Η Γερμανία δεν θέλει τραπεζική ένωση ούτε τώρα, ούτε στο μέλλον

Όταν ταξιδεύω από τη μια ευρωπαϊκή πρωτεύουσα στην άλλη προκειμένου να μιλήσω με αξιωματούχους και υψηλόβαθμους πολιτικούς σχετικά με το μέλλον του ευρώ, έχω την αίσθηση δεν είναι απλώς μια διαφορετική χώρα, αλλά ένας διαφορετικός πλανήτης. Στη Μαδρίτη και στο Δουβλίνο, η τραπεζική ένωση της Ευρωζώνης – προϋπόθεση για την απευθείας επανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών- θεωρείται δεδομένη. Ανώτατοι αξιωματούχοι στη Γερμανία υποθέτουν ότι ποτέ δεν θα υπάρξει μια ουσιαστική τραπεζική ένωση. Αυτή η διαφωνία στο εσωτερικό της Ευρωζώνης θα μπορούσε ν’ αποδειχτεί μοιραία και να οδηγήσει σε παρερμηνεία των προθέσεων του αναντικατάστατου έθνους του μπλοκ: της Γερμανίας.

Ας εξετάσουμε την τελευταία σύνοδο κορυφής, τον Οκτώβριο. Η Γερμανίδα καγκελάριος, κ. Ανγκελα Μέρκελ, υπέγραψε τα συμπεράσματα, τα οποία περιλαμβάνουν τη δέσμευση για ίδρυση της τραπεζικής ένωσης και στη συνέχεια άρχισε να λαμβάνει αποστάσεις από τη συμφωνία προτού καν εγκαταλείψει το κτίριο της συνόδου. Το συμβάν προκάλεσε κάποια δυσαρέσκεια, αλλά κανονικά θα έπρεπε να είχε σημάνει συναγερμός. Οι περισσότεροι σχολιαστές απλώς υπέθεσαν ότι οποιαδήποτε υπαναχώρηση γίνεται για προεκλογικούς λόγους. Αυτή η υπόθεση πιθανότατα είναι λανθασμένη. Η Γερμανία δεν ενδιαφέρεται να ιδρύσει μια αποτελεσματική τραπεζική ένωση, ούτε τώρα, ούτε στο μέλλον. Χωρίς τραπεζική ένωση και κατ’ επέκταση χωρίς κάποιου είδους δημοσιονομική ένωση, το ευρώ έχει λίγες πιθανότητες επιβίωσης

.

Ο βασικός στόχος μιας τραπεζικής ένωσης είναι να σπάσει τον φαύλο κύκλο μεταξύ αδύναμων τραπεζών και κρατών, καθιστώντας δυνατή την χρεοκοπία τραπεζών και την εκκαθάριση ή επανακεφαλαιοποίηση τους χωρίς να προκαλούνται προβλήματα σε άλλες τράπεζες ή στα κράτη. Προκειμένου να λειτουργήσει η τραπεζική ένωση πρέπει να πληρούνται τουλάχιστον δύο όροι. Ο πρώτος είναι η ύπαρξη ενός μοναδικού μηχανισμού εποπτείας όλων των τραπεζών της Ευρωζώνης.

Ο δεύτερος είναι ένας μηχανισμός εκκαθάρισης τραπεζών, μέσω του οποίου θα είναι δυνατή η επανακεφαλαιοποίηση συστημικά σημαντικών τραπεζών που αντιμετωπίζουν δυσκολίες και η εκκαθάριση των ασήμαντων τραπεζών. Η Γερμανία επιθυμεί η εποπτεία ν’ αφορά μόνο τις συστημικά σημαντικές τράπεζες. Δεν είναι μυστικό ότι η κ. Μέρκελ δεν επιθυμεί η εποπτική αρχή της Ευρωζώνης να ελέγχει τις προβληματικές αποταμιευτικές τράπεζες και να αποκαλύπτει ότι το γερμανικό τραπεζικό σύστημα δεν είναι απρόσβλητο στην κρίση. Αυτό το εμπόδιο πιθανότατα δεν μπορεί να υπερπηδηθεί.

Ο μηχανισμός εκκαθάρισης τραπεζών αποτελεί ένα πολύ μεγαλύτερο εμπόδιο, διότι προκειμένου να είναι σε θέση να επανακεφαλαιοποιήσει μία ή περισσότερες συστημικά σημαντικές τράπεζες θα πρέπει να διαθέτει πολύ σημαντικούς πόρους. Αυτά τα χρήματα θα προέλθουν κατά κύριο λόγο από τη Γερμανία. Τα 500 δισ. ευρώ του μηχανισμού διάσωσης πιθανότατα δεν επαρκούν και ο μόνος τρόπος να συγκεντρωθούν τα απαραίτητα κεφάλαια είναι μέσω κοινών φορολογικών εσόδων. 

Συνεπώς ένας μηχανισμός εκκαθάρισης τραπεζών περιλαμβάνει κάποιας μορφής δημοσιονομική ένωση. Εδώ είναι που η Γερμανία αντιδρά. Η κ. Μέρκελ έχει δείξει ότι δεν θα δεχτεί να την εξωθήσουν στη δημιουργία μιας δημοσιονομικής ένωσης προκειμένου ν’ αντιμετωπιστεί γρήγορα μια κρίση. Θεωρεί ότι η ένωση είναι η κατάληξη μιας οικειοθελούς, μακροχρόνιας διαδικασίας, η οποία πρώτα περιλαμβάνει την υιοθέτηση δημοσιονομικών δικλείδων ασφαλείας και την αποδεδειγμένη τήρηση αυτών των κανόνων. Μόνο αφότου έχουν γίνει αυτά τα βήματα θα εξετάσει η Γερμανία αν θα πρέπει να υπάρξει από κοινού χρήση πόρων και ακόμη αργότερα αν θα πρέπει να υπάρξει έκδοση ευρωομολόγων.

 Για να ιδρυθεί μια αποτελεσματική τραπεζική ένωση τώρα, η Γερμανία θα πρέπει να δεχτεί να παραλείψει αυτά τα βήματα. Ακόμη και αν το κάνει, το παλαιό αμερικανικό γνωμικό «καμία φορολόγηση χωρίς εκπροσώπηση», ισχύει και στην Ευρώπη. Ένα σώμα που θα έχει την εξουσία να επιβάλλει φόρους στην Ευρωζώνη θα πρέπει να είναι ενσωματωμένο σε έναν δημοκρατικά εκλεγμένο ευρωπαϊκό θεσμικό οργανισμό. Αυτό περιλαμβάνει πολύ σημαντική μεταφορά εξουσιών από τη γερμανική βουλή και το γερμανικό υπουργείο Οικονομικών σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ενδεχόμενο για το οποίο δεν υπάρξει η παραμικρή όρεξη στα γερμανικά υπουργεία. Αν η Γερμανία δεν αλλάξει τη θέση της, το καλύτερο που μπορούμε να ελπίζουμε είναι ότι θα εξακολουθήσει να υποκρίνεται ότι κάποτε θα υπάρξει αποτελεσματική τραπεζική ένωση και ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα εξακολουθήσει να υποκρίνεται ότι πιστεύει το παραμύθι προκειμένου να εξακολουθήσει ν’ αγοράζει κρατικά ομόλογα. Ετσι η Ευρωζώνη θα μπορέσει να συνεχίσει για κάποιο διάστημα. Η κρίση όμως δεν θα επιλυθεί.

Της Megan Greene*/Bloomberg

*Η Megan Greene είναι επικεφαλής του ευρωπαϊκού τμήματος της εταιρείας Roubini Global Economics

ΠΗΓΗ: http://www.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathremote_1_22/11/2012_471100