Κρούγκμαν και Στίγκλιτς: Η πολιτική της λιτότητας είναι μια τρέλα.

Οι οικονομολόγοι Πόλ Κρούγκμαν και Γίοζεφ Στίγκλιτς παραβρέθηκαν σε δημόσια συζήτηση που διοργάνωσε το Institute for New Economic Thinking (INET) στις 24 Οκτώβρη, με θέμα την κατάσταση της παγκόσμιας οικονομίας.

Ο Robert Johnson, ο συντονιστής της συζήτησης, στην αποφώνηση του δήλωσε ότι στους Krguman και Στίγκλιτς θα έπρεπε να έχει προσφερθεί το βραβείο των πιο θαρραλέων οικονομολόγων, αν υπήρχε κάτι τέτοιο.

Η συζήτηση έφερε στο προσκήνιο πολλά θέματα, όμως η ανάγκη τόσο οι οικονομολόγοι όσο και οι πολιτικοί  να διδαχθούν από την ιστορία αναδείχθηκε ως το κλειδί για να αντιστραφεί η κατάσταση.  Οι δυο συνομιλητές εμφανίστηκαν προβληματισμένοι καθώς θεωρούν ότι ένα μεγάλο μέρος της οικονομικής δυστυχία δεν είναι αποτέλεσμα κάποιων ανεξέλεγκτων δυνάμεων, αλλά ένας αυτο-προκαλούμενος πόνος που πηγάζει από την αποτυχία να εκτιμηθούν σωστά τα διδάγματα από παρελθούσες κρίσεις καθώς και ο ρόλος του κράτους μέσα σε αυτές.

Ο Krugman, επεσήμανε ότι μια ματιά στην ιστορία παρέχει «συντριπτική επιβεβαίωση ότι η αύξηση των δημοσίων δαπανών είναι ενδεδειγμένη για την οικονομική κατάσταση που αντιμετωπίζουν οι ΗΠΑ σήμερα. Εξήγησε ότι οι εν λόγω δαπάνες δεν είναι απλά ένα υπνωτικό χάπι για την κοινωνία  αλλά υπενθύμισε στο ακροατήριο ότι μια σωστή τονωτική ένεση για την οικονομία - η οποία μπορεί να έρθει με ένα μικρό πληθωρισμό - επιτρέπει στους ανθρώπους να απόπληρώσουν τα χρέη τους. Ο Stiglitz πρόσθεσε ότι οι επενδύσεις της κυβέρνησης σε δράσεις όπως η κατασκευή δρόμων έχουν ένα υψηλό ποσοστό απόδοσης, και επιτρέπουν στις επιχειρήσεις να αναπτυχθούν. «Αντίθετα, όταν ξοδεύετε για τον πόλεμο και την ρίψη βομβών, δεν παίρνετε πολλά πίσω».

Ο Krugman, συνέχισε δηλώνοντας «Είναι τρελό αυτό που κάνουμε αυτή τη στιγμή», και αναφερόταν στην αύξηση της ανεργίας σαν αποτέλεσμα της μείωσης των δαπανών. Ο Στίγκλιτς εξέφρασε τον φόβο πως αν εκλεγεί ο Ρόμνει και κάνει όσα έχει προαναγγείλει η κατάσταση θα επιδεινωθεί δραματικά. Μάλιστα ο Krugman, σε μια έκλαμψη μαύρου χιούμορ, σχολίασε ότι σε αυτή την περίπτωση το μόνο που θα έσωζε την κατάσταση θα ήταν το γνωστό φαινόμενο οι πολιτικοί να ψεύδονται στις προεκλογικές τους εξαγγελίες.

Ο Stiglitz επεσήμανε ότι η ανισότητα δεν είναι μόνο θέμα λειτουργίας της δικαιοσύνης, αν και είναι σίγουρα αυτό, είναι επίσης παράγοντας που αποδυναμώνει το σύνολο της οικονομίας. "Εάν μεταφέρετε χρήματα από τη βάση προς την κορυφή, θα μειωθεί η συνολική ζήτηση», σημείωσε. Οι πλούσιοι άνθρωποι, επεσήμανε, δεν έχουν την τάση να ξοδεύουν τα επιπλέον χρήματα τους, ακόμη χειρότερα, πολλοί τα χρησιμοποιούν σε επιβλαβείς δραστηριότητες, όπως η κερδοσκοπία.

Στη συνέχεια ο Krugman παρατήρησε ότι οι συντηρητικοί υμνούν τη Γερμανία για την ισχυρή της οικονομία. Όμως γρήγορα επεσήμανε ότι οι συντηρητικοί παραλείπουν να αναφέρουν ότι η Γερμανία έχει επίσης ένα ισχυρό κοινωνικό δίχτυ ασφαλείας καθώς και ισχυρό εργατικό δυναμικό. Τόσο ο Krugman και ο Stigltiz σημειώνουν ότι η Γερμανική οικονομία δεν έχει ακόμη καταφέρει να συμβαδίσει με τις σκανδιναβικές χώρες, των οποίων η άνθηση καθιστά σαφές ότι τα μέτρα λιτότητας δεν είναι η βάση της οικονομικής επιτυχίας.

Ως προς την επιβολή φόρων και οι δύο οικονομολόγοι ήταν ιδιαίτερα επικριτικοί. Εναντιώθηκαν σε ένα σύστημα στο οποίο το εισόδημα των πλουσίων φορολογείται με χαμηλότερα ποσοστό από ότι το εισόδημα της μεσαίας και εργατικής τάξης. Μάλιστα, ο συντονιστής Robert Johnson προχώρησε τόσο πολύ ώστε να περιγράψει την πολιτική «carried interest», ως ένα παραθυράκι που επιτρέπει στους διαχειριστές χρήματος, όπως Mitt Romney να πληρώνουν φόρους σε ένα πολύ χαμηλό ποσοστό, κάτι που δεν είναι τίποτε περισσότερο από «νομιμοποιημένη απάτη."

Και οι δυο οικονομολόγοι καταδίκασαν την ιδέα ότι η υγειονομική περίθαλψη μπορεί να λειτουργήσει ως μια εύρυθμη αγορά. Ο Krugman διακωμώδησε την ιδέα ότι ο ασθενής που έχει υποστεί καρδιακή προσβολή είναι «καταναλωτής» που είναι σε θέση να κάνει έρευνα αγοράς για την υπηρεσία που του ταιριάζει περισσότερο. Επεσήμανε ότι όλοι οι λόγοι που κάνουν τις αγορές να αποτυγχάνουν - όπως η ασύμμετρη πληροφόρηση μεταξύ αγοραστή και πωλητή - ισχύουν και στον κλάδο της υγείας. Σημείωσε ότι θα ήταν παράλογο να πιστεύουμε ότι η ίδια δεοντολογία μπορεί να ισχύει για έναν γιατρό και ένα πωλητή αυτοκινήτων. Παράλληλα, ο Stiglitz παρατήρησε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν ένα σύστημα υγειονομικής περίθαλψης που βασίζεται περισσότερο στην αγορά σε σύγκριση με άλλα συστήματα στον κόσμο αλλά επίσης είναι ένα από τα πιο ακριβά συστήματα και σίγουρα όχι από τα πιο αποτελεσματικά. Πρόσθεσε ότι εάν οι ΗΠΑ είχαν ένα σύστημα υγειονομικής περίθαλψης στο ίδιο επίπεδο αποτελεσματικότητας και κόστους όπως αυτό της Γαλλία, τότε το έλλειμμα θα εξαφανιζόταν. Περιέγραψε την Obamacare προσέγγιση ως άκομψη, αλλά εξέφρασε την αισιοδοξία του ότι το σχέδιο είναι τουλάχιστον ένα βήμα προς τα εμπρός που θα εξοικειώσει τους ανθρώπους με την ιδέα της καθολικής υγειονομικής περίθαλψης και που μπορεί να στρώσει τον δρόμο για περισσότερες μεταρρυθμίσεις στο μέλλον.

Στο τέλος της βραδιάς, το μικρόφωνο παραδόθηκε στο κοινό. Ένας άνδρας ζήτησε από τους οικονομολόγους να φανερώσουν τον κώδικα ηθικής τους. Ο Κρούγκμαν δήλωσε ότι επηρεασμένος από το φιλόσοφο John Rawls, πιστεύει ότι θα πρέπει ο  σχεδιασμός μιας κοινωνίας να γίνεται σαν να μην ξέρει ο καθένας πια θέση έχει σε αυτήν αρχικά, κάτι σα μια παραλλαγή του Χρυσού Κανόνα. Οι υπόλοιποι συμφώνησαν.

Μετάφραση Ελπινίκη Καρακώστα

ΠΗΓΗ: http://ineteconomics.org/blog/inet/krugman-and-stiglitz-crazy-austerity-policies-inflict-untold-damage-economy