Η κυπριακή βουλή καταψήφισε το νομοσχέδιο για την επιβολή φόρων στις τραπεζικές καταθέσεις ως αντάλλαγμα για το πακέτο διάσωσης των 10 δισ. ευρώ που προσφέρθηκε στη χώρα από τη Γερμανία και τις άλλες κυβερνήσεις της ευρωζώνης. Ούτε ένας Κύπριος βουλευτής δεν ψήφισε υπέρ του νομοσχεδίου. Η δομή του φόρου περιγράφεται στον πίνακα παρακάτω. Η ψηφοφορία αφήνει τη θέση της Κύπρου στην ευρωζώνη να επικρέμεται και απειλεί την κλιμάκωση της κρίσης σε ένα νέο επίπεδο, αν και η πιο πιθανή έκβαση είναι η κυπριακή βουλή να ψηφίσει για δεύτερη φορά, σε μια αναθεωρημένη συμφωνία.
Το κυβερνών κόμμα (ΔΗΣΥ) απείχε της ψηφοφορίας, ενώ το άλλο κόμμα του κυβερνητικού συνασπισμού ψήφισε κατά. Αυτό είναι δηλωτικό των πολιτικών διαιρέσεων που βρίσκονται αυτή τη στιγμή σε εξέλιξη στην Κύπρο. Ακόμη και εάν μια συμφωνία διάσωσης εγκριθεί τελικά, η θέση της κυβέρνησης συνεχίζει να μοιάζει χωρίς στήριξη.
Τι σημαίνει η ψήφος κατά της εισφοράς των καταθέσεων;
Όπως έχουμε επισημάνει προηγουμένως, αυτό έχει τη δυνατότητα να λάβει μια πολύ σοβαρή τροπή στην κρίση της ευρωζώνης. Προηγουμένως, η Γερμανία και η ευρωζώνη έχουν υποστηρίξει ότι η Κύπρος δεν έχει εναλλακτικές του φόρου επί των καταθέσεων. Τώρα, όλοι οι εταίροι της ευρωζώνης είναι υποχρεωμένοι να εισέλθουν ξανά σε δύσκολες διαπραγματεύσεις.
Πάνω σε ποιο χρονοδιάγραμμα εργάζονται οι Κύπρος και ευρωζώνη;
Η Κύπρος έχει ταμειακά διαθέσιμα μέχρι τις 3 Ιουνίου, όταν θα πρέπει να αποπληρώσει ένα διεθνές ομόλογο 1,4 δισ. ευρώ. Ωστόσο, η απόφαση χρειάζεται να ληφθεί πολύ πριν από αυτό. Οι κυπριακές τράπεζες δεν μπορούν να μείνουν κλειστές για καιρό αλλά δεν μπορούν να ανοίξουν μέχρι να υπάρξει μια συμφωνία, καθώς σε διαφορετική περίπτωση είναι σίγουρο ότι θα συμβεί bank run. Ενώ όπως αναφέρεται οι άνθρωποι μπορούν να εκταμιεύουν μέχρι 700 ευρώ ημερησίως από τα ΑΤΜs, οι επιχειρήσεις, μικρές και μεγάλες, δεν μπορούν να λειτουργήσουν χωρίς να είναι ανοιχτές οι τράπεζες. Θα περιμέναμε κάποια απόφαση να ληφθεί μέχρι τις αρχές της επόμενης εβδομάδας, προτού η έλλειψη ρευστότητας και η απουσία οικονομικής δραστηριότητας αρχίσει να επηρεάζει άσχημα την κυπριακή οικονομία.
Ποια είναι τα πιθανά αποτελέσματα;
Και οι δύο πλευρές έχουν να λάβουν κάποιες σοβαρές αποφάσεις. Παρακάτω υπογραμμίζουμε τα πιθανά σενάρια (όπως επισημαίνονται εδώ):
1. Η Κύπρος ψηφίζει ξανά και εγκρίνει έναν αναθεωρημένο φόρο. Το κυβερνών κόμμα πίεσε για την αναβολή της ψηφοφορίας και ως εκ τούτου απείχε. Αυτό μπορεί να θεωρηθεί ως απονομιμοποίηση του αποτελέσματος, όχι μόνο διότι ελέγχουν το 36% των εδρών στην κυπριακή Βουλή. Η συμφωνία θα μπορούσε να περιλαμβάνει κάποια επιπλέον μετρητά (είτε από την ευρωζώνη είτε από τη Ρωσία-δείτε παρακάτω), τα οποία θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μια νέα ψηφοφορία στη Βουλή- εξάλλου, το να γίνονται διπλές ψηφοφορίες είναι συνηθισμένο στην ΕΕ. Αλλά μια τέτοια απόφαση και ψηφοφορία θα πρέπει να έρθει γρήγορα. Εκτός από το ότι τελειώνουν τα ταμειακά διαθέσιμα, οι τράπεζες πρέπει να παραμείνουν κλειστές στη διάρκεια της μεταβατικής περιόδου, που σημαίνει ότι οι επιχειρήσεις και η ευρύτερη οικονομία πρακτικά, δεν θα μπορούν να λειτουργήσουν. Η ψηφοφορία επομένως θα μπορεί να λάβει χώρα στις αρχές της επόμενης εβδομάδας για να αποφευχθεί κλιμάκωση της κρίσης. Κατά την άποψή μας, αυτό παραμένει η πιο πιθανή επιλογή (πιθανώς σε συνδυασμό με μέρος της επιλογής 2).
2. Η ευρωζώνη ταλαντεύεται: Με την πιθανότητα της εξόδου μιας χώρας από την ευρωζώνη να γίνεται πολύ πραγματική και την «αναστρεψιμότητα» του ενιαίου νομίσματος να δέχεται άμεση απειλή, η ευρωζώνη ίσως παρουσιάσει στην Κύπρο μια πιο καλή συμφωνία. Εξάλλου, τα λεφτά για τα οποία γίνεται λόγος- 5,8 δισ. ευρώ- είναι μόλις στο 0,06% του ΑΕΠ της ευρωζώνης. Το πραγματικό ζήτημα θα είναι πώς να παρέχουν τα κεφάλαια διατηρώντας παράλληλα το κυπριακό χρέος βιώσιμο.
Ποιες επιλογές περιλαμβάνονται
Η παροχή του πλήρες δανείου των 17 δισ. ευρώ αλλά με πολύ μεγάλη διάρκεια ωρίμανσης και χαμηλά επιτόκια. Η σύνδεση της αποπληρωμής του δανείου με μελλοντικά έσοδα από το φυσικό αέριο, η χρήση του ESM ή άλλου εργαλείου για την άμεση απευθείας ανακεφαλαιοποίηση, η αναδιάρθρωση των εγχώριων ομολόγων για την επέκταση του χρόνου αποπληρωμής και η αποδοχή ζημιών σε κάποια από τα επίσημα δάνεια. Καμία από αυτές δεν είναι τέλεια αλλά εάν φτάναμε σε κρίσιμο σημείο, μία ή δύο θα μπορούσαν να τροποποιηθούν έτσι ώστε η συμφωνία να φαίνεται βιώσιμη, τουλάχιστον στα χαρτιά.
Το βασικό ζήτημα εδώ παραμένει πολιτικό. Θα ήταν πολύ δύσκολο να προωθηθεί ενδεχόμενη αυξημένη διάσωση ή χαλάρωση των όρων στο γερμανικό, φιλανδικό και ολλανδικό κοινοβούλιο, τα οποία δεν θέλουν να φανεί ότι στηρίζουν τον «φουσκωμένο» κυπριακό χρηματοπιστωτικό τομέα που κυριαρχείται από ρωσικά συμφέροντα. Εξάλλου, αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο βρεθήκαμε σε αυτή τη θέση εξ αρχής. Μια τέτοια συμφωνία θα εξαρτιόταν επίσης από την ΕΚΤ η οποία θα έπρεπε να συμφωνία να συνεχίσει να παρέχει ρευστότητα στις κυπριακές τράπεζες.
3. Η Κύπρος κοιτάζει προς άλλα σχέδια (π.χ. Ρωσία): Ο Κύπριος πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης δήλωσε πως η Κύπρος εξετάζει άλλα σχέδια σε περίπτωση που καταψηφιζόταν το νομοσχέδιο στο κοινοβούλιο και δεν ερχόταν νέα συμφωνία διάσωσης. Μέχρι στιγμής, δεν είναι ξεκάθαρο τι είδους σχέδια είναι αυτά, ωστόσο, είναι ένα καλό στοίχημα από πολλούς, αν όχι όλους, ότι περιλαμβάνουν και τη Ρωσία με κάποιο τρόπο.
Ο Κύπριος υπουργός Οικονομικών Μιχάλης Σαρρής θα είναι στη Μόσχα (και) αύριο για να συζητήσει την κατάσταση με Ρώσους αξιωματούχους. Όπως έχουμε υποστηρίξει και στο παρελθόν, η Ρωσία έχει σημαντικό συμφέρον να βοηθήσει την Κύπρο. Θα μπορούσε να μειώσει τις ζημιές για τις φερόμενες στα 20 δισ. ευρώ ρωσικές καταθέσεις στην Κύπρο, θα μπορούσε να κερδίσει ευνοϊκούς όρους για μελλοντικά συμβόλαια στην εξερεύνηση φυσικού αερίου στην Κύπρο (και ως εκ τούτου μελλοντικά έσοδα) και θα μπορούσε επίσης να βελτιώσει τη γεωπολιτική της πρόσβαση στην περιοχή (όπως έχουμε αναδείξει στο παρελθόν, υπάρχουν φήμες ότι η Ρωσία είχε επιδιώξει στο παρελθόν να μεταφέρει τη ναυτική της βάση από το Ταρτούς της Συρίας, στην Κύπρο).
Η Ρωσία μπορεί επομένως να σπεύσει και να παρέχει επιπλέον χρηματοδότηση, πιθανώς για να καλύψει τα περίπου 2 δισ. ευρώ τα οποία μπορεί να προκύψουν από τους Ρώσους καταθέτες που θα φορολογηθούν. Κάποια δημοσιεύματα έκαναν λόγο για φόρο 20% στις ρωσικές τραπεζικές καταθέσεις στην Κύπρο με αντάλλαγμα συμμετοχή στην μελλοντική κυπριακή εθνική εταιρεία φυσικού αερίου και θέσεις στα δ.σ. των κυπριακών τραπεζών. Ωστόσο, η ΕΕ δεν θα θέλει ένα από τα μέλη της να έρθει τόσο κοντά με τη Ρωσία, επομένως θα μπορούσε να ενισχύσει το διαπραγματευτικό χαρτί της Κύπρου.
4. Η Κύπρος βγαίνει από την ευρωζώνη: Κανένας συμβιβασμός δεν μπορεί να βρεθεί για κανένα από τα παραπάνω σενάρια). Με τις μεγαλύτερες κυπριακές τράπεζες να συνεχίζουν χωρίς ανακεφαλαιοποίηση, η ΕΚΤ είναι πιθανό να κάνει πράξη την απειλή της και να αποσύρει τη ρευστότητα από τις κυπριακές τράπεζες. Όχι μόνο για να μειώσει τον κίνδυνο έκθεσης αλλά επίσης και να διασφαλίσει ότι η απειλή της παραμένει αξιόπιστη για την υπόλοιπη ευρωζώνη και τις αγορές. Εάν συμβεί αυτό, το δ.σ. θα πρέπει επίσης να ψηφίσει αμέσως στη ψηφοφορία (χρειάζεται τα δύο τρίτα για να υπάρξει πλειοψηφία) για να διακοπεί ο ELA για την Κύπρο, αφήνοντας τις τράπεζες χωρίς φερεγγυότητα.
Αυτό σε συνδυασμό με την προηγούμενη απειλή ενός φόρου επί των καταθέσεων, πιθανότατα θα οδηγήσει σε φυγή των καταθέσεων από τις τράπεζες και στην ενδεχόμενη κατάρρευσή τους. Εν όψει όλων αυτών, χωρίς στήριγμα από την ΕΚΤ ή την ευρωζώνη, η Κύπρος θα δυσκολευόταν να διασώσει τις τράπεζές της ή να στηρίξει την εγγύηση των καταθέσεων –θα αναγκαζόταν να βγει από την ευρωζώνη και να τυπώσει το δικό της νόμισμα.
Το νέο κυπριακό νόμισμα θα είχε πολύ μικρή εμπιστοσύνη διεθνώς, ιδιαίτερα στις χρηματοοικονομικές αγορές, και όχι διότι θα είχε μόλις αθετήσει τις πληρωμές ενός πολύ σημαντικού μεγέθους του χρέους της, ιδιαίτερα του χρέους που υπάγεται σε ξένο δίκαιο. Αυτό θα επιδεινωνόταν από το ότι η κυπριακή κεντρική τράπεζα θα έπρεπε να τυπώσει τεράστια ποσά ρευστότητας για να διατηρήσει λειτουργικές τις τράπεζες και να στηρίξει τις καταθέσεις. Επίσης θα έπρεπε να αποτιμήσει το κυβερνητικό έλλειμμα, το οποίο αναμένεται να είναι στο 4,5% του ΑΕΠ φέτος, διαφορετικά η Κύπρος θα πρέπει να επιβάλει μαζική λιτότητα. σε κάθε περίπτωση, το σενάριο αυτό έχει όλα τα χαρακτηριστικά ενός σπιράλ πληθωρισμού και κατάρρευσης του ΑΕΠ.
Αυτό θα μπορούσε να συνδυαστεί με την επιλογή 3 σε κάποιο βαθμό. Η Ρωσία θα προσέφερε μια σημαντική διάσωση στην Κύπρο, ιδιαίτερα στον τραπεζικό κλάδο. Εναλλακτικά κάποια σύνδεση του νομίσματος μπορεί να εξεταζόταν. Σε κάθε περίπτωση, αυτό θα βοηθούσε να αυξήσει την εμπιστοσύνη για το νέο νόμισμα και την κυπριακή οικονομία.
Στα αλήθεια θα τραβήξει την πρίζα της ρευστότητας η ΕΚΤ για τις κυπριακές τράπεζες;
Το βασικό σημείο καμπής εδώ είναι το πότε η ΕΚΤ θα αποκόψει από το σύστημά της τις κυπριακές τράπεζες. Είναι μέχρι κάποιο βαθμό η ζωτική διαφορά μεταξύ της επιλογής 2 και 4, ενώ θα η διατήρηση της λιτότητας θα μπορούσε να βοηθήσει την ενεργοποίηση της επιλογής 1. Για να τραβήξει την πρίζα του ELA η ΕΚΤ, χρειάζεται πλειοψηφία των δύο τρίτων (15 από τις συνολικά 23 ψήφους). Αν και η BUndesbank και ίσως η ολλανδική και η φιλανδική κεντρική τράπεζα ίσως να ψήφισαν να διακοπεί η χρηματοδότηση του ELA, η πλειοψηφία των δύο τρίτων δεν είναι βέβαιη. Στην πραγματικότητα, από όταν ανέλαβε ο Mario Draghi την ΕΚΤ, δεν ήταν ιδιαίτερα επιθετική. Η κρίση έχει αποδείξει μέχρι σήμερα ότι οι κανόνες της ΕΚΤ είναι απίστευτα εύπλαστοι, επομένως τι ακριβώς σημαίνει η ανακοίνωσή της ότι «επιβεβαιώνει τη δέσμευσή της να παρέχει ρευστότητα όπως χρειάζεται εντός των υφιστάμενων κανόνων», είναι ασαφές, αλλά η ψηφοφορία θα μπορούσε να λάβει οποιαδήποτε τροπή.
Το νέο κυπριακό νόμισμα θα είχε πολύ μικρή εμπιστοσύνη διεθνώς, ιδιαίτερα στις χρηματοοικονομικές αγορές, και όχι διότι θα είχε μόλις αθετήσει τις πληρωμές ενός πολύ σημαντικού μεγέθους του χρέους της, ιδιαίτερα του χρέους που υπάγεται σε ξένο δίκαιο. Αυτό θα επιδεινωνόταν από το ότι η κυπριακή κεντρική τράπεζα θα έπρεπε να τυπώσει τεράστια ποσά ρευστότητας για να διατηρήσει λειτουργικές τις τράπεζες και να στηρίξει τις καταθέσεις. Επίσης θα έπρεπε να αποτιμήσει το κυβερνητικό έλλειμμα, το οποίο αναμένεται να είναι στο 4,5% του ΑΕΠ φέτος, διαφορετικά η Κύπρος θα πρέπει να επιβάλει μαζική λιτότητα. σε κάθε περίπτωση, το σενάριο αυτό έχει όλα τα χαρακτηριστικά ενός σπιράλ πληθωρισμού και κατάρρευσης του ΑΕΠ.
Αυτό θα μπορούσε να συνδυαστεί με την επιλογή 3 σε κάποιο βαθμό. Η Ρωσία θα προσέφερε μια σημαντική διάσωση στην Κύπρο, ιδιαίτερα στον τραπεζικό κλάδο. Εναλλακτικά κάποια σύνδεση του νομίσματος μπορεί να εξεταζόταν. Σε κάθε περίπτωση, αυτό θα βοηθούσε να αυξήσει την εμπιστοσύνη για το νέο νόμισμα και την κυπριακή οικονομία.
Στα αλήθεια θα τραβήξει την πρίζα της ρευστότητας η ΕΚΤ για τις κυπριακές τράπεζες;
Το βασικό σημείο καμπής εδώ είναι το πότε η ΕΚΤ θα αποκόψει από το σύστημά της τις κυπριακές τράπεζες. Είναι μέχρι κάποιο βαθμό η ζωτική διαφορά μεταξύ της επιλογής 2 και 4, ενώ θα η διατήρηση της λιτότητας θα μπορούσε να βοηθήσει την ενεργοποίηση της επιλογής 1. Για να τραβήξει την πρίζα του ELA η ΕΚΤ, χρειάζεται πλειοψηφία των δύο τρίτων (15 από τις συνολικά 23 ψήφους). Αν και η BUndesbank και ίσως η ολλανδική και η φιλανδική κεντρική τράπεζα ίσως να ψήφισαν να διακοπεί η χρηματοδότηση του ELA, η πλειοψηφία των δύο τρίτων δεν είναι βέβαιη. Στην πραγματικότητα, από όταν ανέλαβε ο Mario Draghi την ΕΚΤ, δεν ήταν ιδιαίτερα επιθετική. Η κρίση έχει αποδείξει μέχρι σήμερα ότι οι κανόνες της ΕΚΤ είναι απίστευτα εύπλαστοι, επομένως τι ακριβώς σημαίνει η ανακοίνωσή της ότι «επιβεβαιώνει τη δέσμευσή της να παρέχει ρευστότητα όπως χρειάζεται εντός των υφιστάμενων κανόνων», είναι ασαφές, αλλά η ψηφοφορία θα μπορούσε να λάβει οποιαδήποτε τροπή.
Πηγή:openeurope.org.uk
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου