συγκρούσεις ή πολιτική αστάθεια. Τα σύνθετα περιβάλλοντα εντός του Αφγανιστάν, του Ιράκ, της Λιβύης, της Νιγηρίας, της Χερσονήσου του Σινά, της Συρίας και της Υεμένης, παρέχουν στην ISIS πόρους, προσελκύουν υποστηρικτές και αποτελούν ασφαλή καταφύγια. Επιπλέον, μεγάλος αριθμός υποστηρικτών της οργάνωση έχουν έλθει από σχετικά σταθερές χώρες, όπως η Τυνησία, δυσκολεύοντας περαιτέρω την εικόνα. Ωστόσο, συνολικά, η καταπολέμηση της ISIS στις περισσότερες πληγείσες περιοχές πρέπει να αποτελεί μέρος ευρύτερων και μακροπρόθεσμων προσπαθειών για την αποκατάσταση της ασφάλειας, της αντιμετώπισης των πολιτικών αδικιών, της αύξησης της οικονομικής παραγωγής και της προώθησης της αποτελεσματικής διακυβέρνησης.
Η στρατιωτική εργαλειοθήκη
Αεροπορικές επιθέσεις
Μέχρι στιγμής, οι εξωτερικές στρατιωτικές επιχειρήσεις εναντίον της ISIS έχουν εστιάσει σε μεγάλο βαθμό στις αεροπορικές επιδρομές. Μέχρι το τέλος του 2015 περίπου τα μισά μέση των Ηνωμένων Εθνών, αποτελούσαν μέρος αυτής της στρατιωτικού γνώμονα προσέγγισης: αν και η συμμετοχή στους συνασπισμούς είναι ρευστή, υπάρχουν περισσότερες από 60 χώρες σε μια συμμαχία υπό τα Ηνωμένα Έθνη, 34 σε μια νέα συμμαχία υπό τη Σαουδική Αραβία, και 4 σε έναν συνασπισμό υπό ρωσική ηγεσία. Οι ΗΠΑ και οι εταίροι τους έχουν διεξάγει 3162 αεροπορικές επιθέσεις στη Συρία και 6.217 στο Ιράκ από τις 9 Δεκεμβρίου 2015, εναντίον συνολικά 18.388 στόχων. Η αεροπορική εκστρατεία είχε μεικτά αποτελέσματα, με τους επικριτές να υποστηρίζουν ότι έχει κάνει λίγα για να υπονομεύσει την έλξη της ιδεολογίας της ISIS και θα μπορούσαν, σε ορισμένες περιπτώσεις, να έχουν ενισχύσει αυτή την ελκυστικότητα. Σχεδόν κάθε αεροπορική εκστρατεία εναντίον τρομοκρατών προκαλεί θύματα μεταξύ των αμάχων και καταστροφή των υποδομών, και η ISIS επιχειρεί σχεδόν αποκλειστικά μεταξύ αμάχων σε πόλεις όπως οι Raqqa και Deir Ezzor στη Συρία και Μοσούλη στο Ιράκ.
Στρατιωτική στήριξη σε συμμάχους
Ορισμένες χώρες συμβάλλουν στην καθοδηγούμενη από τις ΗΠΑ στρατιωτική επιχείρηση, παρέχοντας εξοπλισμό, εκπαίδευση ή συμβουλές. Οι παρεμβάσεις έχουν μια μακρά παράδοση εξοπλισμού συμμάχων. Ωστόσο, κάθε φορά που δίνεται στρατιωτικό υλικό σε συμμάχους, υπάρχει πιθανότητα ότι μπορεί να καταλήξει σε λάθος χέρια. Για παράδειγμα, η Διεθνής Αμνηστία έχει κατηγοριοποιήσει περισσότερους από 100 διαφορετικούς τύπους όπλων και πυρομαχικών που έχουν αρχική προέλευση σε τουλάχιστον 25 χώρες, να χρησιμοποιούνται στη Συρία και στο Ιράκ από την ISIS. Ενώ η εκπαίδευση και η παροχή συμβουλών εμφανίζονται ασφαλέστερες εναλλακτικές, τα προγράμματα "εκπαίδευσης και εξοπλισμού” στη Συρία και στο Ιράκ (όπως εκείνα στο Αφγανιστάν και αλλού), είτε έχουν αποτύχει είτε είναι γεμάτα με ελλείψεις. Στο Ιράκ για παράδειγμα, οι ΗΠΑ δαπάνησαν περί τα 25 δισ. δολάρια στο διάστημα 2003-2011 για την εκπαίδευση των ιρακινών δυνάμεων ασφαλείας, αν και κατέρρευσαν αμέσως από τις επιθέσεις της ISIS, και έχουν δυσκολευτεί να ανακαταλάβουν πόλεις-κλειδιά, όπως η Μοσούλη και το Ραμάντι.
Χερσαία παρουσία
Από τη στιγμή που η αποτελεσματικότητα των αεροπορικών επιθέσεων είναι περιορισμένη, υπάρχουν κάποιες γωνές που ζητούν χερσαία παρουσία. Ενώ οι πολίτες, συμπεριλαμβανομένων και κάποιων Αμερικανών βετεράνων, έχουν προσφερθεί εθελοντικά να αγωνιστούν κατά της ISIS, αυτή την στιγμή υπάρχει μικρή πολιτική διάθεση σε οποιαδήποτε δυτική πρωτεύουσα για την ανάπτυξη χερσαίων δυνάμεων. Ακόμη κι αν υπήρχε τέτοια διάθεση -ίσως για την υποστήριξη των χερσαίων δυνάμεων μεγέθους 70.000 ανδρών κατά της ISIS που ο Βρετανός πρωθυπουργός David Cameron ισχυρίζεται ότι υπάρχει- δεν υπάρχει καθαρή στρατιωτική λύση για την καταπολέμηση της ISIS.
Επιπλέον, όλο και περισσότερο διάφορες φωνές λένε ότι η δυτική στρατιωτική παρέμβαση θα γίνει αντικείμενο εκμετάλλευσης από την ISIS και μπορεί να οδηγήσει σε απρόβλεπτες συνέπειες όπως τη δημιουργία περισσότερων τρομοκρατικών οργανώσεων. Η ISIS, για παράδειγμα, γεννήθηκε από τον πόλεμο στο Ιράκ. Ωστόσο, η στρατιωτική εργαλειοθήκη είναι απλώς ένα μέτωπο στον πόλεμο που διεξάγεται εναντίον της ISIS και υπάρχουν και άλλοι, αναμφισβήτητα πιο αποτελεσματικοί τρόποι για τα κράτη να αντιμετωπίσουν την απειλή.
Η μη στρατιωτική εργαλειοθήκη
Οικονομικές κυρώσεις και διακοπή των αλυσίδων εφοδιασμού
Όπως για όλες τις οργανώσεις, τα χρήματα έχουν σημασία για την ISIS οπότε η διακοπή των πηγών χρηματοδότησης είναι μια πιθανή εναλλακτική. Για παράδειγμα, οι πωλήσεις πετρελαίου σε τοπικούς διαμεσολαβητές είναι μια κρίσιμη πηγή εσόδων για την ISIS, αν και οι αεροπορικές επιθέσεις σε πετρελαϊκές υποδομές το 2015, μείωσαν αυτό το εισόδημα. Τον Φεβρουάριο του 2015, το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ ομοφώνως ενέκρινε το ψήφισμα 2199, το οποίο επιβεβαίωσε και αποσαφήνισε την δυνατότητα εφαρμογής των κυρώσεων του ΟΗΕ σε πρόσωπα και επιχειρήσεις που συνδέονται με την ISIS και που παράσχουν έμμεση και ενεργητική οικονομική στήριξη προς την ομάδα. Αλλά η εφαρμογή είναι πιο εύκολη στα λόγια παρά στην πράξη. Η ISIS δραστηριοποιείται κυρίως με μετρητά και λειτουργεί έξω από τα νόμιμα δίκτυα. Αυτό συχνά σημαίνει ότι τα πιο κοινά εργαλεία αντιτρομοκρατικής πολιτικής χρηματοδότησης, είναι ανεπαρκή στην περίπτωση της ISIS, ενώ οι νέες αντιδράσεις για την αντιμετώπιση των χρηματοδοτικών επιχειρήσεων, παραμένουν σε μεγάλο βαθμό εμβρυακές και πρέπει να εξισορροπούνται με τον κίνδυνο του να καταστρέψουν τις εγχώριες οικονομίες και υπηρεσίες και να επιδεινωθούν οι ανθρωπιστικές κρίσεις.
Αποτροπή της μετακίνησης των ξένων μαχητών
Οι διεθνείς προσπάθειες για την αποτροπή της μετακίνησης των ξένων μαχητών, επίσης αντιμετωπίζουν μεγάλες δυσκολίες. Μια αμερικανική ομάδα εργασίας για την αντιμετώπιση των μετακινήσεων των τρομοκρατών και των ξένων μαχητών, κατέληξε ότι "αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει καμία συνολική παγκόσμια βάση δεδομένων με τα ονόματα των ξένων μαχητών. Αντιθέτως, οι χώρες, μεταξύ των οποίων και οι ΗΠΑ, βασίζονται σε ένα σύστημα-συνοθύλευμα για την ανταλλαγή των ταυτοτήτων των εξτρεμιστών, αυξάνοντας τις πιθανότητες οι ξένοι μαχητές να ξεγλιστρήσουν. Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ έχει περιγράψει μια σειρά μέτρων, νομικών, ασφάλειας και υπηρεσιών πληροφοριών, που απαιτούνται, και έχει δηλώσει την ανάγκη να υπάρξει μια αντί-αφήγηση στη ριζοσπαστικοποίηση και την αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτιών.
Διαπραγματεύσεις
Το αν θα πρέπει ή όχι να διαπραγματευτει κανείς με την ISIS, είναι ένα αμφιλεγόμενο ζήτημα. Εκείνοι που τάσσονται κατά της διαπραγμάτευσης, φοβούνται ότι θα δώσει νομιμότητα στους τρομοκράτες και τις μεθόδους τους, ενώ εκείνοι που είναι υπέρ θεωρούν πως είναι αναπόφευκτο και επισημαίνουν αρκετές συγκρούσεις στο παρελθόν όπου οι διαπραγματεύσεις διαδραμάτισαν έναν ρόλο, συμπεριλαμβανομένου του IRA στην Ιρλανδία, της FMLN στο Ελ Σαλβαδόρ, της PLO στην Παλαιστίνι και του Farc στην Κολούμπια. Ενώ η ISIS μπορεί πραγματικά να είναι διαφορετικής τάξης μεγέθους και διαφθοράς από τις προηγούμενες ένοπλες οργανώσεις, είναι ακόμη δύσκολο να αγνοήσουμε το συμπέρασμα ότι οποιαδήποτε πολιτική στρατηγική θα απαιτήσει τελικά διαπραγματεύσεις με τους ηγέτες της ISIS.
Αντί-προπαγάνδα
Η ISIS χρησιμοποιεί τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για προσέλκυση υποστηρικτών, επικοινωνία και διάδοση της προπαγάνδας. ¨Ενα πρόσφατο σλόγκαν της ISIS, "η μισή τζιχάντ είναι τα media”, είναι μια ιδέα που δανείστηκε από τον ηγέτη της al-Qaeda, Ayman al-Zawahiri, ο οποίος δήλωσε: "περισσότερο από τον μισό αγώνα, λαμβάνει χώρα στο πεδίο τηε μάχης των ΜΜΕ”. Η αντιμετώπιση της προπαγάνδας της ISIS είναι κρίσιμης σημασίας. Εάν η ISIS χάσει τους υποστηρικτές της, χάνει τη δύναμή της. Στην αρένα της ψηφιακής αντί-εξέγερσης, υπάρχει ακόμη περιθώρια για βελτίωσης.
Προς μια περίπλοκη συνταγή για την ειρήνη;
Το πώς θα διεξαχθεί μια αποτελεσματική διεθνής παρέμβαση εναντίον της ISIS, είναι ένα ερώτημα στο επίκεντρο της παγκόσμιας πολιτικής σήμερα. Μια βέλτιστη στρατηγική παρέμβασης, δεν υφίσταται. Αντιθέτως, η διεθνής κοινότητα χρειάζεται έναν συνδυασμό πολλών μικρότερων μέτρων, συμπεριλαμβανομένης, κυρίως, της διακοπής εφοδιασμού της ISIS τοσο από άποψης πόρων όσο και υποστηρικτών. Η ISIS δραστηριοποιείται σε τρεις διαστάσεις: α/σε περιοχές που βρίσκονται υπό τον άμεσο έλεγχο του Ιράκ και της Συρίας, β/ως ένα διεθνές τρομοκρατικό δικτυο ή franchise και γ/ως ένα ιδεολογικό κίνημα του τζιχαντιστικού εξτρεμισμού. Ως εκ τούτου, η συνταγή για την αληθινή ειρήνη πρέπει να αντιμετωπίζει αυτές τις τρεις διαστάσεις κατά έναν συνεκτικό και βιώσιμο τρόπο -και δεν θα είναι εύκολο.
του Manjana Pecht
Μπορείτε να δείτε το κείμενο εδώ: http://www.sipri.org/media/newsletter/essay/jan-16-international-responses-to-isis
ΑΠΟΔΟΣΗ: capital.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου