Όχι στις επενδύσεις. Τι δεν καταλαβαίνεις;

Αν κάποιοι θεωρούν τα όσα συμβαίνουν στη Χαλκιδική «ειδική περίπτωση» για τον τρόπο που αντιμετωπίζονται οι επενδύσεις στην Ελλάδα, δεν έχουν παρά να δουν τι συμβαίνει στην Κέρκυρα, σε ένα από τα νησιά που, για δεκαετίες, αποτέλεσε την αιχμή του ελληνικού τουρισμού. Το δημαρχιακό συμβούλιο του Δήμου, πολιτιστικοί, περιβαλλοντικοί φορείς αλλά και το περιφερειακό συμβούλιο Ιονίων Νήσων αντιτίθενται στην μεταβίβαση και παραχώρηση (μέσω διεθνούς διαγωνισμού που ολοκλήρωσε το Ταμείο Αποκρατικοποιήσεων) έκτασης 490 στρεμμάτων στη βόρεια Κέρκυρα, προκειμένου να υλοποιηθεί τουριστική επένδυση ύψους 100 εκατ. ευρώ από την εταιρεία NCH Capital.  

Ήδη προσέφυγαν - δις - στο Συμβούλιο της Επικρατείας με στόχο να εμποδίσουν την επένδυση που θα υλοποιηθεί στην περιοχή Ερημίτης της Κασσιόπης. Ζητούν να ακυρωθεί η πράξη που εξέδωσε το 2012 η Διυπουργική Επιτροπή Αναδιαρθρώσεων και Αποκρατικοποιήσεων, με την οποία η συγκεκριμένη έκταση μεταβιβάστηκε στο ΤΑΙΠΕΔ. Στην προσφυγή αναφέρουν πως στην εν λόγω έκταση περιλαμβάνονται τμήματα που δεν ανήκουν στην ιδιωτική περιουσία του Δημοσίου (δάση, αιγιαλός κλπ) και γι΄ αυτό το λόγο η μεταβίβαση είναι παράνομη. Επίσης, υποστηρίζουν ότι παραβιάζεται το άρθρο 24 του Συντάγματος λόγω κινδύνου αλλοίωσης ευαίσθητων περιβαλλοντικά χαρακτηριστικών του ακινήτου.

Την αντίθεσή τους στην πρώτη ουσιαστικά παραχώρηση δημόσιας γης μέσω του ΤΑΙΠΕΔ εξέφρασαν πολιτικές παρατάξεις και εκπρόσωποί τους: ο ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ Κέρκυρας έκανε λόγο για “καταπάτηση της δημόσιας περιουσίας και απόλυτο ξεπούλημα προς 46 ευρώ το τετραγωνικό”, το ΚΚΕ προειδοποίησε πως “η συγκεκριμένη επένδυση  θα πλήξει όλες τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις της περιοχής και θα τις οδηγήσει σε κλείσιμο”. Οι Οικολόγοι Πράσινοι τόνισαν πως “το όφελος στην αγορά εργασίας, μπορεί να θεαθεί θετικά μόνο από όσους ονειρεύονται την ανάπτυξη με όρους της δεκαετίας του ΄70”, ενώ ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος των Ανεξάρτητων Ελλήνων κατέθεσε ερώτηση στην οποία, μεταξύ άλλων, σημειώνεται πως “ο «επενδυτής» που θα επιλεγεί θα μπορεί να κατασκευάσει ό,τι θεωρεί ότι θα εξυπηρετεί, μέσα στην αρπαχτή της επένδυσής του, τις ανάγκες των πελατών του”. Ερώτηση, όμως κατέθεσε και η (πρώην ανεξάρτητη) νυν βουλευτής του ΠΑΣΟΚ Α. Γκερέκου, στην οποία αναφέρει πως η εμπορική αξία των ακινήτων  στην ευρύτερη περιοχή είναι σαφώς μεγαλύτερη έως και πολλαπλάσια.

Άγνοια
Τι, λοιπόν, συμβαίνει στη Κασσιόπη; Γιατί Τοπική Αυτοδιοίκηση, βουλευτές και κόμματα αντιτίθενται σε μια τουριστική επένδυση, σε ένα νησί που γνώρισε τα οφέλη του τουρισμού ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του 1960 και «ζει» από αυτόν; Μήπως οι τοπικοί άρχοντες αφουγκράστηκαν και ασπάστηκαν την αντίθεση της κοινωνίας, η οποία, αίφνης, αποστρέφεται τα ευρώ και το συνάλλαγμα που κάθε καλοκαίρι αφήνει ο τουρισμός στο νησί και αποφάσισε να επιστρέψει στις εποχές της ελαιοπαραγωγής που εγκαταλείφθηκε για τα room to let;

Μάλλον όχι. Δυστυχώς, διαπιστώνεται πως η πλειονότητα των κατοίκων δεν γνωρίζει παρά μόνο σε αδρές γραμμές για την υπόθεση Ερημίτης. Και όσοι γνωρίζουν, μεταφέρουν την εσκεμμένα λανθασμένη πληροφόρηση που διάφορες παρατάξεις και συμφέροντα παρέχουν. Για παράδειγμα, γίνεται λόγος πως η έκταση των 490 στρεμμάτων στην Κασσιόπη παραχωρείται στην NCH Capital προς 23 εκατομμυρίων ευρώ, ή αλλιώς για 46 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο για εκατό χρόνια.

Εσκεμμένα, δεν αναφέρεται πως το σύνολο της επένδυσης είναι ύψους 100 εκατ. ευρώ , εκ των οποίων τα 23 εκατ. ευρώ αφορούν στο οικολογικό αντάλλαγµα για την απόκτηση του δικαιώµατος της επιφάνειας. Επιπλέον 2,3 εκατ. ευρώ αφορούν στη πιθανή συµµετοχή  του ΤΑΙΠΕ∆ στην µελλοντική υπεραξία του ακινήτου µετά από 6 χρόνια, ενώ ο επενδυτής έχει δεσμευτεί για επένδυση 75 εκατ. ευρώ για την ανάπτυξη του ακινήτου. Το πιο σημαντικό: από τα 490 στρέμματα, τα 320 στρέμματα βάσει της συμφωνίας θα παραµείνουν προσβάσιµα στο ευρύ κοινό. Δηλαδή ο επενδυτής έχει το δικαίωµα να αξιοποιήσει περίπου 36 στρέμματα για ήπια τουριστική ανάπτυξη. Η γη παραµένει στην κυριότητα του Ελληνικού ∆ηµοσίου, καθώς η αξιοποίηση θα πραγµατοποιηθεί µε τον θεσµό της επιφάνειας. Και βέβαια, επαναλαμβάνεται, δεν πρόκειται για πώληση, αλλά για εκχώρηση της επιφάνειας της έκτασης.

Άγνοια υπάρχει και για το αντικείμενο της επένδυσης, κάτι που εντείνει τη σύγχυση. Ας διαβάσουν, λοιπόν στην “Στρατηγική μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων ειδικού Χωροταξικού Σχεδίου αξιοποίησης ακινήτου περιοχής Ερημίτη Κασσιόπης Ν. Κέρκυρας” που έδωσε στη δημοσιότητα το ΤΑΙΠΕΔ πως η λύση που επιλέγεται αφορά στην ανέγερση κυρίως παραθεριστικών κατοικιών και ξενοδοχείου του οποίου, όμως, η δόμηση δεν θα υπερβαίνει το 20% της συνολικής δόμησης του ακινήτου. Η λύση αυτή που επιλέχθηκε έναντι ανέγερσης ξενοδοχειακού συγκροτήματος με ένα ποσοστό τουριστικών καταλυμάτων και πετυχαίνει μικρότερο συντελεστή δόμησης, παρουσιάζει δηλαδή τη μικρότερη πυκνότητα κατοίκησης  και άρα επιβαρύνει λιγότερο το περιβάλλον. Επιπλέον, με την ανάπτυξη παραθεριστικών κατοικιών, δημιουργείται σχέση μονιμότητας και αλληλεπίδρασης των παραθεριστών με την περιοχή, άρα καταρρίπτεται και το επιχείρημα πως τα τοπικά εμπορικά καταστήματα, οι χώροι εστίασης και αναψυχής και γενικότερα η τοπική κοινωνία δεν ωφελείται.

Όσο για τα επιχειρήματα περί του οικοσυστήματος που υιοθετούνται, ας αξιολογηθούν από τους ειδικούς. Οι γνωρίζοντες δεν μπορούν παρά να συμφωνήσουν με όσα αναφέρονται στην περιβαλλοντολογική μελέτη, η οποία περιγράφει την  η έκταση ως πλήρως αναξιοποίητη. “Οι παραλίες είναι προσβάσιμες μόνο από μονοπάτια, τα οποία είναι σχετικά δύσβατα ή από την πλευρά της θάλασσας,  με τουριστικά σκάφη.  Εξάλλου, οι παραλίες και η λίμνη δίνουν την αίσθηση εγκατάλειψης,  αφού είναι εμφανή τα απορρίμματα που κυρίως εκβράζονται εκεί από τη θάλασσα. Η πυκνή βλάστηση που καλύπτει τον χώρο έχει φτάσει πλέον σε τέτοιο σημείο ωριμότητας που καθίσταται άμεσα ευάλωτη σε κινδύνους δασικών πυρκαγιών.  ∆εν υπάρχει σήμερα κανένας σχεδιασμός για αποτροπή του κινδύνου αυτού,  ούτε σε ότι αφορά προληπτικά μέτρα  (π.χ.  αντιπυρικές λωρίδες),  ούτε σε μέτρα διαχείρισης της βλάστησης για μείωση του κινδύνου πυρκαγιάς”, καταλήγοντας πως “τμήματα στην βόρεια πλευρά του ακινήτου έχουν ήδη εκτεθεί σε καταπατήσεις”.

Ερωτήματα
Παραβλέποντας πως στο στάδιο υλοποίησης αλλά και μετά θα δημιουργηθούν θέσεις εργασίας, η πραγματικότητα είναι πως υλοποίηση μιας τέτοιας επένδυσης δύσκολα δεν θα έχει άμεσα οφέλη, τόσο σε επίπεδο προβολής, όσο και αναβάθμισης του τουριστικού προϊόντος του νησιού. Δυστυχώς, η πραγματικότητα είναι πως το τουριστικό προϊόν που προσφέρει η Κέρκυρα έχει χάσει έδαφος, σε αντίθεση με άλλες περιφέρειες ή νησιά, όπως για παράδειγμα η Ρόδος όπου συντονισμένα δήμος, ξενοδόχοι, επιμελητήρια κάθε χρόνο προμοτάρουν το νησί σε όλη την Ευρώπη. Αντίθετα, είναι πολύ πρόσφατη η προβολή ενός άκρως προσβλητικού reality show στο Channel 4 για τον Κάβο, που μόνον ως θετική δεν αξιολογήθηκε.

Το πως η Κέρκυρα έφθασε, από ένα νησί που κάποτε αποτελούσε τόπο διακοπών του διεθνούς jet set, να θεωρείται ένας φθηνός προορισμός για τους χαμηλόμισθους Ευρωπαίους και τουριστικά να συντηρείται σήμερα από την κρουαζιέρα, αποτελεί αντικείμενο διαφορετικής συζήτησης. Ας την ξεκινήσουν οι αρμόδιοι. Η απουσία μιας κρίσιμης μάζας σύγχρονων και πολυτελών ξενοδοχειακών μονάδων, ίσως να δίνει την απάντηση. Μια, όμως, επένδυση όπως αυτή που σχεδιάζεται στην Κασσιόπη, δεν θα άλλαζε την εικόνα; Πριν βιαστεί κανείς να απαντήσει, ας ρωτήσει τους Μεσσήνιους αν ωφελήθηκαν τουριστικά, αν η γη τους πήρε αξία μετά την επένδυση της οικογένειας Κωσταντακόπουλου για την δημιουργία του Costa Navarino στην Πύλο ή για τις υπεραιωνόβιες ελιές που μεταφέρθηκαν μία – μία και ξαναφυτεύτηκαν στην περιοχή μετά την ολοκλήρωση των εργασιών.

Υπάρχουν, όμως, και άλλα ερωτήματα, αναφορικά με την αντίθεση διαφόρων στην αξιοποίηση του Ερημίτη. Στην ευρύτερη περιοχή και ιδιαίτερα στο κομμάτι από την Κασσιόπη έως την Κουλούρα, υπάρχουν εκατοντάδες πολυτελείς βίλες οι οποίες κάθε χρόνο ενοικιάζονται μέσω αγγελιών στο διαδίκτυο ή μέσω άλλων οδών που είναι αμφίβολο κατά πόσον αποδίδουν έστω και ένα ευρώ στο ελληνικό δημόσιο. Φυσικά και οι κάτοχοί τους έχουν κάθε λόγο να εναντιώνονται σε μια επένδυση η οποία αφορά την κατασκευή, πώληση ή μίσθωση παραθεριστικών κατοικιών στην περιοχή. Το κυριότερο, όμως ερώτημα αφορά το ρόλο που έχουν οι επερχόμενες δημοτικές εκλογές στην απόφαση της τοπικής αυτοδιοίκησης να αντιταχθεί σε μια τουριστική επένδυση, σε ένα νησί που εξαρτάται από τον τουρισμό.

Εντελώς τυχαία, βέβαια, δεν έγινε καμία προσπάθεια των εκπροσώπων της τοπικής αυτοδιοίκησης να αναζητήσουν μια κοινή γραμμή πλεύσης με τον μελλοντικό επενδυτή προκειμένου να υπάρξουν κοινές ωφέλειες. Για παράδειγμα να διασφαλιστούν θέσεις εργασίας και μετά την περίοδο της κατασκευής. Αυτό, βέβαια, απαιτεί κάποιον μακροπρόθεσμο σχεδιασμό για τον οποίο δεν φημίζονται οι εκλεγμένοι άρχοντες. Οι οποίοι, παρεμπίπτοντως, ασπάζονται τα επιχειρήματα να δημιουργηθεί περιβαλλοντολογικό πάρκο στην περιοχή: ας βρουν πρώτα ποιος θα το χρηματοδοτήσει και συντηρήσει. Μήπως ο δήμος, ένας από τους πλέον επιβαρυμένους οικονομικά στη χώρα;

Ποιούς, όμως, θα ωφελήσουν τελικά οι μαύρες σημαίες (μόνιμο αξεσουάρ των αντιδρώντων) που θα συνοδεύουν τις κινητοποιήσεις μόλις ξεκινήσουν οι εργασίες για τη δημιουργία της μονάδας; Το πιθανότερο, θα πρόκειται για μια ακόμη απόδειξη ότι η Ελλάδα αποτελεί ένα αφιλόξενο μέρος για επενδύσεις και ότι με διάφορες προφάσεις ένα κομμάτι της κοινωνίας στην πραγματικότητα πολεμά για να μην αλλάξει τίποτα από όσα μας έφεραν έως εδώ.

Του Νίκου Χρυσικόπουλου 
Πηγή:www.capital.gr