Είναι καλοκαίρι του 2001 και το επονομαζόμενο «βαθύ κράτος» ακόμη καλά κρατεί στη γείτονα Τουρκία. Στην πρωθυπουργία της χώρας βρίσκεται ο κεμαλιστής Μπουλέντ Ετσεβίτ. Οσο για τους στρατηγούς, αυτοί παραμένουν... ελεύθεροι και πανίσχυροι.
Η πρόσφατη λαϊκή έκρηξη στην Τουρκία έφερε στο φως και τις ρωγμές στην ηγετική τρόικα Ερντογάν, Γκιουλ και Αριντς
Με νωπές ακόμη τις μνήμες από το μεταμοντέρνο πραξικόπημα του 1997 ενάντια στον πρώτο ισλαμιστή πρωθυπουργό της χώρας, τον Νετζμετίν Ερμπακάν, τον Αύγουστο του 2001 γεννιέται μία νέα πολιτική παράταξη που ακούει στο όνομα «Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης» (AKP). Ιδρυτικά της μέλη είναι τρεις άνδρες: ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο Αμπντουλάχ Γκιουλ και ο Μπουλέντ Αρίντς.
Πολιτικοί απόγονοι του Ερμπακάν και οι τρεις, οι Ερντογάν, Γκιουλ και Αρίντς ήταν όλοι τους στελέχη του ισλαμικού Κόμματος της Ευημερίας (RP) που είχε ιδρύσει ο ίδιος ο Ερμπακάν, ενός κόμματος το οποίο ωστόσο το 1998 κρίθηκε αντισυνταγματικό και διαλύθηκε από το κεμαλικό κατεστημένο.
Μετά τη διάλυση του Κόμματος της Ευημερίας, οι τρεις άνδρες προσχώρησαν μαζί στο διάδοχο ισλαμικό Κόμμα Αρετής (FP), το οποίο ωστόσο τέθηκε κι αυτό εκτός νόμου το 2001. Την ίδια ακριβώς χρονιά, η τριανδρία των Ερντογάν/Γκιουλ/Αρίντς επιστρέφει στην πολιτική σκηνή με έναν νέο σχηματισμό.
«Δημοκράτης ή σουλτάνος;», αναρωτιέται για τον Ερντογάν το εξώφυλλο του «Economist»
Μάλιστα αυτήν τη φορά, προκειμένου να αποφύγει τις όποιες νομικές/συνταγματικές κυρώσεις εκ μέρους των κοσμικών, οι εν λόγω ομάδα δηλώνει επισήμως πως το κόμμα της είναι «συντηρητικό δημοκρατικό», υιοθετεί νεο-φιλελεύθερη ατζέντα στην οικονομία, εκφράζει φιλοδυτικές διαθέσεις και αποσιωπά σκοπίμως τις όποιες ισλαμικές τάσεις.
Ακολουθούν οι γενικές εκλογές του 2002, στις οποίες το AKP θριαμβεύει εξασφαλίζοντας την απόλυτη πλειοψηφία στην εθνοσυνέλευση.
Μάλιστα, η παρθενική εμφάνιση της παράταξης στην εξουσία γίνεται με πρωθυπουργό όχι τον Ερντογάν (σε βάρος του οποίου εκκρεμούσαν ακόμη τότε κυρώσεις για υπονόμευση του κοσμικού χαρακτήρα του τουρκικού κράτους) αλλά τον Γκιουλ.
Από τη στιγμή εκείνη και μετά ξεκινάει για τους τρεις πολιτικούς μία πορεία αδιάκοπης και απόλυτης κυριαρχίας, σπαρμένη από αλλεπάλληλες εκλογικές και πολιτικο-οικονομικές επιτυχίες.
Ολα συνέχιζαν να βαίνουν καλώς μέχρι πριν από περίπου δέκα ημέρες, οπότε ο τουρκικός λαός κατέβηκε μαζικά στους δρόμους φέρνοντας την κυβέρνηση αντιμέτωπη με την πρώτη μεγάλη πρόκληση των τελευταίων 11 ετών.
Απέναντι στη λαϊκή οργή, ο Ερντογάν προτίμησε να παρουσιαστεί σκληρός και άτεγκτος ωσάν «σουλτάνος». Αντιθέτως, οι Γκιουλ και Αρίντς διαφοροποιήθηκαν ζητώντας συγνώμη από τους διαδηλωτές και δείχνοντας κατανόηση. Στα μάτια του λαού η ιδρυτική τριανδρία του AKP έπαψε να αποτελεί αρραγές μέτωπο.
Οι πιο καχύποπτοι υποστήριξαν πως όλα αυτά είναι απλώς ένα στημένο παιχνίδι κατανομής ρόλων τύπου «καλός μπάτσος - κακός μπάτσος» και πως ο Ερντογάν δεν θέλει να τσαλακώσει το προφίλ του και βγαίνει από τη μέση αφήνοντας στους άλλους την αποστολή να ηρεμήσουν τα πνεύματα. Οι παροικούντες της Ιερουσαλήμ, ωστόσο, έχουν διαφορετική άποψη.
Υποστηρίζουν πως ο Ερντογάν βρίσκεται σε εσωκομματική κόντρα με το δίδυμο Γκιουλ/Αρίντς ήδη από το 2011 και πως αυτοί βρήκαν τώρα την ευκαιρία να τον «αδειάσουν».
Η πρόθεση του Ερντογάν να αναθεωρήσει το Σύνταγμα προκειμένου να μπορέσει να μεταπηδήσει στην προεδρία το 2014 λέγεται πως έχει προκαλέσει την ενόχληση του Γκιουλ.
Επιπλέον, οι φήμες που θέλουν τον Ερντογάν να προωθεί ως διάδοχό του στην πρωθυπουργία τον 54χρονο Νουμάν Κουρτουλμούς, ένα πολιτικό αουτσάιντερ που εντάχθηκε στο Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης μόλις πριν έναν χρόνο, επίσης έχουν προκαλέσει ρήγματα εντός του AKP.
Από την πλευρά τους, δε, οι Γκιουλ και Αρίντς φέρονται το τελευταίο διάστημα να έχουν έρθει πιο κοντά στο κίνημα του πανίσχυρου ισλαμιστή διανοούμενου Φετουλάχ Γκιουλέν, ο οποίος ζει αυτοεξόριστος στις ΗΠΑ από το 1999.
Πολιτικά αλλά και θρησκευτικά μετριοπαθής, με εκσυγχρονιστικές και φιλοδυτικές τάσεις, ο 72χρονος Γκιουλέν, ο οποίος να σημειωθεί πως έχει τεράστια απήχηση στη μεσαία τάξη και ελέγχει ένα δίκτυο χιλιάδων σχολείων σε ολόκληρο τον κόσμο, διαφωνεί με πολλές από τις «συντηρητικές» επιλογές του Ερντογάν και δεν διστάζει να το δείξει. Δεν είναι τυχαίο μάλιστα πως πρόσφατα ο Γκιουλέν δέχτηκε επίσκεψη στις ΗΠΑ από τον ίδιο τον... Αρίντς.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΚΑΦΙΔΑΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου